پلان مدیریتی برج قابوس مصوب شد/ تعهداتمان به یونسکو را اجرا کردیم
چهار سال از ثبت جهانی برج قابوس می گذرد و مسئولان در حالی خبر از تهیه پلان مدیریتی بلندترین برج آجری دنیا می دهند که توجه به اهمیت این اثر فاخر در دنیا و ایران مغفول مانده است.
برج قابوس، بلندترین برج آجری جهان که در سال ۱۳۱۰ به ثبت ملی رسیده بود در تیرماه سال ۱۳۹۱ و در اجلاس سی و ششم یونسکو در زمره میراث جهانی هم به ثبت رسید.
به گزارش گلستان24، این اثر تاریخی فاخر که یکی از بی‌نظیرترین یادمان‌های برجسته معماری ایران در دوره اسلامی است در شمال شهر گنبدکاووس و در سه کیلومتری بازمانده شهر قدیم جرجان مرکز حکومت آل زیار قرار دارد.
حالا سه سال از قرار گرفتن برج قابوس در فهرست میراث جهانی یونسکو می‌گذرد و انتظار می‌رفت توجه و حمایت‌های جهانی به‌سوی این اثر ثبت‌شده معطوف شود.
در سالروز این ثبت جهانی با حمید عمرانی رکاوندی، مدیر پایگاه میراث جهانی برج قابوس به گفتگو نشستیم. وی از انجام تعهدات به یونسکو و تدوین و تصویب طرح پلان مدیریتی این اثر ثبتی خبر داد و از تخصیص بسیار اندک اعتبارات به این برج گلایه‌منداست اما درعین‌حال امیدوار است امسال و سال آینده طرح پلان مدیریتی و حفاظتی برج اجرایی شده و شاهد افزایش گردشگران خارجی برای بازدید از این برج در استان گلستان باشیم.
* از سال ۱۳۹۱ تاکنون که برج قابوس در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید، شاهد تغییر و تحولات در مدریت و حفاظت این اثر نبوده‌ایم، شما با این نظر موافقید؟
ثبت جهانی یک اثر به‌خودی‌خود امتیازی برای برج قابوس و هیچ اثر تاریخی دیگری نیست بلکه با ثبت آثار تاریخی ظرفیت یونسکو افزایش می‌یابد. درواقع ما با ظرفیت این اثر به‌عنوان یک اثر شاخص آشنا هستیم و ثبت جهانی اتفاق خاصی را رقم نمی‌زند بلکه به روند معرفی این اثر کمک می‌کند. به‌محض ثبت یک اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو اطلاعات این اثر به ۱۰ تا ۱۵ زبان زنده دنیا ترجمه‌شده و به تمام کشورها معرفی می‌شود و قرار گرفتن برج قابوس در سایت میراث جهانی می‌تواند استان گلستان و شهر گنبدکاووس را به مقصد گردشگران خارجی تبدیل کند.
* پس شما معتقدید ثبت برج قابوس توجه و حمایت‌های جهانی را به‌سوی این اثر معطوف نکرده و فقط به افزایش توریسم خارجی کمک می‌کند؟
یونسکو تنها در صورت درخواست دولت به یک اثر ثبتی اعتبار تخصیص می‌دهد و درواقع خود دولت ایران به فراخور بودجه هرسال به آثار ثبتی کشور اعتبار تخصیص می‌دهد؛ اما قطعاً ثبت برج قابوس در هدفمند کردن جذب توریسم بسیار تأثیرگذار است همان‌گونه که تعداد بازدیدکنندگان خارجی برج قابوس در سال‌های گذشته روند رو به رشد داشته است و تنها در سال گذشته به دلیل مباحث سیاسی در منطقه و برجام از تعداد گردشگران خارجی این اثر کاسته شده است.
* شما از روند افزایش تعداد بازدیدکنندگان خارجی برج قابوس خبر می‌دهید، آیا رقم چشمگیری بوده یا خیر؟
بله. تعداد بازدیدکنندگان خارجی برج قابوس از ۳۴۷ نفر در سال ۱۳۹۱ به ۷۷۱ نفر در سال ۱۳۹۳ رسید. درواقع تعداد بازدیدکنندگان در طی این مدت بیش از دو برابر شده است؛ اما سال گذشته این تعداد به ۵۸۱ نفر رسید اما در سه‌ماهه نخست امسال بازهم روند صعودی را شاهد بوده‌ایم و در این مدت ۲۴۰ گردشگر خارجی از برج قابوس دیدن کرده‌اند که اگر این روند رو به رشد ادامه یابد تعداد بازدیدکنندگان ما قابل‌توجه خواهد بود.
