واقعه 12 دی‌ماه گالیکش، روزی ماندگار در تاریخ انقلاب اسلامی/ جای خالی این حماسه در تقویم ملی

به گزارش گلستان ۲۴؛ غروب 12 دی‌ماه سال 1357 ماموران رژیم پهلوی که از مدت‌ها قبل به دنبال توقف فعالیت‌های انقلابیون شرق گلستان از گالیکش بودند؛ هفت نفر از جوانان غیرتمند گنبدکاووس و مینودشت که برای کمک به مردم گالیکش خود را به این شهر رسانده بودند تا چماغداران مزدور پهلوی که برای مردم گالیکش ایجاد مزاحمت می کردند را به شهادت رساندند و این سندی شد بر ماندگاری واقعه 12 دی شهرستان گالیکش ...

در این واقعه تلخ هفت جوان غیرتمند به نام‎های نریمان نظری، صفرعلی گلستانی، سیاوش ناصری، محمود پیری، بشیر مهدی زاده و عباس فرقانی از گنبدکاووس و علیرضا قزلسفلو از مینودشت در جریان مبارزه با مأموران رژیم پهلوی به شهادت رسیدند.

گالیکش یکی از اثرگذارترین شهرهای کشور در پیروزی انقلاب اسلامی ایران بود، از همین رو به جهت رویارویی با رژیم پهلوی، محلی برای حضور شخصیت‌های بزرگ انقلاب ( مقام معظم رهبری، شهید هاشمی نژاد، شهید کامیاب و ...) و آبستن حوادث بسیاری بود و به دلیل فعالیت‌های مردم انقلابی‌اش رنگ خون گرفت.

گواه پیشرو بودن مردم گالیکش در انقلاب پیام رهبر معظم انقلاب در خصوص مردم این دیار است:

«برادر درویش
با سلام؛ گالیکش در آن منطقه، نخستین آبادی‌هاست که به اندیشه‌های انقلابی و حاملان و پیام‌آوران آن، امکان فعالیت داد. ازآنجا بود که در سال‌های ۵۲ و بعد ما توانستیم جهت و راه و پیام خود را در آزادشهر، رامیان و گنبد مطرح کنیم و تدریجاً سراسر منطقه را تا قسمت‌های شمالی و غربی‌اش زیرپوشش بگیریم. امتیاز گالیکش به این بود که آقای سید باقر موسوی را داشت و ایشان در آغاز تنها روحانی دشت بود که ما و افکار انقلابی را می‌پذیرفت و از زحمات احتمالی آن واهمه نمی‌کرد. بنابراین مقتضی است نسبت به درخواست ایشان در مورد تشکیل سپاه در آن شهر طبق ضوابط توجه بیشتری مبذول شود.

سید علی خامنه‌ای ۱۵/۱۲/۵۸»

گفتنی است امام خامنه‌ای سال ۹۶ در دیدار مسئولین برگزاری بزرگداشت کنگره 4 هزار شهید استان گلستان نیز دو مرتبه از گالیکش و مردم این دیار به نیکی یادکردند.

فیلم در حال بارگذاری می باشد

ماه‌ها قبل از 12 دی رژیم پهلوی برای مهار انقلابیون شرق گلستان قصد کشتار در گالیکش داشت

حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید باقر موسوی پدر معنوی و امام‌جمعه سابق گالیکش در خصوص واقعه 12 دی سال 57 گالیکش به نیلکوه گفت: با توجه به پیشرو بودن مردم گالیکش در صدور انقلاب و فعالیت فرزندان این دیار در پیشبرد منویات امام خمینی (ره) عمال رژیم پهلوی مدت‌ها قبل از واقعه 12 دی‌ماه سال 57 تصمیم گرفته بودند چنین جنایتی را در این منطقه ایجاد کنند تا جلوی تحرکات مردم انقلابی گالیکش را در این منطقه و شهرستان‌های هم‌جوار بگیرند؛ حال‌آنکه نقشه خود را در تاریخ 12 دی‌ماه سال 57 عملی کردند.

