ناکارآمدی طرح‎های جامع شهری در مدیریت شهری / عدم مشارکت شهروندان بندرگزی در تهیه طرح جامع شهری

به گزارش گلستان۲۴؛ در سال‎های اخیر گسترش تعداد شهرها و از سویی افزایش تقاضای مردم برای شهرنشینی برنامه‎ریزی برای شهرها را به امر ضروری تبدیل کرده است، در واقع یکی از طرح‎های مهم در برنامه‎ریزی و مدیریت شهری طرح جامع است که در آن خط‎مشی کلی سیاست‎های توسعه شهری تدوین می‎شود.

 در طرح جامع شهری محل استقرار و توزیع کاربری‎های مختلف شهری اعم از کاربری‎های آموزشی، بهداشتی، فضای سبز، تراکم‎های جمعیتی، حدود حریم‎ها و محدوده‎های شهری و به طور کلی مسیر توسعه آینده شهر نشان داده می‎شود.

در حالیکه طرح‎های توسعه شهری از جمله طرح جامع می‎تواند نقش بسزایی در برنامه‎ریزی و مدیریت شهری ایفا کند اما در بسیاری مواقع شاهد عدم موفقیت این طرح در تهیه، اجرا و در نهایت نارضایتی شهروندان هستیم.

به گفته کارشناسان حوزه معماری و شهرسازی یکی از مسائلی که موجب می‎شود طرح‎های جامع شهری در ایران همواره دارای چالش باشد این است که در طرح جامع توجه کافی به واقعیت‎های موجود نمی‎شود و طرح در یک فضای آرمانی بدون در نظر گرفتن وضعیت جغرافیایی، اجتماعی و اقتصادی ارائه می‎شود و معمولأ ارتباط سه مؤلفه تعیین‎کننده جمعیت، فعالیت و عملکرد در محتوای این طرح‎ها نادیده گرفته می‎شود.

*ناکارآمدی طرح‎های جامع شهری در مدیریت شهری

بعد از گذشت چهار دهه از شروع تهیه طرح‎های شهری در کشور هنوز شاهد عدم اجرای کامل این طرح در شهرهای مختلف هستیم گویی طرح‎های جامع شهری در ایران از کارایی لازم برخوردار نیستند چرا که در تهیه طرح شناخت کافی از مناطق و محورهای توسعه مغفول مانده است معمولأ محتوای طرح‎ها به دلیل عدم هم‎خوانی با شرایط موجود، روش بررسی، تصویب و عدم مشارکت شهروندان و بی‎توجهی به امکانات موجود موجب شده تا در نهایت این طرح نتواند در جهت اهداف خود حرکت کند.

بدون تردید مشارکت مردم در تهیه و اجرای طرح جامع شهری می‎تواند موفقیت آن را رقم بزند یکی از فواید مهم این امر دریافت نظرها و پیشنهادات شهروندان در جهت ارتقا طرح و نزدیک شدن به واقعیت و درنتیجه بالا رفتن ضمانت اجرایی آن است  با این وجود به دلیل عدم مشارکت شهروندان، طرح‎های شهری تا به امروز نتوانستند خواسته مردم و مدیران شهری را برآورده کنند.

از سال 1390 تاکنون طرح‎های جامع 22 شهرستان گلستان از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تصویب و به استان ابلاغ شد، بهمن ماه سال گذشته طرح جامع شهری بندرگز نیز تصویب شد.

در حالیکه به گفته مسوولان مسکن، راه و شهرسازی با تهیه و تصویب طرح جامع افزایش کیفیت زندگی و رفاه شهروندان و توسعه شهرهای استان در همه ابعاد را شاهد خواهیم بود اما گویی شهروندان بندرگزی از نحوه تهیه این طرح رضایت کامل ندارند و معتقد هستند کاربری‎های جدید و تعریف شده در طرح جامع بعضی از آنها را دچار خسران کرده است.

