با وجود کمبود منابع آبی که چند سالی است بیشتر استان های کشور از جمله گلستان و نیز گنبدکاووس را با مشکلاتی مواجه کرده اما چالش جدی تر در این شهرستان استفاده از آب شرب سالم و بهداشتی برای مصارف غیرشرب انسان است.

 چالش جدی مصارف غیرشرب آب سالم در گلستان

به گزارش گلستان 24 ؛ آب شرب سالم و بهداشتی که توسط امور منابع آب و یا شرکت های آب و فاضلاب شهری یا روستایی و با صرف هزینه های بسیار برای جوامع انسانی تامین می شود، به دلیل برخی کمبودها و یا عدم تامین آب برای دیگر بخش ها، از سوی جمع زیادی از روستاییان گلستانی و نیز گنبدکاووس به مصارف دامی و بعضا باغی و زراعی می رسد.

مصارف غیرشرب در بیشتر روستاهای گلستان بویژه روستاهای مناطق شرقی و شمالی این استان رواج دارد و برای اصلاح نگرش روستاییان برای استفاده نکردن از آب شرب برای مصارف غیرشرب علاوه بر ایجاد یا تامین منابع آبی لازم بایستی اقدامات فرهنگی و آموزشی مناسب نیز دراین حوزه انجام شود.

به گفته مدیر امور آب و فاضلاب روستایی گنبدکاووس، هم اکنون یک سوم آب شرب مناطق روستایی این شهرستان معادل 100 تا 120 لیتر در ثانیه به مصارف دامی و بعضا آبیاری درخت و فضای سبز و یا مزارع پرورش سبزی و صیفی می رسد که یک چالش جدی برای این اداره است.

حسن فدایی می گوید: به دلیل خشکسالی سال های اخیر و فراهم نشدن منابع آبی برای مصارف دامی توسط دستگاه های متولی مانند امور آب منطقه ای و جهاد کشاورزی، اهالی روستاهای گنبدکاووس بویژه در بخش مرزی داشلی برون از آب شرب برای مصارف دامی و بعضا باغی خود استفاده می کنند.

وی با اذعان به اینکه زندگی مردم مناطق روستایی به کشاورزی و دامپروری وابسته است، افزود: نهادهای متولی بایستی برای مصارف این بخش، منابع آبی غیرشرب پیش بینی کنند تا آب شرب که با زحمت و هزینه بالا تامین می شود، به مصرف دام و باغ نرسد.

فدایی، وجود چاه های غیرمجاز و کشت محصولات با نیاز آبی بالا از جمله شالی را از دیگر چالش های آب و فاضلاب روستایی گنبدکاووس برای تامین آب شرب روستاییان این شهرستان که در هر دوره 2 ماهه بین یک میلیون تا یک میلیون و 100 هزار مترمکعب است، دانست و اضافه کرد: مسئولان آب منطقه ای و جهاد کشاورزی باید برای رفع این چالش ها با آب و فاضلاب همکاری نمایند.

وی بابیان اینکه اولویت نخست شرکت آب و فاضلاب روستایی، تامین آب شرب مردم این مناطق است، گفت: هم اکنون به اهالی 27 روستا و نقطه جمعیتی گنبدکاووس با 6 دستگاه تانکر به صورت سیار و با تانکر آبرسانی می شود که 21 روستا در بخش مرزی داشلی برون و 6 روستا نیز دربخش مرکزی این شهرستان واقع است.

مدیر امور آب و فاضلاب روستایی گنبدکاووس تصریح کرد: اگر آب شربی که صرف مصارف دامی و بعضا زراعی و باغی می شود به شرب انسان برسد بخش قابل توجهی از مشکلات کم آبی روستاییان گنبدکاووس بویژه در بخش مرزی داشلی برون رفع می شود.

فدایی با اشاره به تامین آب مصرفی 260 واحد پرورش طیور و صنایع کوچک توسط این اداره، گفت: اگرچه تامین آب مصرفی این واحدها نیز مشکلاتی دارد اما استفاده از آب شرب سالم و بهداشتی برای مصارف دام های سبک و سنگین، اقدام غیر منطقی است.

فدایی افزود: بر اساس آمار موجود حدود 67 هزار راس دام سنگین، 318 هزار راس دام سبک و حدود چهار میلیون قطعه طیور در شهرستان گنبدکاووس وجود دارد که نیاز آبی آنها 90 تا 100 لیتر در ثانیه معادل آب هفت حلقه چاه با دبی 15 لیتر در ثانیه، برآورد می شود.

وی با تاکید بر ضرورت تامین منابع آبی جداگانه برای مصارف دامی، از مشترکان این شرکت نیز درخواست کرد تا از مصارف غیر شرب، به شدت پرهیز نمایند.

