نمی‌توان با برنامه دیروز کودک امروز را برای فردا تربیت کرد

به گزارش گلستان ۲۴؛ در همین راستا دومین نشست تحلیلی، تخصصی سیاستگذاری کودک با موضوع «سیاست‌های دوستدار کودک، پرورش، آموزش، آینده»  در «اندیشگاه فرهنگی» کتابخانه ملی برگزار شد. در این نشست که به «میزبانی کانون فعالان اجتماعی حزب اعتدال و توسعه» برگزار شد محمود عباسی، دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک با تأکید بر اینکه با برنامه دیروز نمی‌توان کودک امروز را برای فردا تربیت کرد، گفت: شعار سال‌جاری کنوانسیون حقوق کودک، «تحول در حوزه حقوق کودک» نامگذاری شده و برنامه‌هایی برای انجام فعالیت‌های فراتر از وظایف روزمره مسئولین همه دستگاه‌ها و نهادها در نظر گرفته شده است. در ابتدای سال به منظور دستیابی به این هدف با شناسایی چالش‌های اساسی وآسیب‌های عمده‌ای که کودکان را تهدید می‌کند برای هر استان کشور برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
وی ادامه داد: مهمترین چالشی که در همه استان ها به چشم می‌خورد موضوع آموزش و بازماندگی از تحصیل است. در برخی استان‌های محروم از جمله سیستان و بلوچستان وضع آموزش و فقر بسیار ناگوار است. در حاشیه کرمان نیز کودکان زیادی در فقر مطلق زندگی می‌کنند. البته پژوهش‌ها نشان می‌دهد در برخی از استان‌های تقریباً برخوردار مانند استان گلستان نیز با چالش جدی بازماندگی از تحصیل مواجه هستیم به‌طوری که آمار نشان می‌دهد در این استان حدود 30 هزار کودک بازمانده از تحصیل وجود دارد.
معاون وزیر دادگستری با تأکید بر اینکه موضوع آموزش یکی از چالش‌های جدی ما به شمار می‌آید خاطر نشان کرد: حمایت همه جانبه دولت در این زمینه‌ها لازم است اما کافی نخواهد بود. از این رو بدون مشارکت همه فعالان حوزه حقوق کودک نمی‌توان با همه مشکلات و آسیب‌های موجود در سطح جامعه مقابله کرد. نهادها و تشکل‌های مردم‌نهاد بهترین گزینه برای حل این مشکلات هستند و می‌توانند نقشی محوری در این زمینه داشته باشند، چرا که هم آسیب‌ها را از نزدیک لمس کرده‌اند و هم خانواده‌ها به آنها اعتماد دارند.
عباسی اضافه کرد: وزارت آموزش و پرورش متولی اصلی آموزش کودکان یعنی افراد زیر 18 سال است که 23 میلیون از جمعیت ما را تشکیل می‌دهند. متأسفانه برنامه منسجم و سیاست روشنی در امر آموزش در مهدکودک‌ها و حتی در مدارس وجود ندارد.
نهاد‌های مدنی مؤثر در تحول حوزه آموزش و پرورش
سید مالک حسینی، رئیس سازمان مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران نیز معتقد است، مسیر تغییر عمیق و البته تدریجی درحوزه آموزش و پرورش که جامعه هدف آن کودکان است جز با قدرتمند شدن جامعه مدنی و نهادهای مدنی هموار نمی‌شود.
وی تأکید کرد: آموزش رسمی و کلاسیک در کشور با نقدی جدی مواجه است. به نظر من هنر و آزادی دو رکن اساسی فلسفه آموزش است. در سیستم آموزش رسمی کشور ما این دو رکن چه جایگاهی دارند؟ آموزش هنر تعامل، ارتباط گرفتن و... در کدام قسمت نظام آموزشی ما قرار گرفته است.
وی در ادامه با اشاره به وضعیت کودکان آسیب دیده عنوان کرد:حالا اگر در مورد آموزش کودکان آسیب دیده و کودکان کار صحبت کنیم که قدمتی کمتر از دو دهه دارند با چالش‌های بیشتری مواجه خواهیم بود. با وجود چالش در نظام آموزش رسمی کشور نظام آموزش کودکان کار هم شرایط بهتری نخواهد داشت.
درک ما از آموزش نادرست است
محمود تلخابی، مدیر کارگروه تربیت شناختی ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی با انتقاد از درک مردم از آموزش گفت: کیفیت آموزش در هر جامعه‌ای بازتابی از فهم عمومی مردم از تربیت است و این گونه نیست که دولت یا معلمان یا ساختار تعلیم و تربیت مسئول این جریان باشد.
وی ادامه داد: در شرایطی که مردم ندانند آموزش با کیفیت و خوب چیست، نمی‌توان در سیاستگذاری آموزش کودکان موفق عمل کرد. این بدان معنا نیست که فقط مدارس محروم مثلاً در سیستان و بلوچستان از کیفیت پایین آموزش رنج می‌برند بلکه در نقاط برخوردار کشور هم گزارش‌هایی در مورد کیفیت نامناسب تعلیم و تربیت مواجه هستیم.
