آیت الله 16 میلیونی و انقلاب در قوه قضاییه/ قوه قضاییه اسلامی شاه کلید اسلامی شدن قوای اجرایی و تقنینی

به گزارش گلستان ۲۴؛ حسن بیارجمندی فارغ التحصیل مقطع دکتری از دانشگاه وزارت خارجه روسیه به تحلیل و بررسی انقلاب در قوه قضاییه و تاثیر و نقش آن در زنجیره تمدن سازی نوین اسلامی پرداخته است.

امام خمینی (ره) در بخش مهمی از وصیت نامه الهی سیاسی اش به فرآیندی مهم و قابل تامل از زنجیره تمدن سازی نوین اسلامی اشاره می کنند :« اینجانب هیچ گاه نگفته و نمی‌گویم که امروز در این جمهوری به اسلام بزرگ با همه ابعادش عمل می‌شود و اشخاصی از روی جهالت و عقده و بی انضباطی برخلاف مقررات اسلام عمل نمی‌کنند؛ لکن عرض می‌کنم که قوه‌ مقننه و قضاییه و اجراییه با زحمات جانفرسا کوشش در اسلامی کردن این کشور می‌کنند و ملتِ دهها میلیونی نیز طرفدار و مددکار آنان هستند؛ و اگر این اقلیت اشکال تراش و کارشکن به کمک بشتابند، تحقق این آمال آسانتر و سریعتر خواهد بود.»[1]

حضرت آیت الله خامنه ای نیز از دوران حیات امام (ره) خود از مدافعان تشکیل دولت اسلامی بود و دوران ریاست جمهوری شان به این مهم اهتمام ویژه ای داشتند و بطور خاص درخطبه‌های نماز جمعه تهران در سالهای 65 ، 66 و 67 بطور روشن می توان این دفاع و تبیین را مشاهده نمود.

ده سال بعد در آغازین سالهای تحرکات جریان تجدیدنظر طلب برای ادغام نظام جمهوری اسلامی در تمدن لیبرال دموکراسی غرب ،معظم له در جایگاه امامت امت و در خطبه های نمازجمعه‌۱۳۷۸/۰۳/۱۴ در دهمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله) بر راه و خط امام در وصیت نامه الهی و سیاسی تاکید می کنند:« البته اسلام که امام فرمود، در دو بخش قابل توجّه است: یکی بخش اسلام در قالب نظام. امام، اینجا خیلی سخت‌گیر بود و به یک‌کلمه کم یا زیاد، راضی نمی‌شد؛ به یک مسامحه، چه در مسائل اقتصادی، چه غیره، راضی نمی‌شد. همه جا مُرّ اسلام. نظام اسلامی، مجلس شورای اسلامی، دولت‌ اسلامی‌، قضاوت اسلامی و دستگاه‌های گوناگون باید برطبق مصالح، خطّ اسلام و راه حاکمیت اسلام را دنبال کنند. امام، این را دنبال می‌کرد و تا آنجا که توانست، تلاش کرد.»

در تمام این دوران استقرار دولت لیبرال و تجدیدنظر طلب سید محمد خاتمی و نیز مجلس ششم موریانه ها ، رهبر معظم انقلاب اسلامی در خط مقدم دفاع از خط و راه امام از جمله این بخش ناظر بر زنجیره تمدن سازی نوین اسلامی است :«من سال گذشته (79)عرض کردم: فرایند تحقّق هدفهای اسلامی، یک فرایند طولانی و البته دشواری است. به طور نسبی انسان به آن اهداف نزدیک می‌شود؛ اما تحقّق آن‌ها، بسیار طولانی است. قدم اوّل که پُرهیجان‌تر و پُرسروصداتر از همه است، ایجاد انقلاب اسلامی است. کار آسانی نبود؛ لیکن این آسان‌ترین است. قدم بعدی، ترتّب نظام اسلامی بر انقلاب اسلامی است؛ یعنی ایجاد نظام اسلامی، که گفتیم نظام اسلامی، یعنی هندسه‌ی عمومی جامعه، اسلامی بشود؛ که این هم شد. قدم بعدی- که از این‌ها دشوارتر است- ایجاد دولت‌ اسلامی‌ است. دولت نه به معنای هیئت وزیران؛ یعنی مجموعه‌ی کارگزاران حکومت؛ یعنی من و شما. ما باید به معنای واقعی کلمه، در درون این نظامِ اسلامی، اسلامی شویم. این مشکل‌تر از مراحل قبلی است.