وی گفت: صبح روز 12 دی‌ماه عده‌ای چماق به دست طرفدار رژیم شاه با حمایت مأمورین پاسگاه ژاندارمری گالیکش ( گالیکش در تقسیمات آن زمان به‌عنوان یک روستای محسوب می‌شد) به نام ابراهیمی فر اقدام به تظاهرات و سردادن شعار جاوید شاه و شکستن شیشه درب مغازه‌های که عکس امام خمینی (ره) را نصب‌کرده بودند پرداختند. چماق به دستان پیش‌ازاین نیز برای مردم گالیکش ایجاد مشکل می‌کردند.

این تعداد همچنین پرچم‌های سیاه نصب‌شده درب مغازه‌ها که روی آن جمله (نَصْرٌ مِّنَ ٱللَّهِ وَفَتْحٌ قَرِیبٌ) را نوشته بودند را هم پاره کردند و متفرق شدند.

متعاقب این حرکت عصر روز 12دی‌ماه (همان روز) خبر پخش شد که چماق به دستان مجدداً قصد حمله به شهر و غارت مغازه‌ها و منازل مردم رادارند که در مدت‌زمان کوتاهی جمعیت انبوهی کنار خیابان مقابل مسجد جامع تجمع و آماده مقابله با چماق داران شدند، تصمیم به حرکت به سمت پمپ‌بنزین برای مقابله با چماق به دستان گرفته شد، قبل از حرکت یکی از برادران آذری ساکن گنبد خبر آورد که مردم محله ترک آباد گنبد بااطلاع از حمله احتمالی چماق به دستان به گالیکش قرار است به کمک مردم گالیکش بیایند.

گفتیم تماس بگیرید از آمدن خودداری کنند خود مردم گالیکش مقابلشان خواهند ایستاد. لیکن قبل از تماس، برادران انقلابی آذری با مینی‌بوس، خاور، خودروی سواری و موتورسیکلت وارد گالیکش شدند.

همراه جمعیت به سمت پمپ‌بنزین گالیکش (ورودی شرقی گالیکش) برای مقابل با چماق به دستان حرکت کردیم زمانی که به پمپ‌بنزین رسیدند هوا تاریک شده بود، پس از خوش‌آمد گویی و تشکر از مردم به‌ویژه برادران گنبدی اعلام کردم برگردید هوا تاریک شده احتمال تیراندازی از ناحیه مأمورین رژیم و چماق به دستان وجود دارد. در حین سخنرانی از مقابل پمپ‌بنزین داخل زمین‌های کشاورزی (کشتزار پنبه) به‌طرف برادران گالیکشی و گنبدی تیراندازی شد.

به داخل شهر برگشتیم و از برادران گنبدی درخواست کردیم شب را در گالیکش بمانند و قبول نکردند و آن‌ها را راهی گنبدکاووس کردیم.

فیلم در حال بارگذاری می باشد

رژیم پهلوی از دست مردم گالیکش عصبانی بود

براتعلی خسروی از انقلابیون گالیکش که در واقعه 12 دی این شهر حضور داشته گفت: به لحاظ اینکه گالیکش مردم بسیار انقلابی داشت در زمان شاه سر زبان‌ها افتاده بود. زیرا از نیمه اول تابستان ۱۳۵۷ به خاطر آنکه بیش‌ازحد تظاهرات‌ مردمی علیه حکومت پهلوی انجام می‌دادند، از پادگان نوده خاندوز همیشه تعدادی نظامی به گالیکش می‌آمدند و شیشه‌های دکان‌ها و مغازه‌هایی که عکس امام داشتند را می‌شکستند.

در گالیکش هر زمان که چند نفر جمع می‌شدیم به‌طور خودجوش شروع به شعار دادن و الله‌اکبر و مرگ بر شاه می‌کردیم و بعد از چند دقیقه تعداد این چند نفر به صدها نفر می‌رسید و شروع به راهپیمایی می‌کردند و جاده بین‌المللی بسته می‌شد. این تظاهرات‌ها زیاد در سطح شهر انجام می‌گرفت. 

در آن زمان نام فرمانده گروهان ژاندارمری گنبد سروان ابراهیمی فرد بود و فرمانده پاسگاه گالیکش ابراهیمی نام داشت و معاون او دارابی بود که در منزل حاج رمضان خروی در گالیکش مستأجر بود. این دو نفر یعنی فرمانده پاسگاه گالیکش و معاون او افراد نسبتاً خوبی بودند و همیشه ما را با آرامش می‌گفتند به خانه‌هایتان بروید که اگر از گروهان گنبد و پادگان آموزشی نوده خاندوز بیایند شمارا می‌کُشند.

