برداشت های غیرمجاز بلای جان منابع آبی گلستان/ نظارت ضعیف است

به گزارش گلستان ۲۴ ؛‌ منابع آبی گلستان شاید به اندازه استان‌ های کویری بحرانی نباشد، اما کاهش سالیانه میزان بارش‌ ها، برداشت‌ غیر مجاز، نبود نظارت دستگاه‌ ها بر تخلفات حوزه آب، سنتی بودن سیستم کشاورزی و هدر رفت آب در برخی مشاغل دارای جایگزین از دلایلی است که بر نگرانی این بحران افزوده است.

شورای حفاظت از منابع آبی استان گلستان پیشتر از کاهش چشمگیر تراز  آب سفره‌ های کم عمق و سفره‌ های عمیق خبرداد. اسفندماه سال گذشته هم محسن حسینی، معاون حفاظت آب منطقه‌ ای استان گلستان اعلام کرده بود که آورد آب رودخانه‌ های استان نسبت به سال‌ های گذشته بین ۵۵ تا ۷۸ درصد کاهش داشته است.

وجود ۱۵ هزار حلقه چاه غیر مجاز در گلستان

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ ای استان گلستان با بیان اینکه ۱۳ درصد منابع آبی از چاه‌ های غیر مجاز استحصال می‌شود، به خبرنگار مهر گفت: برابر آمار ۱۶۰ میلیون متر مکعب از چاه‌ های غیر مجاز گلستان آب برداشت می‌شود.

علی نظری افزود: گلستان ۲۰ هزار حلقه چاه مجاز و ۱۵ هزار حلقه چاه غیر مجاز دارد که از چاه‌ های مجاز استان یک میلیارد  و ۲۰ میلیون متر مکعب آب برداشت می‌شود. هر چه جلوتر می‌رویم سفره‌ های آب زیرزمینی پایین‌ تر رفته و در نتیجه می‌ بینیم که هر ساله مردم تقاضای کف شکنی یا جابجایی چاه دارند

وی افزود: وضعیت رواناب رودخانه های استان هم از ابتدای مهر ماه لغایت پایان بهمن سال گذشته کاهش ۴۰ تا ۸۰ درصدی نسبت به دوره مشابه دراز مدت داشته و با توجه به تغییر اقلیم و خشکسالی‌ هایی که صورت گرفته رودخانه‌ های استان در حال تبدیل شدن به رودخانه‌ های فصلی است.

نظری در رابطه با پتانسیل منابع آب استان اظهار کرد: رقم کل آب تجدید پذیر استان گلستان دو میلیارد و ۴۸۵ میلیون متر مکعب است که یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون متر مکعب آن آب زیرزمینی و یک میلیارد و ۲۳۵ میلیون مترمکعب آن آب سطحی است.

مدیر عامل آب منطقه‌ ای گلستان با بیان اینکه سال گذشته ۷۲ درصد از آب‌ های سطحی استان مهار شده است، گفت: در رابطه با منابع آب زیرزمینی وضعیت خوبی نداریم و بالای ۹۷ درصد این آب‌ ها برداشت می شود که زنگ خطری جدی برای استان است.

وی ادامه داد: هر چه جلوتر می‌رویم سفره‌ های آب زیرزمینی پایین‌ تر رفته و در نتیجه می‌ بینیم که هر ساله مردم تقاضای کف شکنی یا جابجایی چاه دارند.

وی اضافه کرد: رسیدن به آب شور و تلخ هم  نتیجه اضافه برداشت‌ از چاه‌ ها است و چنانچه مدیریت نکنیم به سرنوشت سایر استان‌ ها دچار می شویم.

نظری گفت: اگر به همین روال این مایع حیاتی را مصرف کنیم برای افق ۱۴۲۵ حدود سه برابر نیاز فعلی آب نیاز داریم و بدیهی است که با مهار همه آب‌ های سطحی هم نمی‌توانیم این نیاز را پاسخ دهیم.