* قطعاً ثبت جهانی یک اثر تعهداتی را برای ما ایجاد کرده است، آیا تاکنون در تحقق تعهداتمان موفق بوده‌ایم؟
ما در حوزه تدوین و ارائه طرح پلان مدیریتی و طرح ساماندهی اطراف برج قابوس به یونسکو متعهد شده بودیم و باید در این خصوص به آن‌ها پاسخگو می‌بودیم. هرچند کمی طولانی شد اما سال گذشته با انتخاب مشاور هم طرح جامع پلان مدیریتی و هم طرح ساماندهی اطراف برج تدوین شد و خوشحالیم که توانسته‌ایم چشم‌انداز ۱۰ ساله آینده برج قابوس را تدوین کنیم. درواقع با تدوین این دو طرح ما به کلیه تعهداتمان به یونسکو عمل کرده‌ایم.
* قطعاً این طرح‌ها نیازمند تصویب در شورای راهبری پایگاه جهانی است؟
بله تلاش کردیم تدوین سند راهبردی مدیریت برج قابوس و هم طرح ساماندهی محوطه برج با نظر مساعد شورای راهبردی تدوین شود و در این مدت ۵ جلسه در شورای راهبردی برگزار و هر دو طرح به تصویب رسیده است.
* کمی راجع به جزییات طرح پلان مدیریتی برج قابوس توضیح دهید؟
اجرای این طرح یکی از تأکیدات کنوانسیون میراث جهانی است و همه پایگاه‌های میراث جهانی بر اساس این طرح گام بر خواهند داشت و برج قابوس نخستین اثر کشور است که توانسته این طرح را به تصویب برساند. درواقع طرح پلان مدیریتی برج قابوس یک مدیریت سند راهبردی است که در این طرح، اهداف جهت‌دهی و متمرکز می‌شود.
در این طرح بخشی از فعالیت‌ها مانند نگهداری، مرمت، آموزش و سرویس‌دهی به گردشگران دیده‌شده است.
* طرح ساماندهی اطراف برج چطور؟
حفاظت و نگهداری و ساماندهی اطراف برج قابوس به‌عنوان بلندترین برج آجری جهان زمانی تحقق می‌پذیرد که به اقتصاد گردشگری و مدیریت و بهره‌برداری از برج توجه شود و طرح‌ها و منابعی برای آن اجرا شود تا برج پذیرای مسافران و گردشگران بیشتری باشد. این پروژه باهدف شناخت، معرفی و حفاظت و نگهداری و حیات مجموعه تاریخی گنبدکاووس اجرایی می‌شود.
مجتمع فرهنگی، توسعه باغ و فضای سبز اطراف برج، نورپردازی برج، خیابان اطراف و معابر پیرامون، آزادسازی حریم برج با همکاری شورا و شهرداری و ... ازجمله مباحثی است که در این طرح دیده‌شده است.
* به نظر می‌رسد در این دو طرح تمام مباحث مدیریتی دیده‌شده اما همچنان برج قابوس در حفاظت، مرمت و احیاء نیازمند برنامه‌ریزی است؟
نه این‌گونه نیست؛ در طرح جامع پلان مدیریتی و ساماندهی اطراف برج با توجه به مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیرساختی و ... با نگاه ویژه به نیازهای بازدیدکنندگان و شهروندان وظیفه مندی دستگاه‌های مختلف، انجمن‌ها، مردم و ... دیده‌شده و حتی برای تابلوی ورودی شهر نیز برنامه مشخص است. درواقع مشاور تمام نیازمندی‌ها در معرفی، مرمت، آموزش، گردشگری و ... را موردتوجه قرار داده است.
* قطعاً در این دو طرح محوریت فعالیت‌ها همچنان با پایگاه برج جهانی قابوس است؟
پایگاه بیشتر نقش مدیریتی ایفا خواهد کرد؛ این دو طرح بومی و محلی است و طرح غیرواقعی نیست و بسیار امیدواریم بتواند در چند سال آینده به پویایی برج و توسعه اقتصاد گردشگری استان کمک کند.
* بسیاری معتقدند در سال‌های گذشته فعالیت خاص و چشمگیری در حوزه مرمت، معرفی و ساماندهی اطراف برج صورت نگرفته است؟
بله مردم انتظار دارند و توقع آن‌ها نیز درست بوده اما آنچه ما نیز خواستیم محقق نشده. ما هرساله طرح‌ها و برنامه‌های زیادی داشته‌ایم اما به دلیل تخصیص نیافتن اعتبارات از برنامه عقب‌افتاده‌ایم. تخصیص‌ها بسیار اندک بوده و در چنین شرایطی نمی‌توانستیم آنچه را می‌خواهیم انجام دهیم. در دو سال گذشته که من مدیریت پایگاه جهانی را به عهده‌دارم هرسال برای انجام برنامه‌ها و طرح‌های خودبین چهارتا پنج میلیارد تومان اعتبار نیاز داشتیم اما در دو سال گذشته هرسال فقط ۵۰۰ میلیون تومان به ما اختصاص یافت.
منبع: مهر
ارسال نظر