ما مسئولان باید خود را بسازیم؛ مرتّب با خود کلنجار برویم؛ یکدیگر را به حق وصیت کنیم؛ یکدیگر را ارشاد کنیم؛ مثل آینه‌ای در مقابل یکدیگر، عیوبمان را صادقانه به هم نشان دهیم؛ بنا را بر رفع عیب بگذاریم و خود را روز به روز بهتر کنیم. هرکس هم که جدیداً مسئولیت را بر عهده می‌گیرد، با این نیّت و با این هدف مسئولیت را قبول کند که می‌خواهد برای خدمت به مردم، یک انسان صالح شود. آن‌وقت می‌شود تشکیل دولت‌ اسلامی‌. قوای مقنّنه و قضائیّه و مجریّه و مسئولان گوناگون ما باید بتوانند تا حدّ قابل قبولی خود را با این قالبها و معیارهای دینی و اخلاقیِ اسلامی تطبیق دهند. این مرحله‌ی سوم است؛ ما الآن در این مرحله قرار گرفته‌ایم و باید دائم تلاش ما این باشد.

بعد از این مرحله، مرحله‌ی تلألؤ و تشعشع نظام اسلامی است؛ یعنی مرحله‌ی ایجاد کشور اسلامی. اگر این مرحله به وجود آمد، آن‌وقت برای مسلمانهای عالم، الگو و اسوه می‌شویم: «لتکونوا شهداء علی النّاس ». اگر توانستیم این مرحله را به‌سلامت طی کنیم- که از همّت مردان و زنان مؤمن، این چیزها اصلًا بعید نیست- آن‌وقت مرحله‌ی بعدی، ایجاد دنیای اسلام است. ببینید؛ فرایند تحقّق نظام اسلامی، همین‌طور قدم‌به‌قدم به نتایج نهایی خود نزدیک می‌شود»[2]

این خط و راه ، استوار و مستحکم تا آخرین ماه های عمر دولت یاد شده و پیش از تشکیل دولت نهم دنبال می گردد:« بنده دو سه سال قبل در یکی از همین جلسات گفتم ما یک انقلاب اسلامی داشتیم، بعد نظام اسلامی تشکیل دادیم، مرحله‌ی بعد تشکیل دولت‌ اسلامی‌ است، مرحله‌ی بعد تشکیل کشور اسلامی است، مرحله‌ی بعد تشکیل تمدن بین‌الملل اسلامی است. ما امروز در مرحله‌ی‌ دولت اسلامی و کشور اسلامی قرار داریم؛ باید دولت اسلامی را ایجاد کنیم.» [3] و با استقرار نسبی دولت نهم [4] و گذشت یکسال از فعالبت های جهادی و انقلابی دولتمردان آن با مصادیق عینی به تبیین ابعاد گسترده تری از زنجیره تمدن سازی نوین اسلامی می پردازند[5]

تفضیلی ترین و آینده نگرانه ترین بیانات معظم له راجع به زنجیره تمدن سازی نوین اسلامی و در اوج غلبه جریانی و گفتمانی آن در دیدار دانشجویان کرمانشاه۱۳۹۰/۰۷/۲۴ ایراد می شود که در این یادداشت نمی گنجد اما بسیار جالب است بدانیم که:

 اولا بخش مهم و قابل توجهی از محتوی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و بیانات تبیینی آن را می توان در همین دیدار ملاحظه کرد

 ثانیا این بیانات در جمع و مخاطب خاص آن یعنی جوانان ایراد شده است

اما با روی کار آمدن دولت توسعه گرا وابسته به جریان اعتدالیون تحت ائتلاف جریان راست لیبرال و تجدید نظر طلب(سکولارهای مسلمان!) که اعتقاد و التزام عملی به تشکیل دولت اسلامی و نیل به تمدن سازی نوین اسلامی ندارند؛ به وضوح در بستر مذاکرات هسته ای با آمریکا ،نشانه های ادغام و هضم شدن در تمدن لیبرال دموکراسی را در حوزه های مختلف می توان مشاهده نمود؛مذاکراتی که به برنامه ای تغییر آفرین و بنیادین موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) منتهی می شود.

بر همین اساس در نامه« تایید مشروط » این برنامه [6*] از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، معظم له ضمن اشاره ، نسبت بدان هشدار می دهندکه :« بی‌شک حفظ هوشیاری نسبت به نیّات خصمانه‌ی دولت آمریکا و ایستادگی‌هایی که بر اثر آن در طول مسیر مذاکرات از سوی مسئولان جمهوری اسلامی به کار رفت، توانست در موارد متعدّدی، از ورود زیانهای سنگین جلوگیری کند. با این حال، محصول مذاکرات که در قالب برجام شکل گرفته است، دچار نقاط ابهام و ضعفهای ساختاری و موارد متعدّدی است که در صورت فقدان مراقبت دقیق و لحظه‌به‌لحظه،‌ میتواند به خسارتهای بزرگی برای حال و آینده‌ی کشور منتهی شود.»

