معرفی کتاب «گونه‌شناسی روایات تفسیری اهل بیت در دفاع از حریم ولایت»

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از حوزه از گرگان، «کتاب گونه‌شناسی روایات تفسیری اهل بیت در دفاع از حریم ولایت» اثر فاطمه صغری برقرار، طلبه مدرسه علمیه الزهرا(سلام‌الله‌علیها) شهرستان گرگان به همت انتشارات مقسم این شهرستان سال ۱۴۰۰ و در ۱۱۲ صفحه به چاپ رسید.

در مقدمه کتاب آمده است: قرآن کریم مرتبه‌ای از علم الهی و جامع‌ترین رهنمود خداوند برای نیل به کمال است؛ لذا برای بهرهمند شدن از این مائده و خوان گسترده الهی، دانشی بنام «تفسیرقرآن» شکل گرفت. برای تعیین صحت و اعتبار این تفاسیر باید آنها را با میزان و معیاری معتبر که همان تفسیر اهل بیت(علیهم السلام) است، بسنجیم. به دلیل آنکه تفاسیر همه آیات قرآن کریم از اهل بیت(علیهم االسلام) در دسترس ما قرار ندارد؛ لذا شناخت گونه‌شناسی تفسیری اهل بیت(علیهم االسلام) ضروری میباشد. هر اندیشمند بصیری که اندک آشنایی با قرآن و معارف آن داشته باشد، به خوبی میداند که قرآن دارای ظاهر و باطن است و بعضی از مسائل این کتاب عظیم را کسی جز اولیاء الهی نمیتواند درک کند و دیگران تنها با رجوع به تفسیری که از اهل بیت(علیهاالسلام) رسیده، میتوانند به میزان شایستگی و استعدادی که دارند، بدان راه یابند. آشنایی با مبانی و روشهای تفسیری اهل بیت(علیهم االسلام)، میتواند معیار و شاخص مناسبی برای گونه‌شناسی تفسیر صحیح باشد.

اثر پیش رو با روش توصیفی و تحلیلی، انجام شده است که ضمن بیان توضیحاتی پیرامون گونه‌های تفسیری، آیاتی که توسط پیامبرگرامی اسلام(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و اهل بیت پاکش(علیهم‌السلام) در اثبات الهی بودن منصب ولایت و شایستگی امامان معصوم(علیهم‌السلام) بر زمامداری جامعه اسلامی، مورد استناد قرار گرفته است را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.

کتاب حاضر گونه‌های تفسیری که نبی اکرم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) و اهل بیت پاکش در جهت دفاع از حریم ولایت از آن استعانت نمودند، را بررسی می‌نماید.

ساختار اثر

این کتاب در دو فصل تدوین شده است: در فصل اول به مفهوم شناسی واژگان پرکاربرد پرداخته شده است.

فصل دوم کتاب نیز که عهده‌دار تبیین ولایت در قرآن است، سه قسمت دارد با موضوعاتی عمده همچون؛ ابعاد ولایت در قرآن و اقسام ولایت در قرآن که به لحاظ صاحب ولایت و نقش "ولی" و "رهبر" از دیدگاه قرآن را بررسی می‌کند.

در فصل سوم کتاب به بررسی گونه‌های تفسیری روایات اهل بیت(علیهم‌السلام) در جهت دفاع از حریم ولایت پرداخته شده است.

ولایت و اقسام آن در قرآن

در بخش نتیجه‌گیری این کتاب به ولایت و اقسام آن اشاره شده و آمده است:

واژه «ولایت و سایر مشتقاتش در معانی متعددی مانند: معنای قرب و نزدیکی، نصرت و یاری و ... استعمال شده‌اند که این معانی متعدد در واقع تعابیر مختلف از یک معنای واحد می‌باشند. مراد ما از ولایت در این تحقیق، ولایت به معنای کلامی می‌باشد. در مرحله اول ولایت را می‌توان به ولایت ایجابی و سلبی تقسیم نمود.

مراد از ولایت ایجابی این است که انسان‌ها وظیفه دارند بعضی از ولایت‌ها را بپذیرند و بدان اهتمام ورزند که در این صورت نسبت میان اولیا (ولی و مولی علیه) ترسیم می‌شود و از آن به «تولی» یاد می‌شود. ولایت ایجابی خود به ولایت الهی، ولایت انبیا، ولایت امامان ، ولایت پدر و جد تقسیم می‌شود. ولایت سلبی نیز بیانگر دوری و جدایی از ولایت غیر الهی و یا هر ولایتی به خداوند آن را تایید نمی‌کند، می‌باشد. این ولایت به دو قسم ولایت شیاطین و ولایت کفار تقسیم می‌شود. کسانی که این نوع از ولایت را بپذیرند به سعادت حقیقی و مقامات بلند آخروی نخواهند رسید.

ولایت در قرآن نیز شامل پنج بعد فردی، روحی، علمی، عملی و بعد اجتماعی می‌باشد. قرآن کریم هدایت و ارشاد مردم، حراست و حفاظت از دین اسلام، برپایی عدل در میان مردم را از وظایف ولی و رهبر در جامعه اسلامی بیان می‌کند.