وقتی مأموران پاسگاه گالیکش می‌آمدند ما را دعوت به متفرق شدن می‌کردند. چون این تظاهرات بسیار زیاد انجام می‌شد کم‌کم رژیم از مردم گالیکش عصبانی شد. به همین جهت برای سرکوب مردم انقلابی گالیکش، گاهی نیروهای نظامی از گروهان ژاندارمری گنبد و پادگان ارتش نوده خاندوز می‌آمدند. البته در پاسگاه ژاندارمری گالیکش یک سرباز دیپلم بود به نام نوروزی که خیلی انقلابی‌ها را می‌زد و برخورد خیلی خَشِنی داشت.

مامورین ستم شاهی خانه من را به گلوله بستند

حاج قنبر خسروی (قنبر قصاب) یکی از مجروحین حادثه 12 دی گالیکش: خبر رسید اشرار اجیرشده در ورودی شرق شهر گالیکش ( محل پمپ‌بنزین کنونی این شهر ) جلوی خودروهای که در حال وارد و خارج شدن از گالیکش بودن را می‌گرفتند رانندگان را وادار می‌کردند که جاوید شاه بگویند و به امام توهین کنند.

چند خودرویی که رانندگانشان پیروی نکرده بودند را با چوب و چماق و هر آنچه در دست داشتند کتک‌کاری کرده و شیشه خودروهایشان را شکسته بودند.

این ایام شب و روز نداشتیم و با جوانان و مردم گالیکش از این شهر حفاظت می کردیم، شنیدیم بعدازظهر 12 دی اشرار قصد دارند به گالیکش حمله‌ور شوند؛ دوان‌دوان خودم را به مردم رساندم درحالی‌که غروب فرارسیده بود به سمت پمپ‌بنزین گالیکش حرکت کردیم.

در مقابل پمپ‌بنزین گالیکش توسط اشرار به سمت جوانان تیراندازی شد تعدادی از مردم به همراه خود من که از ناحیه پای راست تیر خوردم زخمی شدند.

پس از تیراندازی اشرار مردم برگشتند و تقریباً مقابل مسجد جامع جوانان گنبدی سوار بر خودروهای خود شدند و مردم گالیکش با آنان خداحافظی کردند.

روز بعد از حادثه 12 دی مأمورین رژیم پهلوی در تعقیب من بودند ولی یکی از شهروندان به نام حاج زکریا خسروی مرا نجات داد و مانع از دستگیری من شد.

مأمورین ستم‌شاهی که موفق به دستگیری من نشدند منزلم را به تیر بستند جای تیری که به ساختمان بنده شلیک‌شده بود و شیشه‌های پنجره را خراب کرده بودن بر روی دیوار منزلم وجود دارد.

آثار گلوله شب 12 دی بر دیوار منزل حاج قنبر خسروی

فیلم در حال بارگذاری می باشد

ژاندارمری گالیکش آرایش آتش داشتند

علی هزاری از انقلابیون گنبدی که به یاری مردم گالیکش آمده بود گفت: بعدازظهر 12 دی سال 1357 از گالیکش به ما خبر رسید که عده‌ای از چماق به دستان طرفدار رژیم پهلوی به مردم بی‌گناه گالیکش حمله کردن و به اموال آن‌ها آسیب می‌رسانند.

جوانان انقلابی گنبد به هم اطلاع‌رسانی کردند و بلافاصله تعداد زیادی در سه‌راه ترک آباد جمع شدند و توسط خاور، کامیون، مینی‌بوس و موتورسیکلت به سمت گالیکش حرکت کردیم.

در ابتدای آن زمان شهر گالیکش که خیابان فارسیان بود پیاده شدیم و با مردم گالیکش به سمت پمپ‌بنزین این شهر؛ محل تجمع چماق به دستان حرکت کردیم تا قوت قلبی برای مردم انقلابی گالیکش باشیم.