تا جایی که رهبر انقلاب اسلامی در دیدار۱۳۹۵/۰۲/۰۶ اعضای شورای عالی «مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» ضمن اشاره به توقف در مرحله‌ی سوم زنجیره تمدن سازی نوین اسلامی یعنی «تشکیل دولت اسلامی» براساس الگوها و معیارهای کاملاً اسلامی ، صریحا اعلام می نمایند که:«تا وقتی این مرحله به‌طور کامل محقق نشده است، نوبت به «تشکیل جامعه‌ی اسلامی» نمی‌رسد و در این صورت، موضوع سبک زندگی اسلامی نیز صرفاً در سطح گفتمان‌سازی در جامعه باقی خواهد ماند.»

معظم له همچنین در دیدار۱۳۹۶/۰۶/۰۶ طلاب حوزه‌های علمیه استان تهران،تثبیت چنین مراحلی را مستلزم مبارزه عملی همچون نهضت اسلامی می دانند:« اگر انقلاب مبارزه لازم داشت تا به پیروزی برسد، امروز هم مبارزه لازم است تا بتوانیم این هنجارهای انقلاب را تثبیت کنیم؛ باید به نتیجه برسانیم تا جامعه بشود جامعه‌ی اسلامی.ما جامعه‌ی اسلامی نداریم، ما دولت اسلامی هم نداریم! از آن مراحل چندگانه‌ای که ما مطرح کردیم، هنوز در دولت اسلامی‌اش مانده‌ایم؛ بعد از دولت اسلامی نوبت جامعه‌ی اسلامی است؛ ما این مراحل را در پیش داریم. ما توانستیم یک انقلاب اسلامی -یعنی یک حرکت انقلابی- به وجود بیاوریم؛ [بعد] توانستیم بر اساس آن، یک نظام اسلامی به وجود بیاوریم؛ خیلی خب، تا اینجا توفیق حاصل شده که خب خیلی هم مهم است؛ لکن بعد از این، ایجاد یک دولت اسلامی است؛ یعنی [ایجاد] تشکیلات مدیریّتیِ اسلامی برای کشور؛ ما در این قضیّه هنوز خیلی فاصله داریم تا به مقصود برسیم. البتّه معنایش این نیست که کسی احساس ناامیدی کند؛ ابداً؛ داریم پیش میرویم؛ با همه‌ی مخالفتها، با همه‌ی کارشکنی‌ها، با همه‌ی دهن‌کجی‌هایی که میشود، حرکت میکنیم و داریم پیش میرویم بلاشک. دلایل زیادی وجود دارد؛ لکن [هنوز] کار داریم، کار دارد؛ هنوز خیلی فاصله داریم تا اینکه بتوانیم یک دولت اسلامی به وجود بیاوریم. بعد که دولت اسلامی به وجود آمد، آن‌وقت تازه نوبت [ایجاد] جامعه‌ی اسلامی است. خب، بنابراین باید مبارزه کرد عزیزان من.»

۲۲ بهمن‌ماه1397 در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب کبیر اسلامی ایران ، رهبر حکیم انقلاب اسلامی با صدور «بیانیه‌ی گام دوم انقلاب» و برای ادامه‌ی این راه روشن به‌منظور «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ» خطاب به ملت ایران و به‌ویژه جوانان -  که به‌مثابه منشوری برای «دومین مرحله‌ی خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی» و «فصل جدید زندگی جمهوری اسلامی» را رقم خواهد زد – ؛ چشم انداز روشنی از انقلاب را برای نیل به  «به آرمان بزرگش که ایجاد تمدن نوین اسلامی و آمادگی برای طلوع خورشید ولایت عظمیٰ (ارواحنافداه) هست» ترسیم نمود.[7]

حال با عنایت به مقدمه یاد شده ، سوال اصلی و اساسی در این گام و دومین مرحله ی یاد شده مطرح می گردد این است که کدام یک از قوای سه گانه می بایست پرچمدار مبارزه برای تشکیل دولت اسلامی(قوای مقنّنه و قضائیّه و مجریّه و نهادهای گوناگون) و جامعه اسلامی باشد ؟ آیا همچون گام اول می بایست تمام توجهات و سرمایه گذاری ها در قوه مجریه خلاصه شود و  به دیگر قوا و نهادها سرریز شود؟

رهبر معظم انقلاب اسلامی در همین راستا و اقدامی بسیار معنادار بعد از صدور این بیانیه طی حکمی با تأکید بر لزوم تحول در قوه قضائیه و آغاز پرقدرت دوران جدیدی که زیبنده گام دوم انقلاب باشد، آیت الله رییسی از چهره های شاخص انقلابی و وابسته به جریان اسلام گرا آنهم با پشتوانه حدود 16 میلیون آرای مردمی را بعنوان رییس قوه قضاییه منصوب و معرفی می نمایند.

