انقلاب اسلامی نسبت هنر و عدالت را عمیق‌تر کرد

به گزارش گلستان ۲۴؛ به نقل از روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، درباره نحوه برنامه‌ها و آیین‌های گرامیداشت سالروز پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به شرایط حاکم ناشی از کرونا، گفت: کرونا جهان و از جمله ایران را در برگرفته که تأثیراتی را در اجرای برنامه‌ها داشته است. مثلا این تاثیرات در یک سال گذشته در بسیاری از آیین‌ها از جمله مراسم محرم و صفر، ماه مبارک رمضان و ... وجود داشته و فضای مجازی به کمک اجرای مناسک مذهبی در این بازه زمانی آمد.

وی تصریح کرد: امسال هم با توجه به این شرایط جشنواره‌های فجر را با همین روند در پیش داریم. پاره‌ای از تجمعات که هر ساله در جشنواره‌های فجر وجود داشت به طور طبیعی امسال وجود ندارد و برنامه‌های جشنواره‌های فجر سهم قابل توجهی در فضای مجازی دارد. ‌به عنوان مثال در جشنواره هنرهای نمایشی که امسال 107 گروه حضور دارند همه برنامه‌های آن‌ها ضبط حرفه‌ای شده و در سامانه تئاتر و پلتفرم‌های دیگر پخش می‌شود. گرچه فضای اجرای حضوری به صورت محدودتر وجود دارد. در جشنواره‌های موسیقی و ... هم امکان مشابه ایجاد شده است و تلاش شده تا از فضای مجازی به عنوان یک امکان مکمل بهره ببریم و این امکان فرصت جدیدی در کنار روش‌های قدیمی برگزاری جشنواره‌ها است که می‌تواند به عنوان ادامه راه هم باشد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکهبا توجه به ظرفیت هایی که در انقلاب اسلامی داشته ایم به اندازه کافی تولید محتوا در فضای مجازی نشده، برای تولید محتوا در فضای مجازی با موضوع دستاوردهای انقلاب اسلامی چه باید کرد، گفت: هنوز شرایط متوازن بین ظرفیت‌ها و تولید محتوا نداریم و عدم توازن این موضوع دلایل مختلفی دارد که یکی از این علل این است که هم جریان ملی و هم جریان انقلابی هر دو با فاصله زمانی وارد فضای مجازی شدند و امروز هر دو جریان در فضای مجازی فعال‌تر شده‌اند و طبعا هر مقدار دیرتر وارد شوند رسیدن به توازن زمان بیشتری می‌برد. بنابراین لازم است هر دو جریان را تشویق کنیم تا  فضای مجازی را جدی‌تر بگیرند.

معاونت‌های وزارتخانه درصدی از بودجه خود را به تولید محتوا در فضای مجازی اختصاص می‌دهند

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به این پرسش که آیا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه تولید محتوا تسهیل‌گری کرده است، افزود: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شکل‌های مختلف تلاش کرده تا این مسیر را دنبال کند تا کسانی که علاقه مند به تولید محتوا در فضای مجازی هستند، حس کنند در کنار روش‌های کلاسیک، تولید محتوا در فضای مجازی کم اهمیت‌تر از روش‌های کلاسیک نیست‌. با همین نگاه از سال گذشته معاونت‌های مختلف وزارتخانه موظف شدند درصدی از بودجه خود را به تولید محتوا در فضای مجازی اختصاص بدهند. این درصد از سال گذشته از 20 درصد شروع شد و در حال رساندن آن به 30 تا 50 درصد هستیم. اقدامات دیگری در حوزه فضای مجازی داشته‌ایم. سواد رسانه‌ای یکی از این اقدامات است با این نگاه که در کنار تولید محتوای سالم باید قدرت تشخیص نسبت به آنچه در زیست‌بوم فضای مجازی عرضه می‌شود را داشت. بنابراین این موضوع با توجه به اهمیتی که دارد یکی از اقداماتی است که آن را دنبال می‌کنیم. دیگر اقدام در این حوزه پویش‌های ملی و استانی است که در فضای مجازی داریم. 5 موضوع به عنوان محورهای کلان در فضای کلاسیک و مجازی را دنبال می‌کنیم که از آن جمله می‌توان به عزت و اقتدار ملی، خانواده و مسئولیت پذیری فردی اشاره کرد.