او تأکید کرد: مردم ما برای آموزش فیزیک و شیمی به کودکانشان هزینه‌می‌کنند، اما از آموزش‌مهارت‌های زندگی و مهارت‌های اجتماعی غافل هستند و اصلاً درک درستی از ضرورت آن ندارند. بنابراین، باید ابتدا سراغ خانواده‌ها و جامعه رفت، بعد به آموزش خود کودکان بپردازیم. والدین و معلمان باید آموزش ببینند.
وی افزود: ما در سطح بنیاد‌های مردم نهاد قرار نیست کیفیت آموزش را اصلاح کنیم. ما باید به سراغ خانواده‌ها و جامعه برویم. ما با یک مفهوم به نام سرمایه شناختی مواجه هستیم. سرمایه شناختی، توان یک ملت برای فکر کردن و حل مسأله است. ما امروز به این نتیجه رسیده‌ایم که توسعه یک جامعه منوط به سرمایه شناختی است چراکه توسعه، فکر می‌خواهد.
سرمایه‌گذاری برای آموزش کودکان زیر 5 سال
دکتر حبیب‌الله مسعودی فرید، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با تأکید بر اهمیت آموزش کودکان به عنوان سرمایه‌های کشور، گفت: هر انسانی برای اداره زندگی خود نیازمند آموزش است. بخش مهمی از آموزش در سیستم آموزش و پرورش دیده شده است اما در همان سنین گروه دیگری هستند که می‌توانند در آموزش مناسب کودکان تأثیرگذار باشند. در واقع بخشی از آموزش، کلی و برای همه کودکان است اما برای کودکان با نیاز ویژه مانند کودکان دارای معلولیت باید اقدامات بیشتری صورت پذیرد. کودکانی که در دهک‌های پایین درآمدی قرار دارند، کودکان کار و خیابان، کودکان در معرض آسیب و کودکان تک والد همگی در گروه کودکانی قرار می‌گیرند که برای آموزش و دستیابی به مهارت‌های مدیریت و اداره زندگی خود در آینده نیازمند توجه‌های خاص هستند.
وی تأکید کرد: در سنین زیر 5 سال که کودکان در مهد کودک‌ها آموزش می‌بینند باید با نگاه سرمایه‌گذاری به موضوع آموزش توجه شود. در سال 2013 هنگامی که هشتمین کنفرانس ارتقای سلامت در فنلاند برگزار شد کتابی با عنوان سلامت در همه سیاست‌هامعرفی شد. در بخشی از این کتاب آمده که کشورهای حوزه غرب اروپا و امریکای شمالی 2 تا 4 درصد تولید ناخالص داخلی خود را برای رشد همه جانبه کودکان هزینه می‌کنند. متأسفانه این عدد در کشورهای آسیایی و آفریقایی 0.2 درصد است. برآورد سرانگشتی در کشور ما نشان می‌دهد که این رقم حدود 0.4درصد است البته آمار دقیقی در این باره وجود ندارد. این در حالی است که بیشترین بازگشت سرمایه در یک کشور زمانی است که برای کودکان زیر 5 سال سرمایه‌گذاری می‌شود.
مسعودی فرید با تأکید بر اینکه باید آموزش پیش دبستانی به آموزش رسمی واجباری در کشور تبدیل شود خاطرنشان کرد:آمار‌ها نشان می‌دهد حدود 15درصد از کودکان سنین مهدکودک از آموزش و خدمات مهد کودک استفاده می‌کنند اما در مدارس این عدد بالای 95درصد است. در واقع در سنین دبستان دولت خود را موظف به آموزش عمومی می‌داند و تلاش می‌کند این وظیفه را انجام دهد.
وی ادامه داد: من گمان می‌کنم در حوزه آموزش باید به سه موضوع مهم توجه کنیم. نخست این‌که آموزش فقط مربوط به آموزش و پرورش نیست بلکه برخی تعیین کننده‌های اجتماعی هم مؤثر است. به این معنا که مثلاً در بحث بازماندگان از تحصیل، فقر موضوع مهمی است پس نهادهای حمایتی مانند، بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی و.. باید اقداماتی را انجام دهند تا کودک بتواند به نظام آموزشی دسترسی پیدا کند. یا در موضوع آموزش معلولین بجز بحث مناسب‌سازی که خیلی هم در آن موفق نبودیم موضوع ایاب و ذهاب این کودکان مهم است که باید مورد توجه قرار گیرد.
او با تأکید بر این‌که مدارس باید به مدارس زندگی تبدیل شود گفت: موضوع دیگر بازاریابی اجتماعی است. ماباید مردم را قانع کنیم که برای این‌که فرزندانشان زندگی بهتری داشته باشند باید مهارت‌هایی همچون هوش هیجانی را در کودکان تقویت کنید. در این هنگام است که والدین همان طور که برای کلاس‌های فیزیک و شیمی و ریاضی هزینه می‌کنند برای آموزش مهارت‌های زندگی فرزندانشان هم سرمایه‌گذاری خواهند کرد.

ایران آنلاین