«مشاغل سبز» نماد پایداری اقتصادی و اجتماعی

به گزارش گلستان24؛محمد رهبری در یادداشتی با عنوان «مشاغل سبز» آورده است که قرن بیست و یکم زمان رویارویی با دو چالش است: چالش نخست، جلوگیری از تغییرات آب و هوایی خطرناک و زوال منابع طبیعی که بطور جدی کیفیت زندگی نسل‎های حال و آینده را به خطر می‎اندازد و چالش دوم، حصول اطمینان از توسعه پایدار که بر اساس سه اصل: رشد اقتصادی، عدالت اجتماعی و حفاظت از محیط زیست بنا شده است.

اقتصاد سبز به نمادی از پایداری اقتصادی و اجتماعی تبدیل شده است که محیط زیست را برای نسل‎های آینده و بصورت عادلانه‎تری برای همه مردم و کشورها حفظ می‎کند.

حرکت به سوی اقتصاد سبز با ایجاد مشاغل سبز و سبز شدن صنایع موجود و فرآیندهای تولید و اشتغال، عناصری کلیدی برای دستیابی به توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی و حفاظت محیط زیست ارتباط تنگاتنگی با ایجاد محیط کار ایمن‎تر و سالم‎تر و برخورداری همه افراد از کار مناسب دارد.

مشاغل سبز با ابتکار عمل مشترک برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، سازمان بین‌المللی کار، سازمان بین‎المللی کارفرمایان و کنفدارسیون اتحادیه تجارت جهانی آغاز شده است.

رشد سبز مسائل زیادی از قبیل تغییر آب و هوا، اقتصادهای کم کربن، کارآمدی انرژی، آلودگی هوا، حفظ تنوع زیستی، محدودیت‎های منبع، اقتصاد سبز و مشاغل سبز را در بر می‎گیرد.

اقتصاد سبز و شغل‎های سبز یک تعریف واحد ندارند، برنامه توسعه ملل متحد یک اقتصاد سبز را اقتصادی تلقی می‎کند که به بهبود خوشبختی مردم و برابری اجتماعی منجر شود، در حالی که به نحو چشمگیر از خطرات زیست محیطی و کمبودهای بوم شناختی بکاهد.

سازمان بین‎المللی کار شغل‎های سبز را شغل‎های شایسته‎ای تلقی می‎کند که:

مصرف انرژی و مواد خام را کم می‎کنند.

انتشار گازهای گلخانه‎ای را محدود می‎سازند.

اتلاف و آلودگی را به حداقل می‎رسانند.

بوم سامانه‎ها را حفظ و احیاء می‎کنند.

ارضای تقاضای مصرف کنندگان

واکنش نسبت به اقدامات رقبا

دخالت روز افزون دولت

با توجه به آلوده‎تر شدن محیط زیست، شرکت‎ها باید برای جلوگیری از این امر در راستای نهضت سبز و بازاریابی سبز گام بردارند، آلودگی محیط زیست باعث شده است که فشارهای اجتماعی از جانب مصرف کنندگان، خط مشی‎های دولت و شرکت‎ها به سوی سبز شدن تغییر جهت دهند.

‎شرکت‌ها با سه روش می‎توانند سبز شوند؛ فرآیندهای ایجاد ارزش افزوده، سیستم‎های مدیریتی،همچنین محصولات، سبزسازی فرآیند ارزش افزوده ، مستلزم طراحی مجدد شرکت، رفع برخی مشکلات آن، اصلاح تکنولوژی و یا راه‎اندازی تکنولوژی جدید با هدف کاهش اثرات مخرب محیطی برای تمام مراحل است.

در سیستم‎های مدیریتی شرکت‎ها باید قبول کنند شرایطی را برای کاهش اثرات مخرب محیطی با فرایندهای ارزش افزوده ایجاد کنند.