پس از وقایع مقابل پمپ‌بنزین گالیکش به درون این شهر آمدیم و با مردم گالیکش خداحافظی کردیم و به سمت گنبدکاووس روانه شدیم؛ مقابل ژاندارمری گالیکش راه را بسته بودند و ماشین‌ها را متوقف کردند.

فیلم در حال بارگذاری می باشد

فکر کردند به شهادت رسیده‌ام

علی‌اصغر عباسی جانباز گنبدی واقعه 12 دی‌ماه سال 57 گالیکش نیز در این رابطه گفت: در حال خروج از غرب شهر گالیکش بودیم که مقابل پاسگاه ژاندارمری گالیکش جلوی ما را گرفتند و حجت‌الاسلام ابراهیمی رئیس حوزه علمیه گنبدکاووس را از خودرو شخصی پیاده و به سمت ژاندارمری بردند.

فرمانده پاسگاه فردی به اسم ابراهیمی فر به حجت‌الاسلام ابراهیم سیلی زدند و عمامه ایشان را برداشتند و وی را درون جوی انداختند.

مأمورین و سربازان ژاندارمری گالیکش آماده شلیک بودند، به‌محض اینکه ما این صحنه را دیدیم شروع به پیاده شدن از ماشین کردیم؛ فرمانده پاسگاه بلافاصله دستور تیراندازی دادند.

تعداد زیادی سرباز و درجه‌دار که آماده شلیک بودند اقدام به تیراندازی به سمت جمعیت کردند؛ در این واقعه 7 نفر شهید و 35 نفر مجروح شدند. من نیز مورد اصابت گلوله قرار گرفتم، ابتدا فکر می‌کردند من هم به شهادت رسیده‌ام، من نیز با شهدا پشت خاور به بیمارستان شهدا گنبد منتقل شدند و اینجا متوجه شدند که به شهادت نریده‌ام و نجات یافتم.

جوانان گنبدی درحالی‌که تعداد زیادی از آنان مجروح شده بودند به زمین‌های کشاورزی و داخل کوچه‌های مقابل پاسگاه متواری شده بودند مردم گالیکش بااطلاع از تیراندازی نیروهای ژاندارمری به یاری جوانان گنبدی شتافتند و مجروحین را با خودروهای شخصی از جاده خط نو به بیمارستان شهداء فعلی گنبد منتقل کردیم و تعداد زیادی را نیز در منازل مردم گالیکش اسکان دادیم و روزهای بعد به گنبد فرستادیم.

یکی از شهدای 12 دی در منزلم شهید شد

ابوالقاسم سدیدی یکی از بازاریان سال 57 گالیکش گفت: نماز مغرب و عشا را در مسجد جامع گالیکش خواندیم و به منزل (واقع در خیابان شهدا - کوچه شهدای چهارم) رفتم. طولی نکشید که صدای شلیک گلوله به گوش رسید دقایقی بعد با ضربات محکمی در به صدا درآمد.

درب منزل را باز کردیم و مجروحین را به خانه بردیم. با شنیدن دو صدای شلیک متفاوت صدای شلیک ژاندارمری گالیکش قطع شد. ( فردای آن روز فهمیدم آن دو شلیکی توسط مشهد قلی شیخی از ساکنین اوغان انجام‌شده که نیروهای ژاندارمری با ترس از اینکه مردم گالیکش از سمت مزار به آن‌ها حمله خواهند کرد تیراندازی را قطع کردند)

چهار نفر از مجروحین حادثه 12 دی به خانه ما آمدند؛ با چادر و پارچه محل خونریزی مجروحین را بستیم.

کنار مجروحین و حین امداد رسانی گریه می‌کردم که یکی از مجروحین که در منزل من به شهادت رسید با لبخند گفت: چرا گریه می‌کنی ما برای رضای خدا و حفظ زن و بچه‌های گالیکشی از دست اشرار به اینجا آمدیم.

مجروحین را با قرار دادن نردبان به کمک فریدون خسروی، نوروز خانی راد و شهید غلامرضا نقدی پور به منزل کدخدای گالیکش ( گالیکش در تقسیمات کشوری آن زمان به‌عنوان یک روستای محسوب می‌شد) حسن خسروی انتقال و ازآنجا توسط برادرش فریدون خسروی و خود وی با خودروهای شخصی کدخدا حسن به بیمارستان شهدا گنبد انتقال دادند.

