گلستان، استان پیشرو در ترویج کشاورزی حفاظتی

در سال‎های اخیر کاهش نزولات آسمانی مشکلات عدیده‎ای را در بخش کشاورزی استان به وجود آورد از طرفی آتش زدن بقایای برجای مانده از برداشت گندم و جو به دلیل تعجیل برای کشت بعدی گذشته از آنکه خسارت‎های مالی فراوانی به کشاورزان و اقتصاد جامعه وارد می‎کرد تهدید جدی برای منابع خاکی استان محسوب می‎شد، از این‌رو ارائه راهکارهای علمی و عملی برای ادامه تولید می‎تواند بخش زیادی از مشکلات در این حوزه را رفع کند در این میان کشاورزی حفاظتی یکی از راهکارهایی است که در سال‎های گذشته به کرات از سوی کارشناسان و مسوولان بخش کشاورزی شنیده می‎شود موضوعی که حفظ و اصلاح منابع کشاورزی با هدف تولید و پایداری محصول را دنبال می‎کند.

*کشاورزی حفاظتی، سازگارترین سامانه کشاورزی با محیط زیست

در همین رابطه یک کارشناس کشاورزی در استان در خصوص اهمیت کشاورزی حفاظتی در گفت و گو با خبرنگار فارس در گرگان اظهار کرد: در سال‎های اخیر به دلیل کاهش نزولات آسمانی، متأسفانه برداشت از منابع آب‎های زیرزمینی برای تولید محصولات، بیشتر شد از طرفی کشاورزان برای آماده‎سازی زمین و رسیدن به کشت دوم، بلافاصله بعد از برداشت محصولات به خصوص گندم و جو مبادرت به آتش زدن مزارع خود می‎کردند که این امر آسیب‎های جبران ناپذیری را بر ساختمان خاک به عنوان مهمترین عنصر برای تولید وارد می‎کرد.

محمد اسدی تصریح کرد: پایه و اساس تولیدات کشاورزی منابع آب و خاک است مادامی که یکی از این دو منبع مهم برای تولید با چالش مواجه شود نمی‎توان به افزایش تولید و پایداری محصول امیدوار بود در واقع کشاورزی حفاظتی ضمن جلوگیری از آسیب رساندن خاک موجب تداوم تولید می‎شود.

وی ادامه داد: بقایای گیاهی حداقل چهار نقش اساسی از جمله کاهش فرسایش آبی و بادی، تأمین مواد غذایی گیاه، کاهش هدررفت آب و تعدیل کننده دمای خاک در تولیدات گیاهی ایفا می‎کنند.

کارشناس کشاورزی یکی از فناوری‎های موفق در حفظ بقایای گیاهی را کشاورزی حفاظتی عنوان کرد و افزود: کشاورزی حفاظتی سازگارترین سامانه کشاورزی با محیط زیست است که بقایای باقی مانده بعد از برداشت نه سوزانده می‎شود و نه دورن خاک دفن می‎شود بلکه در این نوع فناوری با اعمال روش‎های حفاظتی بر روی همان بقایای باقی مانده عمل خاک‎ورزی و کشت با حداقل تردد و کوبیدگی خاک و هم چنین کاهش مصرف سوخت صورت می‎گیرد.

اسدی خاطرنشان کرد: زیر و رو شدن خاک در روش کشاورزی حفاظتی مثل سیستم رایج خاک‎ورزی نیست و حداقل 30 درصد بقایای محصول قبل در سطح خاک حفظ می‎شود این روش ضمن حفظ منابع آب، خاک و گیاه یک راه مؤثر برای جلوگیری از بحران خشکسالی، مدیریت آب و جبران مواد آلی خاک برای اقتصادی کردن کشاورزی است.

*کمک بلاعوض دولت برای خرید دستگاه‎های کارنده

 از آنجایی که سال‎های گذشته مسوولان به دلیل عدم فراهم کردن امکانات و ابزارهای لازم برای عملیات خاک‎ورزی، چندان به بحث ترویج آن اهمیت نمی‎دادند اما  در یک دهه اخیر با توجه به محدود شدن منابع آبی و از سویی فقیر شدن خاک شاهد ارائه تسهیلاتی در بخش کشاورزی حفاظتی هستیم.

در همین رابطه رئیس اداره مکانیزاسیون جهاد کشاورزی استان گلستان با بیان اینکه کشاورزی حفاظتی با نگاه حفظ بقایا جزو برنامه‎های اصلی سازمان محسوب می‎شود در گفت و گو با خبرنگار فارس از گرگان اظهار کرد: طی یک دهه اخیر اقدامات خوبی در سطح استان گلستان برای ترویج کشاورزی حفاظتی انجام شد و در این راستا گلستان یکی از استان‎های پیشرو در بحث کشاورزی حفاظتی محسوب می‎شود.