‎روش‌های زیر را برای تولید محصول می‎توان نام برد:

اصلاح: توسعه عمر یک محصول با اصلاح بخش‎های آن

اصلاح قسمت‎های فرسوده: توسعه عمر محصول بوسیله مهندسی مجدد

تولید دوباره: محصول جدید بر اساس یک تجربه

استفاده دوباره: طراحی یک محصول که برای هر زمان قابل استفاده باشد

بازیافت: محصولاتی که بتوانند به عنوان مواد اولیه برای استفاده در محصولات دیگر تبدیل شوند

کاهش: هر محصول حداقل مواد اولیه را در برداشته باشد

شغل سبز به چرخه سبز اقتصادی با نگرش به آینده است که شاخص‎های سبز در تمامی فرآیند شغل «چرخه درونی و بیرونی» و ارتباط آن با افراد شاغل و محیط اطراف آن رعایت شود در واقع یک فرآیند سیستمی با رویکرد بهبود مستمر است که تمامی اجزای آن در تعامل با یکدیگر و محیط به صورت دوسویه و برگشت‎پذیر است و بین مسوولیت‎های اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی همگرایی وجود دارد.

‎شاخص‌های سبز بر مبنای شاخص‎های زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی است که بر سلامت افراد و محیط مشاغل موثر باشند.
‎شاخص‌های زیست محیطی نیز باید بر اساس رعایت استانداردهای زیست محیطی در چرخه شغل از ابتدا تا انتها و دارابودن مدیریت زنجیره سبز باشد.
‎شاخص‌های اجتماعی مواردی مانند رفاه عمومی، افزایش کیفیت زندگی، شرایط کاری ایمن، امنیت شغلی و تامین آینده کار فرد را دربرمی‎گیرد.
‎شاخص‌های اقتصادی نیز در توسعه اقتصادی، کسب درآمد، ایجاد اشتغال و کارآفرینی سبز معنا پیدا می‎کند، شاخص‎های بهداشت نیز عدم تهدید سلامت انسان «مستقیم و غیر مستقیم»، استاندارد درونی، ایمنی و بهداشت و مهارت سبز است.
‎طبقه‌بندی مشاغل:

مشاغل سبز: مشاغلی هستند که یکی از ویژگی‎های زیر را دارا باشند:

‎شاخص‌های سبز در آنها رعایت شود «رده اول ضوابط استقرار»
‎شاخص‌های ذاتاً سبز با رویکرد اقتصاد سبز «کاهش تولید و انتشار کربن، کارآمدی انرژی»
‎شاخص‌های ذاتاً سبز با رویکرد آموزش و پژوهش در راستای ارتقاء محیط زیست

مشاغل زرد: مشاغلی هستند که ملزم به رعایت استانداردها و ضوابط خاص محیط زیستی در فرآیند کاری خود «استقرار، تولید، انتخاب و...» هستند «رده‎های دو و سه ضوابط استقرار».

مشاغل قرمز: مشاغلی هستند که به دلیل یکی از خواص خطرناک از قبیل سمیت، بیماری‎زایی، قابلیت انفجار یا اشتعال، خورندگی و مشابه آن نیاز به مدیریت خاص محیط زیستی دارند«رده‎های 7،6،5،4 ضوابط استقرار».

سبزسازی مشاغل: فرآیندی سیستمی با رویکرد آموزشی و سیاستگذاری است که از طریق آموزش‎های محیط زیستی با تغییر نگرش، رفتار و مهارت افراد، ایجاد حساسیت نظری و عملی در آنها نسبت به مسائل محیط زیست و سلامت و ترویج اخلاق محیط زیستی و با اعمال سیاستگذاری‎های تشویقی و تنبیهی چارچوبی زیست محیطی برای تطبیق مشاغل با محیط و ایجاد روابط دوطرفه و برگشت‎پذیر بین آنها با رعایت ضوابط و استانداردهای محیط زیست به منظور دست یابی به محیط زیست سالم ، رفاه اجتماعی و سلامت جامعه تهیه می‎شود.

/ فارس