مردم گالیکش برای مراسم دفن شهدای 12 دی مسیر این شهر تا گنبد را طی کردند

واقعه 12 دی ذره‌ای از حضور انقلابی مردم گالیکش نکاست

مردم گالیکش برای تشییع پیکر پاک شهیدان و شرکت در مراسم بزرگداشت شهدا با پای پیاده مسافت گالیکش تا گنبدکاووس را طی کردند، پس از خاک‌سپاری شهدا، حجت‌الاسلام سید باقر موسوی سخنرانی نمودند ضمن آرزوی صبر و اجر برای بازماندگان شهدا مردم را توصیه به ادامه مبارزه علیه طاغوت نمودند.

متعاقب این حادثه جان‌سوز و غمبار مجالس بزرگداشت شهدا در گالیکش و گنبد برگزار و مردم انقلابی شهر با برگزاری تظاهرات علیه رژیم طاغوت خشم و نفرت خود را نسبت به اعمال ناجوانمردانه مزدوران رژیم با سردادن شعارهای انقلابی اعلام می‌داشتند.

شعارهای کوبنده و انقلابی مردم و انجام تظاهرات مستمر علیه رژیم طاغوت مزدوران رژیم را وادار به اعلام حکومت‌نظامی و تحت تعقیب قرار دادن انقلابیون شهر در رأس آن‌ها حجج‌اسلام سید باقر موسوی (امام‌جمعه فعلی) و آیت‌الله آقا سید محسن موسوی (مدرس حوزه علمیه قم) گردید.

مع‌الوصف چون حرکت الهی و انقلابی مردم ایران تحت رهبری حضرت امام خمینی (ره) برای استقرار نظام مقدس اسلامی و سقوط رژیم دیکتاتوری شاهنشاهی بود حکومت‌نظامی‌ها تحت شکنجه و تعقیب‌ها، زندان و تبعیدها، هیچ تأثیری درحرکت انقلابی مردم ایران و مردم انقلابی گالیکش و حومه که قطره‌ای از دریای خروشان مردم بود نگذاشت و سرانجام در چهلمین روز واقعه 12 دی شهرستان گالیکش انقلاب شکوهمند اسلامی تحت رهبری حضرت امام خمینی (ره) به پیروزی رسید و رژیم دیکتاتوری 2500 ساله شاهنشاهی سقوط کرد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی سروان ابراهیمی فر و ستوان گلابی که این کشتار وحشیانه را انجام داده بودند شناسایی و دستگیر شدند و در دادگاه تشکیل‌شده در گنبد محاکمه و به سزای اعمالشان (اعدام) رسیدند.

حضور انقلابی مردم گالیکش ثبت ملی شد

این حادثه که پس از واقعه پنج آذر گرگان روی داد اسباب جوش‌وخروش بیشتر مردم شد به‌گونه‌ای که مردم گالیکش برای تشییع پیکر پاک شهیدان و شرکت در مراسم بزرگداشت شهدا با پای پیاده مسافت گالیکش تا گنبدکاووس را طی کردند که ثمره این خون‎های پاک باعث شد تا در اربعین این شهدا، انقلاب شکوهمند به پیروزی رسیده و بهار آزادی به زمستان سیاه ظلم و ستم پایان دهد.

واقعه 12 دی گالیکش در 16 بهمن ماه سال 91 به همت فرماندار وقت گالیکش «رحمان صباغیان» به عنوان واقعه رخداد ملی به ثبت رسید و طی مراسمی توسط جمشیدی معاون سیاسی امنیتی استانداری وقت گلستان در کانون شهدا دانش آموزی اداره آموزش و پرورش گالیکش رونمایی شد.

جمشیدی در این آیین از حجت الاسلام سید باقر موسوی پدر معنوی شهرتان گالیکش به عنوان شهید زنده واقعه 12 دی سال 57 یاد کرد.

جای خالی حماسه 12 دی شهرستان گالیکش در تقویم ملی کشور

در جامعه انسانی گاهی رویدادها و حوادثی به وقوع می‌پیوندد که اثر ماندگاری بر روند زندگی انسان‌ها می‌گذارد.