وی درباره دستاوردهای کشورمان در انقلاب اسلامی در حوزه فرهنگ و هنر با توجه به همه تحریم‌ها و فشارهای حداکثری برای مقابله با استقلال کشور، گفت: با همه شرایط سخت حاکم در کشور در این بازه زمانی اتفاقات مختلفی در حوزه فرهنگ و هنر پدید آمده و این به معنای ندیدن بخش خالی لیوان نیست. ولی با نگاه واقع‌گرایانه اتفاقات قابل توجهی نسبت به قبل از انقلاب افتاده است. قبل از انقلاب، هنر مرکزمحور بود و اگر گاهی از مرکزیت هم خارج می شد هنرمندان شهرهای بزرگ به مرکز می آمدند نه هنرمندان شهرهای کوچک و روستاها. اما بعد از انقلاب اسلامی شاهد درهم ریزی مرکزپیرامونی هنر هستیم. تعداد هنرمندان و استعدادهای آن‌ها از استان‌ها، شهرستان‌ها و روستاها افزایش قابل توجهی داشته و دارد. بنابراین جریان به‌هم ریختگی طبقات اجتماعی و ایجاد عدالت آمایشی بهتری را شاهدیم. همچنین قبل از انقلاب هنر در برخی شاخه‌ها مربوط به طبقات مرفه یا متوسط اجتماعی رو به بالا بود اما بعد از انقلاب اسلامی هنر به طبقات میانی و پایین اجتماعی هم سرایت کرد.  دستاورد دیگر انقلاب اسلامی در این زمینه که مرتبط با عدالت است، مربوط به جنسیت است. در حوزه زنان هنرمند قبل از انقلاب در شاخه‌های مختلف فاصله قابل توجهی نسبت به مردان وجود دارد. اما امروز تعداد زنان هنرمند در شاخه‌های مختلف رشد قابل توجهی در دهه‌های مختلف انقلاب داشته است.نابراین با توجه به این جهش، انقلاب اسلامی نسبت هنر و عدالت را عمیق تر کرد.

سردار سلیمانی یک پدیده بود

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تمهیدات این وزارتخانه برای بازخوانی وجوه مختلف شخصیت سردار سلیمانی ادامه داد: سردار سلیمانی یک پدیده بود. نه اینکه به دلیل تعلق فردی و یا اجتماعی بگوییم. سردار در واقع پدیده‌ای است که در تاریخ، قرن‌ها می‌گذرد تا دوباره تکرار شود و یا مشابه ایشان پدید آید. به دلیل نادر بودن این پدیده هنوز وجود ویژگی‌های ایشان مکتوم است. ما تا قبل از شهادت ایشان چقدر از این شهید شناخت داشتیم. طبعا ما و جامعه هنر شناخت کمی داشتیم و ایشان با شهادت خود باب جدیدی برای معرفت با خود باز کرد و حتما فضای هنر را دگرگون کرده و می‌کند. هر خاطره‌ای که از سردار سلیمانی بیان می‌شود قدرت بازنمایی‌های تازه‌ای برای جامعه ادبی و هنری کشور ایجاد می‌شود. این به معنای هنر سفارشی نیست. هنر به این معنا است که هنرمند را با حقیقت وصل و از داخل وجود او شعله‌ای برافروزد و آن را هنرمندانه بازگو کند و شهید سلیمانی این کار را می‌کند. 