به گفته این مقام مسئول، هم اکنون امور آب و فاضلاب روستایی شهرستان 350 هزار نفری گنبدکاووس 34 هزار مشترک دارد و آب مورد نیاز مشترکان از 54 حلقه چاه آب عمیق تامین می شود.

مدیر امور آب و فاضلاب شهری گنبدکاووس نیز که افزون بر 70 هزار مشترک را در یک نقطه شهری و 11 روستای اقماری و حاشیه شهر زیرپوشش دارد، از مصارف غیر شرب توسط برخی مشترکان این اداره ابراز گله مندی کرد.

احمد ابراهیمی گفت: بخشی از آب شرب که به سختی و با هزینه بالا تامین می شود، صرف مصارف غیر شرب مانند آبیاری فضای سبز، زراعت، ساخت و ساز و دام بویژه در روستاهای اقماری می شود.

وی افزود: برخی مشترکان در این مناطق آب شبکه را به مصارف غیرشرب می رسانند که نه تنها از لحاظ اخلاقی صحیح نیست بلکه نوعی ظلم به حقوق دیگر مشترکان است.

ابراهیمی تصریح کرد: استفاده غیرمجاز از آب شرب با باز کردن کنتور و آب فروشی از دیگر تخلفات برخی مشترکان این شرکت در مناطق روستایی و حاشیه نشین گنبدکاووس است که با متخلفان به شدت برخورد می شود.

وی با تاکید بر ضرورت همکاری مردم در صورت مشاهده اینگونه مصارف از سوی مشترکان متخلف، ادامه داد: تولید هر مترمکعب آب شرب برای دولت افزون بر 10 هزار ریال هزینه دارد اما قیمت فروش آن به مشترکان بطور میانگین حدود چهار هزار ریال است.

مدیر امور آب و فاضلاب شهری گنبدکاووس اظهار داشت: علاوه بر هزینه بالای تولید آب شرب، منابع تامین آب نیز با مشکل مواجه است به طوریکه قبلا یک چاه عمیق با 150 متر به آب می رسید اما اکنون در 350 متری به آب می رسد.

ابراهیمی با تاکید بر ضرورت استفاده بهینه از منابع آب در بخش های مختلف، تصریح کرد: در صورت ادامه روند فعلی استفاده از منابع آبی، قطعا در آینده ای نه چندان دور با مشکل جدی در تامین آب شرب مواجه خواهیم شد.

مدیر امور منابع آب سه شهرستان گنبدکاووس، مینودشت و گالیکش نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: این اداره متولی اصلی تامین منابع آب شرب و بخش کشاورزی است که براساس درخواست متولیان یعنی شرکت های آب و فاضلاب شهری و روستایی و نیز جهاد کشاوروزی مجوز حفر چاه در مناطقی که منابع و لایه های آبی وجود دارد را می دهد.

حسین قنبری افزود: مساحت حیاط واحدهای مسکونی در بیشتر روستاهای گنبدکاووس زیاد است و از این فضا برای نگهداری دام و کشت سبزی و صیفی و بعضا درخت استفاده می شود.

وی اضافه کرد: به دلیل تامین نشدن آب مصارف دامی و کشاورزی، روستاییان از آب شرب بهداشتی با برداشت مستقیم و یا یا ایجاد انشعاب های غیرمجاز برای مصارف دامی و بعضا زراعی و باغی خود استفاده می کنند.

قنبری یادآور شد: خشکسالی های چند سال اخیر و خشک شدن رودخانه های فصلی و دائمی از جمله اترک و گرگانرود سبب شده تا روستاییان و دامداران منطقه از آب شرب برای مصارف دامی استفاده نمایند.

رییس اداره امور منابع آب سه شهرستان گنبدکاووس، مینودشت و گالیکش ادامه داد: برای تامین آب دام ها باید از سوی مسئولان جهادکشاورزی و یا امور عشایری درخواست حفر چاه داده شود اما اخیرا یک درخواست ازسوی یک شرکت تعاونی دامداری در بخش داشلی برون گنبدکاووس داده شده است.

وی گفت: به دلیل خشکسالی های اخیر و کمبود منابع آب فعلا مجوزی برای حفر چاه برای مصارف دامی داده نمی شود زیرا اولویت نخست مصارف شرب انسانی و سپس زراعت با هدف تامین امنیت غذایی است.

قنبری اضافه کرد: مسئولان جهاد کشاوورزی و امور عشایری و یا شرکت های تعاونی حوزه دامداری باید از منابع آبی که اکنون در رودخانه های شهرستان جاری شده نسبت به ذخیره سازی درقالب آب بندان ها استفاده نمایند.