رویدادها و حوادثی گاهی با شادی و نشاط و گاهی با حزن و اندوه همراه‌اند. در بروز رویدادهای ماندگار که بر روند حرکت جامعه، تأثیر سازنده و مثبت گذارده‌اند عوامل مختلفی مؤثر است که در تاریخ معاصر ما مهم‌ترین دلیل بروز رویدادهای ماندگار، انقلاب شکوهمند اسلامی است.

تاریخ انقلاب اسلامی‌مان سرشار از چنین حوادث و رویدادهایی است که هر یک بجای خود، حماسه‌ای به بلندای همت و غیرت مردم شریف کشورمان بر دل تاریخ به یادگار گذارده‌اند.

اما گاهی حوادث و رویدادها در شرایطی رخ می‌دهد که علی‌الظاهر از استعداد و توان محل وقوع خارج و در ظرفیت باور آن نمی‌گنجد که همین امر به بزرگی و عظمت به‌یادماندنی آن کمک می‌کند.

سال‌های سیاه ستم‌شاهی در منطقه کوچک گالیکش در استان گلستان که در آن زمان ازنظر تقسیمات کشوری، به‌عنوان یک نقطه جمعیتی روستایی بود درحالی‌که به‌واسطه قرار داشتن در مسیر جاده بین‌المللی گرگان به مشهد و برخورداری از مواهب ناب الهی مانند کشتزارهای وسیع، جنگل و رودخانه‌های دائمی شکل و شمایلی شهر مانند داشت با حضور روحانیون جلیل‌القدری هم چون حاج سید باقر موسوی امام‌جمعه محترم کنونی، حاج‌آقا سبحانی امام‌جمعه محترم شهرستان گنبد و هم‌چنین آقا سید محسن موسوی به پایگاه امنی برای مبارزان طراز اول انقلاب تبدیل‌شده بود.

توفیق میزبانی از وجود مبارک مقام معظم رهبری و شهیدان بزرگواری هم چون هاشمی نژاد و کامیاب باعث شد تا این منطقه به دروازه نهضت روح‌الله و دریچه توانای گسترش آن به شهرهای بزرگ شرق استان گلستان کنونی باشد.

حال با این اوصاف و با در نظر داشتن موقعیت جغرافیائی گالیکش در آن زمان، تنوع قومی و فرهنگی همراه با میزبانی از مبارزان انقلاب، آیا به نظر نمی‌رسد که جای ثبت این واقعه در تقویم مناسبت‌های کشور خالی است و اهمیت این رویداد بزرگ حماسی که برای مردم شریف منطقه نشان عزت، غیرت و بیداری است برای برنامه نویسان و سیاست‌گذاران فرهنگی کشور مجهول مانده و متأسفانه متولیان تاریخ انقلاب از ثبت چنین رویدادی روی گردانده‌اند.

به‌گونه‌ای که نسل امروز ما اگر به یادمان شهدای حماسه 12 دی گالیکش در محل وقوع حادثه می‌نگرند هیچ اثر و نشانی از آن در تقویم رسمی کشور نمی‌یابند.

در بازخوانی تاریخ انقلاب که معمولاً هرساله در دهه مبارکه فجر از رسانه ملی پخش می‌شود هیچ اشاره‌ای به این موضوع نمی‌شود که چگونه یک روستا در قبل از انقلاب، به آن اندازه از بیداری و شور انقلابی رسیده بود که توفیق خلق چنین حماسه‌ای همراه با تقدیم هفت شهید سرافراز را داشته همان‌گونه که هرگز از میزبانی مردم این شهر از وجود مبارک مقام معظم رهبری و سایر مبارزان طراز اول انقلاب در سال‌های سیاه ستم‌شاهی اشاره‌ای نمی‌شود.

اینک برای ثبت در تاریخ، برای حفظ این امانت در تحویل آن به نسل آینده و نکوداشت وزنده نگه‌داشتن یاد و نام این شهدای قهرمان انتظار می‌رود مسئولین ذیصلاح در این زمینه اقدام خداپسندانه‌ای را معمول دارند تا بیش از این شرمنده شهدا نباشیم.

/گلستان ما