معظم له در باب اسلامی کردن قوه قضاییه مبتنی بر فقه و حقوق اسلامی و همچنین ضرورت تحول زیبنده ی گام دوم تصریح می کنند که :«آغاز دهه‌ی پنجم انقلاب و گذشت چهل سال از تشکیل دادگستریِ مبتنی بر فقه و حقوق اسلامی، ایجاب میکند که با تکیه بر تجربه‌ها و دستاوردها و رهنمودهای انباشته در این نصاب زمانی، تحوّلی متناسب با نیازها و پیشرفتها و تنگناها در قوه‌ی قضائیه صورت گیرد و دستگاه عدالت با نَفَسی تازه و انگیزه‌ئی مضاعف و نظم و تدبیری حکمت‌آمیز، دوران جدیدی را که زیبنده‌ی گام دوم انقلاب است، با قدرت و جدیت آغاز کند.» [8]چراکه

 اولا براساس گام دوم انقلاب اسلامی:« عدالت در صدر هدفهای اوّلیّه‌ی همه‌‌ی بعثتهای الهی است و در جمهوری اسلامی نیز دارای همان شأن و جایگاه است؛ این، کلمه‌ای مقدّس در همه‌ی زمانها و سرزمین‌ها است و به‌صورت کامل، جز در حکومت حضرت ولیّ‌عصر (ارواحنافداه) میسّر نخواهد شد ولی به‌صورت نسبی، همه جا و همه وقت ممکن و فریضه‌ای بر عهده‌ی همه بویژه حاکمان و قدرتمندان است. جمهوری اسلامی ایران در این راه گامهای بلندی برداشته است که قبلاً بدان اشاره‌ای کوتاه رفت؛ و البتّه در توضیح و تشریح آن باید کارهای بیشتری صورت گیرد و توطئه‌ی واژگونه‌نمایی و لااقل سکوت و پنهان‌سازی که اکنون برنامه‌ی جدّی دشمنان انقلاب است، خنثی گردد.»

ثانیا به استناد اصل‌ یکصد و پنجاه و ششم: « قوه‌ قضائیه‌ قوه‌ ای‌ است‌ مستقل‌ که‌ پشتیبان‌ حقوق‌ فردی‌ و اجتماعی‌ و مسئول‌ تحقق‌ بخشیدن‌ به‌ عدالت‌ است‌» و بنابراین تحقق عدالت و مبارزه با فساد[9] ،گام اصلی و ابتدایی برای تشکیل دولت اسلامی و جامعه اسلامی است و بدون آن نمی توان انتظار تشکیل دولت اسلامی داشت و این خود براساس گام دوم مستلزم این است که

1- «همه باید بدانند که طهارت اقتصادی شرط مشروعیّت همه‌ی مقامات حکومت جمهوری اسلامی است. همه باید از شیطانِ حرص برحذر باشند و از لقمه‌ی حرام بگریزند و از خداوند دراین‌باره کمک بخواهند و دستگاه‌های نظارتی و دولتی باید با قاطعیّت و حسّاسیّت، از تشکیل نطفه‌ی فساد پیشگیری و با رشد آن مبارزه کنند. »

2-« این مبارزه نیازمند انسانهایی باایمان و جهادگر، و منیع‌الطّبع با دستانی پاک و دلهایی نورانی است. این مبارزه بخش اثرگذاری است از تلاش همه‌جانبه‌ای که نظام جمهوری اسلامی باید در راه استقرار عدالت به کار برد.»

و بر همین مبنا معظم له در حکم انتصاب آیت الله رییسی تصریح و تاکید می کنند که :« اینجانب برای تحقق این مقصود حیاتی، جنابعالی را برگزیده‌ام که دارای سوابق طولانی در سطوح مختلف قوه‌ی قضائیه و آشنا با همه‌ی زوایای آن میباشید و از طرفی در کنار فقاهت از تحصیلات حقوقی و دانش و تجربه در این عرصه مهم برخوردارید، و سلامت و امانت و کارآمدی خود را در مقاطع گوناگون خدمت نشان داده‌اید.»[10] و توصیه های ذیل را به ایشان می نمایند:

الف: در همه‌ی فصول تحول، مردمی بودن و انقلابی بودن و ضد فساد بودن را رعایت کنید.