۷۰ درصد فاضلاب‌ها امکان بازچرخانی دارند

مدیر عامل آب منطقه‌ ای گلستان یاد آور شد: باید رفتارهای خود را تغییر دهیم و آب‌ های نامتعارف را برای خروج از کم آبی بازچرخانی کنیم.

وی تصریح کرد: حداقل  ۷۰ درصد  این آب‌ ها در طرح‌ های فاضلابی که در برخی شهرهای استان اجرا شده برای مصارف صنعتی و کشاورزی قابل برگشت است.

نظری گفت: شیرین کردن آب دریا هم از دیگر طر ح‌ هایی است که می‌تواند جزو برنامه‌ ها باشد؛ البته همه این اقدامات هنگامی جواب می دهد که مردم پای کار باشند .

وی در رابطه با نظارت بازرسان بر برداشت‌ های آبی و برخورد با متخلفان چاه‌ های غیر مجاز گفت: با توجه به اینکه در فصل کشت مزارع قرار داریم، بازرسان این سازمان به تمامی چاه‌ های مزارع سرکشی می‌کنند و چنانچه از چاه‌ های مجوز دار بیش از حد تعیین شده آب برداشت شود، صاحب چاه جریمه خواهد شد.

۵ حلقه چاه غیر مجاز در آستانه پلمب

نظری ادامه داد: بر اساس احکام گرفته شده از دادگاه‌ های استان هم حدود پنج حلقه چاه غیر مجاز در آستانه پلمب قرا دارند و بر اساس قانون فرم یک، در نظر داریم تمامی چاه‌ های استان را تعیین تکلیف کرده و چاه‌ هایی را که در محدوده منطقه ممنوعه نباشند و در سامانه دریافت پروانه ثبت نام شده باشند را مجوز دار کنیم.  

مدیر عامل آب منطقه‌ ای گلستان، از تخصیص ۱۰۰ در صدی اعتبار پروژه‌ های آبرسانی که در شورای عالی آب هم مطرح شده بود خبر داد و گفت: تخصیص اعتبار برای استفاده از چاه‌ های کشاورزی برای جبران کمبود آب شرب جهت خرید و یا پرداخت خسارت، شناسایی چاه‌ های نزدیک چاه‌ های آب شرب (کشاورزی، صنعت) که ما بتوانیم در مواقع ضرور برای آب شرب استفاده کنیم، پرکردن چاه‌ های غیر مجاز نزدیک به تاسیسات آب شرب، اطلاع رسانی و آموزش همگانی و در سطوح مختلف برای مصارف کشاورزی از جمله برنامه‌ ها و اقداماتی است که برای مدیریت بهتر منابع آبی باید صورت گیرد.

ارسال ۷۴ پرونده انشعاب غیر مجاز به دادگاه

آب و فاضلاب روستایی هم از دیگر دستگاه‌ های اجرائی حوزه منابع آبی استان است که از تخلفات این حوزه در روستاهای استان بی بهره نبوده است.  

به گفته معاون امور مشترکان و درآمد اداره کل آب و فاضلاب روستایی استان گلستان برخی ساخت و سازهای غیر مجاز موجب شده تا انشعاب‌ گیری غیر قانونی در این سازه‌ ها گسترش یابد.

اردشیر سلطانیان با بیان اینکه سال گذشته ۴۳۴ انشعاب غیر مجاز در روستاها شناسایی شده است، به خبرنگار مهر گفت: از این تعداد انشعاب غیرمجاز تعداد ۷۴  پرونده به دادگاه  ارسال شده‌ است، ۵۸ گیرنده انشعاب غیر مجاز  با شرط قبولی پرداخت جریمه‌ ها به محاکم قضائی معرفی نشدند و مابقی هم در حال پیگیری است.

وی افزود: با توجه به اینکه اعطاء پروانه پایان کار به ساخت و سازهای غیر مجاز امکان پذیر نیست، لذا صاحبان این سازه‌ ها اقدام به انشعاب‌ گیری‌ های متعدد غیر مجاز می‌کنند که این مساله علاوه بر تضییع حقوق دیگر اهالی روستا موجب کاهش آب‌ های زیر زمینی بدون پرداخت کردن هزینه آب‌ بها می‌شود.

