تاملی به انواع رخدادهای واقعی الگوبرداری شده از جهان تصویری/ نقش متولیان فرهنگی برای جهت دهی مسیر تفکر مردم

به گزارش گلستان24، در خبرهای اخیر سینمایی داشتیم که علیرضا افخمی، نویسنده و کارگردان سریال های تلویزیونی به اتهام تسبیب در خودکشی یک نوجوان پس از تماشای سریال پخش شده «۵ کیلومتر تا بهشت» به دادگاه احضار شد. حال جدا از قضاوت در این پرونده که مساله ای قابل بررسی توسط قاضی مربوطه بوده و نیاز به تخصص دارد، می توان از این دریچه نقبی زد به دامنه تاثیر رسانه ها از انواع مختلف به خصوص از نوع دیداری اش بر روح و روان مخاطبان و این که با گشایش چند پرونده مشابه با سریال فوق به ذکر نمونه هایی از وجود چنین تاثیری بپردازیم.

مورد رخ داده از نوع ایرانی این قضیه درباره خودکشی پسری ۱۳ ساله‌ بوده که به گفته خانواده اش پس از مشاهده سریال تلویزیونی «۵ کیلومتر تا بهشت» چنان تاثیری گرفته که خواسته همچون شخصیت اصلی آن مجموعه روحش را از بدنش جدا سازد و بدین منظور راهی چون مرگ را انتخاب کرده است! جالب این که سریال فوق در دوره ای از موج انواع تولیدات تلویزیونی در ارتباط با روح و جن و شیطان و مخلوقات مختلف جهان مابعدالطبیعه ساخته و در ایام ماه مبارک رمضان پخش شده بود. حال پرداخت به این مساله که چنین موضوعی چه ارتباط معرفتی با ماه انسان ساز رمضان برقرار خواهد کرد، نیاز به پاسخگویی متولیان وقت تلویزیونی دارد. اما این که تاثیر تصویر در بازآفرینی، تشدید و سهم خواهی روح آدمی نسبت به پدیده های مختلف زیست چه جایگاه مهمی خواهد داشت، مساله ای تثبیت شده طی مطالعات روانشناختی است که در آن طی آزمایش های مختلفی عنوان شده که روح آدمی از آرشیو مشاهدات خود به عنوان گنجینه ای در مسیر رفتارهای کوتاه یا بلندمدت خود استفاده می کند.

اثبات این مساله از تاثیرات سوء آثار سینمایی هالیوود در انواع خشونت های رخ داده در جامعه آمریکا و به خصوص نزد نوجوانان بوده که بارها حوادث خونینی را در مدارس این کشور به بار آورده است. از این رو جهان ارزش گذاری فیلم ها برای رده های سنی مختلف در سینمای هالیوود اعمال می شود. هر چند در جهانی به سر می بریم که کنترل طبف مخاطبان تقریبا غیرممکن می نماید و دسترسی سریع مخاطب به انواع داده های اطلاعاتی امکان مهار مشاهده گرها و طبقه بندی مخاطبان را سست ساخته است. در همین کشور خودمان در هنگام اکران برخی فیلم های اخیر مانند «لانتوری» و «من» که دارای پیامدهایی خشونت زا و نامناسب برای نوجوانان می باشد، با وجود اعلام رده سنی مناسب برای این فیلم ها هیچ گونه کنترلی نسبت به این موضوع نشده و اعلام این مساله به جای مهار مخاطبان این فیلم ها نوعی بازی تبلیغاتی برای سازندگان آثار جهت جلب توجه و ایجاد وسوسه تماشا برای طیف های مختلف سنی بوده است!

بدیهی است در جهانی به سر می بریم که با وجود افزایش اطلاعات و پیشرفت امکانات علمی برای بشر، شعله جنگ افروزی ها و وجود خشونت به شکل برجسته ای افزایش یافته است و خشونت به عنوان عنصری خزنده در لایه های مختلف رفتاری جامعه تسری یافته است. از سویی انواع انحرافات اخلاقی در جهان بی قید و بند امروز و نفوذ تفکرات غربی در کشورهای مختلف باعث بروز تعارضاتی در بافت سنتی روابط میان اعضای جامعه شده و شکل سابق خود را از دست داده است. اگر چه بخشی از سینمای غرب در پی وصله دوزی سوراخ عمیق رخ داده طی بحران اخلاقی در خانواده آمریکایی است، اما نمی توان شیوع انواع ویروس های ناگوار در سطح جامعه را نادیده گرفت. مساله ای که طی بیماری های مختلفی مانند زندگی مشترک بدون ازدواج و تولد فرزندان نامشروع رخ داده است.

حال برای ساخت چنین جهان پاره پاره ای از طریق سینما می توان از طریقی دیگر به بازی درآورد مخاطب چنین نوع زیستی را و با انواع آثار اکشن، تصاویر مفسدانه و تلفیق داستان هایی از روابط جنسی و انباشت خشونت، تماشاگر به بن رسیده را به خود مشغول کرد. کاری که سینما و سریال های غربی به عهده گرفتند تا به جای تاثیری بازدارنده درباره انواع مخاطرات اخلاقی، با ارائه تصاویری جذاب و وسوسه برانگیز به تحریک بیننده برای بازآفرینی حوادث مختلف رخ داده در فیلم بپردازند. برای نمونه می توان به تاثیر فیلم های خشونت زا در انجام حادثه تیراندازی در مدرسه سندی هوک شهر نیوتاون آمریکا اشاره کرد.

کارشناسان دریافته اند که تاثیر منفی تماشای صحنه های نامطلوب می تواند تا مدتی طولانی در ذهن مخاطبان به خصوص کودکان و نوجوانان باقی بماند و از این رو توجه به نوع پرداخت آثار سینمایی و نظارت مسئولان امر درباره تولیدات سینمایی کشور به خصوص برای سنین پایین بسیار مهم می نماید. چند ماهی از فاجعه قتل فجیع کودکی چون «ستایش» توسط پسر نوجوانی نگذشته که طی بررسی ها به شیوه سریال «بریکینگ بد» به این کشتار وحشتناک دست زد. سریالی که  عنوان شد چنان تاثیری حتی برای خلافکاران آمریکایی داشته که پس از پایان پخش آن، تولیدکنندگان ماده مخدر شیشه اقدام به تغییر روش ساخت محصولات خود براساس نحوه نمایش تولید این مواد از طریق سریال شده اند!

 لازم به توجه می باشد که طبق تحقیقی که به وسیله دانشگاه کلمبیا انجام گرفته است، طی 2 سال پس از اختراع تلویزیون، درگیری و جنایت تا 60 درصد افزایش پیدا کرده بود. حال که در روز عید غدیر پخش شبکه ای تازه تاسیس با نام «امید» برای رده های سنی 12 تا 18 سال آغاز به کار کرده است، لازم می باشد مسئولان تلویزیونی عنوان کنند که برای مخاطبان این رده سنی چه برنامه هایی خاص تدارک دیده اند و آیا با وجود داشتن 3 کانال ویژه رده های سنی مختلف کودک و نوجوان می توانیم به جهت دهی نگاه مخاطبان بپردازیم. همچنین مسئولان سینمایی باید پاسخگو باشند که چرا سال ها از وجود سینمای کودک و نوجوان دور مانده ایم! از طرفی لازم است مسئولان آموزشی و به خصوص متولیان آموزش و پرورش درباره برنامه های تدارک دیده در این سال ها برای بهبود سلامت روان جامعه پاسخگو باشند.

منبع: سراج24