علم‌گردانی آیینی کهن در منطقه فارسیان گلستان+ تصاویر
آیین کهن علم‌گردانی مردم فارسیان در محرم از دیرباز در این منطقه دایر است و مردم نیز با حساسیت خاصی آن را اجرا می‌کنند.
به گزارش گلستان24، همه‌ساله با آغاز ماه محرم و ایام عزاداری اباعبدالله الحسین (علیهم‌السلام) و یاران باوفایش، مردم فارسیان همچون تمام شیعیان جهان، اقدام به برپایی آیین گوناگون در گرامیداشت این بزرگواران می‌کنند.
یکی از این آیین‌های کهن و قدیمی فارسیان، «علم‌گردانی» در داخل روستا و کوچه‌های آن است.
مردم فارسیان در اولین روز از محرم با حضور در دو "مسجد شیخان" (جامع) و یا "مسجد لیونی" (موسی بن جعفر) و بیرون آوردن علم‌ها این دو مسجد، با نوحه‌خوانی مخصوص اقدام به برگزاری آیین کهن علم‌گردانی در این روستا می‌کنند.
مردم روستا که رخت عزا سرور و سالار شهیدان و یاران باوفایش را به تن دارند همه پشت سر علم گردان حرکت کرده و پس از نوحه‌خوانی یکی از نوحه‌خوانان اقدام به «واگو» کردن یکی از ابیات آن می‌کنند.
پس از رسیدن دو علم "لیونی" و "شیخان" به یکدیگر، عزاداران از دو طرف به‌سوی علم‌های هم حرکت کرده و اقدام به بوسیدن آن و تبرک جستن می‌کنند.
پس‌ازآن علم گردانان این دو مسجد در کنار هم قرار گرفتن باز به نشانه احترام علم در جلوی جمعیت عزادار حرکت می‌کند. خیل عظیم عزاداران حسینی نیز به دنبال آن‌ها به راه می‌افتند و با پایان هر بیت از نوحه مخصوص این آیین که توسط نوحه‌خوانان نوحه‌سرایی می‌شود، جمعیت این بیت را تکرار می‌کنند:
یاران محرم آمد هنگام ماتم آمد شادی برفت غم آمد ای مؤمنان بگریید
در حین حرکت علم گردانان و جمعیت عزادار، افرادی که دارای نذورات هستند با بستن دستمال به چوب علم، شستن علم، پذیرایی از عزاداران و یا قربانی کردن گوسفند جلوی علم اقدام به ادای نذر خود می‌کنند.
یکی از سنت‌های نیک و حسنه مردم فارسیان در این روز، این است که عزاداران و علم گردانان در حین علم‌گردانی، در جلوی منازل اهالی روستا که سال گذشته یکی از عزیزان خود را ازدست‌داده حاضرشده و با قرائت فاتحه برای اموات آن منزل، طلب آمرزش می‌کنند.
ازجمله نوحه‌خوانان قدیمی فارسیان که مراسم علم‌گردانی روز اول محرم با صدای دل‌نشین و حزینشان گرمی خاصی می‌گرفت و هم‌اکنون روی در نقاب خاک کشیده و از بین ما رفته‌اند و فقط نام نیک آن‌ها و خاطره‌ی خوش‌صدای گرمشان برای مردم فارسیان باقی‌مانده است وی توان از مرحومان قربان یحیی، حاج سلیمان، ابراهیم خانسوارا، ملا امیر، حسینعلی آشور، ملا بابا و استاد خانو (خان محمد) نام برد.
به یاد همه آن بزرگان و برای آمرزش و شادی روح آنان، برای اولین بار نوحه مراسم علم‌گردانی فارسیان را در اینجا می‌آوریم:
یاران محرم آمد هنگام ماتم آمد شادی برفت غم آمد ای مؤمنان بگریید
حور قصور و غلمان، درماتم شهیدان با دیده‌های گریان ای مؤمنان بگریید
قاسم که بود حائل در دست آن قبایل چون مرغ نیم بسمل ای مؤمنان بگریید
ای فاطمه گذر کن در کربلا گذر کن خاک سیه بسر کن ای مؤمنان بگریید
ازجمله نوحه‌خوانان فعلی مراسم علم‌گردانی فارسیان، میرزا حاج قاسم، کربلا علی، اسماعیل حسن، حسین محمد، محمد بهداشت و علیرضا حاج سلیمان هستند که صدای دل‌نشینشان، مایه گرمی مراسم علم‌گردانی فارسیان است.
نویسنده: ابوذر خسروی محقق آداب‌ورسوم منطقه فارسیان
ارسال نظر