عیدمحمد فاروقی تصریح کرد: در سال جاری 170 نفر برای خرید کارنده معرفی شدند در واقع این افراد کشت خود را به طور مستقیم بر روی بقایا انجام می‎دهند که در این رابطه گلستان جزو استان‎های برتر کشور معرفی شد.

وی در خصوص تسهیلات ارائه شده برای ادواتی که کشت مستقیم بر روی بقایا انجام می‎دهند، گفت: قیمت هر دستگاه بین 18 تا 25 میلیون تومان است که برای تشویق کشاورزان به خرید این نوع ادوات 7 میلیون و 500 هزار تومان کمک بلاعوض در نظر گرفته شده است.

رئیس اداره مکانیزاسیون جهاد کشاورزی گلستان بیان کرد: با برگزاری کارگاه‎های آموزشی، اطلاع‎رسانی و آشنایی کشاورزان با کشاورزی حفاظتی و مزایای آن، اکنون در بیش از 240 هزار هکتار از اراضی گلستان در قالب کشاورزی حفاظتی زراعت‎های بهاره و پاییزه کشت می‎شود.

*ادوات کشاورزی حفاظتی مناسب با خاک استان ساخته می‎شود/ نابودی خاک با آتش کشیدن بقایا

اما یکی از انتقاداتی که به اداوات مخصوص برای کشاورزی حفاطتی می‎شود متفاوت بودن اقلیم و خاک‎های هر منطقه با یکدیگر است و این در حالی است که این نوع ادوات برای تمام خاک‎های کشور بدون در نظر گرفتن خاک آن منطقه استفاده می‎شود.

فاروقی در این رابطه گفت: فناوری کشت مستقیم بر روی بقایا ظرف دو سال اخیر وارد کشاورزی حفاظتی شد از این‌رو ادوات ساخته شده در این بحث خالی از اشکال نیست، اما برای کاهش این مشکلات شورایی متشکل از بهره‎برداران کشاورزی و سازندگان ادوات کشاورزی حفاظتی برگزار شده که با ایجاد رقابت بین شرکت‎های سازنده، آنها در صدد کاهش اشکالات خود برآمده‎اند.

وی بیان کرد: در حال حاضر نمایندگانی از شرکت‎های سازنده در استان گلستان حضور دارند و زمان کشت مستقیم بر بقایا، اشکالات احتمالی را اصلاح می‎کنند از طرفی آزمایش‎های مختلف برای انواع خاک‎های استان انجام شده و با توجه به نوع خاک استان دستگاه کارنده ساخته می‎شود.

فاروقی با بیان اینکه با حفظ بقایا، به حفظ منابع خاکی هم کمک می‎شود، خاطرنشان کرد: وقتی زمین کشاورزی پس از برداشت و تنها به صرف تعجیل در کشت بعدی محصولات به آتش کشیده می‎شود در واقع دارایی خاک را به آتش می‎کشیم و خاک زنده را با دست خودمان تبدیل به خاک مرده می‎کنیم با این وجود انتظار افزایش تولید هم داریم.

وی با بیان اینکه کشور ایران بر روی کمربند خشک و بیابانی جهان واقع شده است، گفت: کاهش نزولات آسمانی در سال‎های اخیر کشاورزی را از نظر تأمین آب با محدودیت روبرو است علاوه بر این روند افزایش فرسایش خاک نیز در ایران نگران‌کننده است با توجه به ارتباط قوی میان فعالیت های کشاورزی و منابع زیست پایه مانند خاک، آب کاربرد سیستم‎های کشاورزی حفاظتی راهکاری مناسب برای کاربرد صحیح منابع و حفظ محیط زیست می‎باشد.

بر اساس این گزارش، خاک به عنوان مهمترین عامل تولید برای انسان‌ها و مهمترین زیستگاه برای سایر جانداران محسوب می‎شود در واقع اساس و بنیان کشاورزی هر کشوری بدون خاک فاقد مفهوم است،  38 درصد درآمد استان گلستان به طور مستقیم و 33 درصد به طور غیرمستقیم در بخش کشاورزی است و این امر بیانگر  توسعه اقتصادی استان و به تبع آن کشور در گرو توسعه بخش کشاورزی است از طرفی توسعه بخش کشاورزی، با اهمیت به مدیریت حفظ منابع پایه که  مهمترین آن خاک است محقق می‎شود، عملیات خاک‎ورزی در سیستم‎های کشاورزی مرسوم سبب کاهش مواد ارگانیک خاک، افزایش روان آب، فرسایش خاک، تنزل فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک شده است.در این راستا کشاورزی حفاظتی به عنوان مجموعه‌ای از روش‌ها شامل نگهداری بقایای گیاهی در سطح خاک، تناوب زراعی، کاربرد کود سبز و کنترل عبور و مرور ماشین‌های کشاورزی در جهت دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی معرفی شده است.

انتهای پیام/