یک سوم ارز مداخله‌ای کشور در مناطق آزاد گم شد!

مناطق آزاد تجاری-صنعتی با اهدافی نظیر گسترش صادرات، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، عمران و آبادانی از سال 72 فعالیت خود را آغاز نموده‌اند.

به گزارش گلستان24،بنا به عقیده اغلب کارشناسان، این مناطق صرفا در حوزه عمران و آبادانی محلی به موفقیت‌های نسبی دست یافته‌اند و با اهداف اصلی خود فاصله زیادی دارند و بدتر اینکه در اغلب مواقع حتی به ایجاد مشکلات و تخلفاتی در حوزه اقتصادی کشور دامن زده‌اند.

مهمترین عامل شکست این مناطق، مزیت‌هایی است که با هدف تسهیل در تجارت و تولید ایجاد شدند، اما به دلیل عدم تعیین سازوکار اجرایی مناسب و نبود زیرساخت، اکنون به مسیری جهت سوءاستفاده تبدیل شده اند.

یکی از پر بحث‌ترین تسهیلاتی که در این مناطق وجود دارد، امتیازات حوزه ارزی است.
بر اساس ماده 9 و 10 آیین‌نامه اجرایی عملیات پولی و بانکی در مناطق آزاد تجاری- صنعتی جمهوری اسلامی ایران، خرید و فروش کلیه ارزها در مقابل ریال یا سایر ارزها و کلیه معاملات و نقل و انتقالات ارزی در مناطق توسط اشخاص حقیقی و حقوقی آزاد است و نقل و انتقال ارزها مختلف از خارج از کشور به مناطق آزاد و یا بالعکس توسط اشخاص حقیقی و حقوقی آزاد است.

این امتیازات امکان هرگونه کنترل بر جریان ارزی در محدوده مناطق آزاد را از بین می‌برد.
از سویی دیگر عدم اجرایی شدن تبصره ماده 10 آیین‌نامه ارزی کشور مبنی بر تبادل ارز میان مناطق آزاد و سرزمین اصلی بر اساس قوانین و مقررات ارزی کشور، امکان قاچاق ارز از طریق مناطق آزاد را فراهم نموده است.

بر اساس این آیین‌نامه، صرفا در صورتی مبادله ارز میان مناطق آزاد و خارج از کشور مجاز است که مبادله ارز میان مناطق و سایر نقاط کشور، همانند مبادله ارز میان سرزمین اصلی و خارج از کشور کنترل و نظارت گردد.
به عبارت دیگر مبادله ارز با مناطق آزاد، باید همانند مبادله ارز با خارج از کشور تلقی گردد چرا که بعد از آن محدودیتی جهت مبادله ارز با خارج از کشور وجود ندارد.

در حال حاضر جهت انتقال ارز به کیش، قشم، جلفا(منطقه آزاد ارس)، انزلی، ماکو، چابهار، خرمشهر و آبادان (منطقه آزاد اروند)، هیچ محدودیت و کنترلی وجود ندارد.

سالانه چه میزان ارز به مناطق آزاد می‌رود؟

بنا به گزارش رسمی بانک مرکزی بر پایه اطلاعات سامانه سنا برخی از صرافی‌های مناطق آزاد در پاییز امسال حجمی قریب به یک سوم ارز مداخله‌ای کل کشور را به خود اختصاص داده اند.

حال باید پرسید این حجم از ارز کشور در مناطق آزاد دقیقا کجا هزینه شده است؟
در بهترین شرایط قسمتی از ارز وارد شده به مناطق آزاد، در واردات هزینه شده است که این احتمال آنچنان هم دور از ذهن نیست چرا که طبق اظهارات رحیم زارع عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، نسبت واردات به صادرات در مناطق آزاد یک به شش است.

در غیر اینصورت ارزهای وارد شده به مناطق، یا صرف ورود کالای قاچاق شده و یا به صورت غیرقانونی از کشور خارج گردیده است.
با فرض درست بودن هریک از این نظریه‌ها می‌توان نتیجه گرفت این مناطق از اهداف اصلی خود فاصله گرفته‌ و به مناطق آزاد قاچاق-واردات تبدیل شده‌اند.

با احتساب میزان ارز ورودی به مناطق آزاد و میزان واردات کالا در این مناطق، به صورت تقریبی می‌توان به حجم قاچاق ارز و کالا از طریق مناطق آزاد دست یافت.

منبع: جام جم