وی تصریح کرد: پیشنهاد دوم احداث مجتمع های دامداری است که می توان در چند نقطه از شهرستان که لایه های آبی وجود دارد، احداث تا در قالب این مجتمع ها مجوز حفر چاه داده شود در غیر اینصورت این اداره نمی تواند در هر روستا یک مجوز حفر چاه برای مصارف دامی بدهد.

مدیر جهادکشاورزی گنبدکاووس نیز معتقد است که متولی اصلی تامین آب شرب و غیر شرب، اداره منابع آب است و باید متناسب با نیازها اقدامات و پیش بینی اعتبار لازم را انجام دهد.

غلامعلی نورا می گوید: روستایی متولی تولید است و علاوه بر نیاز جامعه باید نیاز خانواده خود را با نگهداری چند راس دام یا انجام زراعت هر چند اندک، تامین کند.

وی اضافه کرد: براین اساس نگهداری چند راس دام سبک و سنگین یا چند قطعه طیور در منزل یک روستایی مساله غیر عادی نیست، زیرا اقتصاد و معیشت این خانوار از این طریق تامین و تضمین می شود.

نورا تصریح کرد: اینکه برای تامین آب مصارف غیرشرب دام ها باید مجتمع دامداری در چند نقطه زده شود، برای خانوارهای روستایی غیر منطقی است زیرا او حاضر نمی شود، چند راس دام او، چند کیلومتر دورتر از روستا و محل زندگی اش نگهداری شود.

مدیر جهادکشاورزی گنبدکاووس اما آمار دام های سنگین (گاو، گوساله و شتر) شهرستان را 78 هزار و تعداد دام های سبک (بز و گوسفند) را نیز 350 هزار راس اعلام کرد و گفت: آب مورد نیاز بخش قابل توجهی از این دام ها که بیشتر در قالب واحد دامپروری است با تانکر و یا از طریق انشعاب مجازی که توسط آب و فاضلاب روستایی داده شده، تامین می شود.

وی گفت: با این حال استفاده از آب شرب برای مصارف دامی در روستاها اگر چه غیرقابل انکار است اما آنگونه که گفته شد، به دلیل وابستگی اقتصاد و معیشت خانوار به دام امری اجتناب ناپذیر محسوب می شود، مگر اینکه امور منابع آب برای تامین آب این قبیل دام ها راهکاری منطقی تعریف کند.

نورا اضافه کرد: راهکار دیگر برای جلوگیری از مصارف آب شرب توسط دام روستاییان، ایجاد شغل غیر از دامداری برای اهالی روستاها است که تحقق آن بسیار در شرایط فعلی سخت و غیرممکن است.

درهمین پیوند یک کارشناس بازنشسته امور آب و فاضلاب روستایی گنبدکاووس که خود در مقطعی مدیر این بخش بوده، به خبرنگار ایرنا، گفت: برای تامین آب شرب مصارف دام و کشاورزی روستاییان باید از منابع آب غیرشرب استفاده شود.

سیدمهدی حسینی افزود: کمبود منابع و تنش آبی که درسال های اخیر گریبانگیر بیشتر استان ها از جمله گلستان و بویژه مناطق شمالی و شرقی آن شده، فراهم کردن تمهیدات لازم از سوی متولیان جهادکشاورزی و امور دام و منابع آب برای مصارف این بخش ها را ضروری کرده است.

وی اضافه کرد: علاوه بر چاره اندیشی دراین بخش ها، باید فرهنگ سازی لازم در روستاها به منظور پرهیز از مصرف آب شرب انسانی برای مصارف دام و زراعت از طریق رسانه ها، آموزش و پرورش، مروجین جهادکشاورزی و علما و روحانیون انجام شود.

حسینی، برخورد جدی با مشترکان پرمصرف و متخلفان ایجاد انشعاب های غیرمجاز برای مصارف دامی و زراعت و دارندگان چاه های غیرمجاز و نیز جلوگیری از کشت هایی با نیاز آبی بالا از دیگر ضرورت های این حوزه دانست و بر آن تاکید کرد.

وی با این حال گفت: آنچه مسلم است اینکه اقتصاد و معیشت مردم روستاهای گنبدکاووس به کشاورزی و پرورش دام و طیور وابسته است و مسئولان امر بایستی در کنار فرهنگ سازی و آموزش، فکری نیز برای آب مورد نیاز دام ها بکنند.

شهرستان گنبدکاووس با 350 هزار نفر جمعیت درشرق استان گلستان واقع است.


انتهای پیام /ایرنا

ارسال نظر

آخرین اخبار