 برای بررسی بیشتر این تخلفات در حوزه آب و  فاضلاب شهری با معاون امور مشترکان و درآمد این اداره کل ارتباط گرفتیم که پیگیری‌ های متعدد خبرنگار مهر پس از گذشته دو هفته راه به جائی نبرد و این معاونت پاسخی به تماس‌ ها و پیامک‌ ها نداد.  

قانونی که اجرائی شدنش متولی ندارد

براساس ماده ۳ قانون توزیع عادلانه آب، هرگونه بهره‌ برداری از آب های زیرزمینی، قنات سطحی و چشمه ها نیازمند مجوز است که ماده ۴۵ قانون توزیع عادلانه آب برای بهره برداری غیرمجاز، جریمه و مجازات مشخص کرده است.

یک کارشناس منابع آبی با بیان اینکه با وجود چنین قانونی همچنان برداشت‌ های غیر مجاز از منابع  آبی انجام می‌گیرد، به خبرنگار مهر گفت: این قانون از سوی برخی دستگاه‌ های متولی یا اجرا نمی‌شود و  یا  در اجرای آن تعلل می‌کنند.

مهرداد متقی افزود: براساس اصل ۱۷۴ قانون اساسی، حق نظارت بر اجرای صحیح قانون دستگاه‌ های اداری برعهده سازمان بازرسی است، حال آنکه فقدان نظارت در اجرای قانون باعث شده که کشاورز نسبت به برداشت و حفر غیر مجاز چاه راغب‌تر شود.

وی با اشاره به مساله ساخت‌وسازهای غیر مجاز در برخی نواحی ییلاقی استان گفت: با توجه به اینکه در بسیاری از روستاها کشاورزی محور اشتغال است، ویلا سازی‌ ها موجب شده تا حجم زیادی از آب‌ های زیر زمینی و چشمه‌ ها به واسطه این افراد مصرف شود که این مساله طی چند سال اخیر ضربه بزرگی به منابع آبی استان زده است.

این کارشناس افزود: یکی از راهکار های مناسب برای کنترل استفاده از منابع آبی زیرزمینی، نصب کنتورهای هوشمند و مجوزهای ضروری برای احداث چاه‌ ها در ویلا ها و مزارع کشاورزی است، به‌نحوی‌که میزان مصرف آب‌ های زیرزمینی توسط مالکان سهمیه‌ بندی شود تا آن‌ها خارج از سهمیه تعیین شده، از آب‌ های زیرزمینی برداشت نکنند.

متقی گفت: در حال حاضر برای بسیاری از چاه‌ های غیرمجاز واقع در مزارع کشاورزی کنتور هوشمند نصب نشده و رویه غلط برداشت‌ های غیر مجاز همچنان ادامه داد.

به گفته وی امکانات و اعتبارات دولتی لازم جهت برخورد با متخلفان در حوزه منابع آبی کم است و این امر باعث گسترش تخلفات شده که نیازمند همکاری بخشداری‌ها و سایر نهادها هستیم.

وضعیت آبی استان در حالی به مرز هشدار رسیده است که چند ماه پیش هم معاون امور عمرانی استانداری گلستان از مصرف ۸۷ درصد آب در بخش کشاورزی خبر داد و گفت که فقط سه درصد آب‌ های استان  در حوزه صنعت، ۱۰ درصد در حوزه شرب و مصارف خانگی  مصرف می‌شود.

میرمحمد غراوی عنوان کرده بود که شورای حفاظت منابع آب طبق دستورالعمل هئیت وزیران هر یک ماه یکبار باید تشکیل جلسه بدهد و همه دستگاه‌ ها بر اساس تصویب نامه هئیت دولت ومصوبات شورای عالی آب،  مسئولیت دارند در این جلسات حضور داشته باشند.

وی تاکید کرده بود که مصوبات ملی شورای عالی آب کشور باید در استان دنبال و سریع‌تر اجرایی شود.

انتهای پیام/