*عدم مشارکت شهروندان بندرگزی در تهیه طرح جامع شهری

به گفته عضو سابق شورای اسلامی شهر بندرگز، طرح جامع این شهر از سال 1384 آغاز شد، طرح جامع به سفارش وزارت مسکن و شهرسازی و توسط مشاور تهیه می‎شود و تصویب نهایی آن با شورای عالی شهرسازی است اما به عناوین مختلف مشاور جدیدی برای این طرح تعریف می‎شد، در اردیبهشت سال 1397 نیز این طرح کامل و در سطح استانداری به شهرداری بندرگز ابلاغ شده است.

حسن هادیان با بیان اینکه طرح جامع شهری شهروندان را دچار مشکل کرده است، افزود: طرحی که به عنوان طرح جامع شهری برای بندرگز در نظر گرفته شده است در صورتی تهیه و ابلاغ شده که ظاهرا اطلاعات درست در اختیار کارشناسان و تهیه‎کنندگان طرح قرار نگرفته است.

وی بیان کرد: در زمان تهیه طرح جامع شهری بندرگز عضو شورای شهر بودم اصولأ در زمان تهیه طرح از اعضای شورا و شهرداری یکسری نظرسنجی‎ها می‎شود و خواستار اعلام نظرات به مشاور طرح هستند تا مشاور در تهیه طرح از آن استفاده کند.

هادیان گفت: متأسفانه این امر در تهیه طرح جامع بندرگز اتفاق نیفتاد، در واقع شورا خواستار اضافه کردن یکسری کاربری‎ها به محدوده شهری بندرگز بود البته این تقاضای مردم بود که شورا به مشاور طرح ابلاغ کرد اما نمایندگان شورای عالی شهرسازی و معماری با این موارد موافق نبودند و نتیجه آن شد که به خواسته‎های شورا در تهیه  طرح جامع شهری موافقت به عمل نیامد.

عضو سابق شورای اسلامی شهر بندرگز یادآور شد: از آن زمان از اعضای شورای شهر و شهرداری خواسته شد تا در جلسات کارشناسی طرح جامع شهر شرکت نکنند، نهایتأ بدون تأیید اعضای شورا و شهرداری این طرح به شورای عالی شهرسازی و معماری ارسال شد و توانست تأییدیه نیز اخذ کند و بعدها نیز به شهرداری بندرگز ابلاغ شد.

*عدم حضور اعضای شورای شهر بندرگز در جلسات تهیه طرح جامع شهری

رئیس سازمان نظام مهندسی بندرگز با بیان اینکه در ابتدای تهیه طرح جامع شهری مسکن و شهرسازی، شورا و شهرداری با هم توافق داشتند، افزود: وقتی طرح کامل شد نمایندگان شورای عالی شهرسازی و معماری این طرح را نپذیرفتند و اعلام کردند این کار باید مجدد انجام شود در تهیه مجدد این طرح یکسری اختلافات بین اعضای شورای شهر و مسکن و شهرسازی به وجود آمد و از آن زمان به بعد تصمیم بر آن شد تا اعضای شورا در جلسه نباشند و تنها نماینده شهرداری بندرگز در این جلسات حضور داشت حتی بعد از تصویب طرح آن را رؤیت نکردیم.

هادیان خاطرنشان کرد: زمانی که مشاور، طرح جامع شهری را آماده می‎کند در هر برهه زمانی مشخص باید خواستار یکسری اطلاعات از شهردار باشد قطعأ بدون آن اطلاعات طرح جامع شکل نمی‎گیرد اما یکسری اطلاعات نیز وجود دارد که مشاور باید با حضور میدانی در منطقه آن را کسب کند متأسفانه به دلیل همین مسائل طرح جامع شهری موجب مشکلاتی برای شهروندان بندرگزی شده و خواستار تغییرات و اصلاحاتی در این طرح هستند.

وی گفت: در طرح جامع شهری براساس چشم‎انداز 10 ساله میزان رشد جمعیت مشخص و براساس میزان رشد جمعیت محدوده شهری نیز تعریف می‎شود و باید تأمین نیازهای مردم نیز در نظر گرفته شود که ظاهرأ در طرح جامع این موارد نادیده گرفته شده است.

/فارس