ب: عنصر نیروی انسانی صالح را در رأس عوامل تحول و پیشرفت قوه بدانید. سلامت قضات و پاکیِ دامن آنان از هر گونه فساد، شرط لازم و اوّل برای همه توفیقات شما است. در ریشه‌کنی فساد از درون قوه که مایه‌ی مباهات شما و سرافرازی اکثریت قضات دادگاهها و دادسراها است، هیچ تردید و درنگ نکنید.

ج: گسترش عدل و احیاء حقوق عامه و آزادیهای مشروع و نظارت بر اِعمال قانون را که در شمار هدفهای قوه قضائیه در قانون اساسی است در رأس برنامه‌ها قرار دهید. این موجب اعتماد مردم و دلگرمی آنان به قوه قضائیه در حوادث و منازعات خواهد شد.

د: در برخورد قضائی ملاحظه‌ی این و آن را نکنید.

ه: از جوانان صالح و انقلابی و فاضل در مسؤولیتهای قوه استفاده کنید.

ز: همکاری با قوای مجریه و مقننه و هم‌افزایی با آنان را که سفارش همیشگی اینجانب است در نظر داشته باشید. آنان نیز موظف به همراهی و همکاری با شمایند.

بنابراین به جرات می توان گفت که قوه قضاییه اسلامی شاه کلید اسلامی و انقلابی شدن قوای اجرایی و تقنینی در گام دوم انقلاب اسلامی است و به هر میزان  قوه قضاییه و ادارات کل آن در استان ها به تعبیر امام (ره) : « با زحمات جانفرسا کوشش در اسلامی کردن این کشور» ‌کنند اولا ملتِ دهها میلیونی نیز طرفدار و مددکار آنان هستند ثانیا قوای اجرایی و تقنینی هم پا به پای آنها(قوه قضاییه و ملت ) نیز در اسلامی کردن این کشور(دولت و جامعه) حرکت خواهند نمود؛همچنانکه با حضور آیت الله رییسی تا کنون همگان در داخل و خارج چنین حرکت عظیم و ملموس گام دومی را شاهد هستند و بدان اذعان نموده اند.

[1]- صحیفه امام خمینی جلد 21 - صفحه 409

[2] بیانات در دیدار کارگزاران نظام۱۳۸۰/۰۹/۲۱

[3] ‌بیانات در دیدار کارگزاران نظام‌۱۳۸۳/۰۸/۰۶

[4] بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت۱۳۸۴/۰۶/۰۸

[5] بیانات در دیدار دانشجویان نمونه‌ و نمایندگان تشکل‌های مختلف دانشجویی۱۳۸۵/۰۷/۲۵

[6]« با توجّه به آنچه ذکر شد، مصوبه‌ی جلسه‌ی ۶۳۴ مورخ ۹۴/۵/۱۹ شورای عالی امنیّت ملّی با رعایت موارد یاد شده تأیید میشود.» نگته کنید به : https://www.leader.ir/fa/speech/13788/www.leader.ir

[7] http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673

[8]

https://www.leader.ir/fa/content/22810/www.leader.ir

[9] عدالت و مبارزه با فساد این دو لازم و ملزوم یکدیگرند. فساد اقتصادی و اخلاقی و سیاسی، توده‌ی چرکین کشورها و نظامها و اگر در بدنه‌ی حکومتها عارض شود، زلزله‌ی ویرانگر و ضربه‌زننده به مشروعیّت آنها است؛ و این برای نظامی چون جمهوری اسلامی که نیازمند مشروعیّتی فراتر از مشروعیّتهای مرسوم و مبنائی‌تر از مقبولیّت اجتماعی است، بسیار جدّی‌تر و بنیانی‌تر از دیگر نظامها است. وسوسه‌ی مال و مقام و ریاست، حتّی در عَلَوی‌ترین حکومت تاریخ یعنی حکومت خود حضرت امیر‌‌المؤمنین (علیه‌السّلام) کسانی را لغزاند، پس خطر بُروز این تهدید در جمهوری اسلامی هم که روزی مدیران و مسئولانش مسابقه‌ی زهد انقلابی و ساده‌زیستی میدادند، هرگز بعید نبوده و نیست؛ و...(گام دوم انقلاب)

[10] https://www.leader.ir/fa/content/22810/www.leader.ir

/گلستان ما