صالحی در ادامه تصریح کرد: در جشنواره امسال تئاتر فجر 11 تئاتر مربوط به سردار سلیمانی است که هیچکدام سفارشی نیست و هنرمندان کشور در حوزه‌های مختلف عکس، فیلم، سینما و ... در حال ارتباط گرفتن با سردار سلیمانی هستند و با این روند سال آینده شاهد اتفاقات خوبی در بازنمایی مکتب سلیمانی، انسانیت سلیمانی، هویت اخلاقی و معنوی و دینی ایشان خواهیم بود. البته امسال هم اتفاقات خوبی در این زمینه افتاده که آغاز اتفاقات خوب آینده در این زمینه است.

کار سفارشی سفارش نمی‌دهیم

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اجرای برنامه های فرهنگ و هنری نقش سیاستگذاری دارد و آیا این امر به معنای سفارشی کردن این آثار نیست، گفت: این موضوع بحث پردامنه و پرمناقشه ای است. برداشت من این است که هر مجموعه‌ای اولویت‌های موضوعی خود را دارد. به عنوان مثال ما به هنرمندان نمی‌گوییم اثری را با موضوع سردار سلیمانی خلق کند، اما محورهایی از جمله اقتدار و هویت ملی داریم که در نظام مفهومی موضوعات جای خود را پیدا می‌کند و دیگر نیاز نیست ما بگوییم هنرمند چه چیزی را بسازد، بلکه این محورها باعث می‌شود موضوع برای هنرمند تولید شود. مثلا امسال یکی از فیلم‌های جشنواره فیلم فجر درباره شخصیت شهید ستاری است. توجه به پیشرفت‌های فناورانه هم یکی از محورهای مورد توجه در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. شهید ستاری الگوی مقاومت و پیش قراول علم و فناوری است.

صالحی افزود:‌ بنابراین ما در محورهای کلان با هنرمندان تعامل داریم و این محورها موضوع را به وجود می آورد بدون اینکه ما سفارش تولید اثری را بدهیم.

صالحی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه اقداماتی برای تبیین درست شرایط پیش از انقلاب دارد با توجه به اینکه معاندان نظام در تلاش برای تطهیر رژیم گذشته است، گفت: اگر تصویر درستی از انقلاب اسلامی داشته باشیم طبعا نگاه ما می‌تواند مبتنی بر روش‌های پذیرفته شده و منصفانه باشد. برای انقلاب اسلامی همه ایران انقلاب کردند. فقط از مراکز استان‌ها و یا مرکز کشور نبود. وقتی همه جامعه وارد یک مسیر می‌شوند نشان‌دهنده این است که دامنه کارهای نادرست زیاد بوده زیرا همگان اشتباه نمی‌کنند. بنابراین وقتی جامعه 35 میلیونی کشور در آن زمان علیه رژیم اقدام می‌کنند نشان می‌دهد که رژیم کارهایی کرده که یک اجماع ملی علیه خود را به وجود آورده است و ما با این پیامدها می‌توانیم پی به عمق نارضایتی‌ها و فساد اجتماعی ببریم. کارهایی می‌توان در این زمینه انجام داد. اینکه سال‌های 56 و 57 را به خوبی نشان دهیم. فیلم‌ها و تصاویر قابل توجهی از این سال‌ها وجود دارد که می تواند فضای انقلاب را به خوبی نشان بدهد. در سال‌های اخیر تلاش کرده‌ایم از طریق فیلم، عکس، رمان و ... این سال‌ها را به درستی روایت کنیم.

عدالت فرهنگی در برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران برقرار شد

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه درباره مزیت و مضرات برگزاری نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران و میزان فروش آن نسبت به نمایشگاه های کتاب در سال های گذشته و همچنین میزان استقبال مردم و ناشران از این نمایشگاه گفت: با توجه به شیوع بیماری کرونا به این نتیجه رسیدیم با توجه به اینکه امکان برگزاری نمایشگاه کتاب تهران به شکل سال‌های قبل وجود ندارد، آن را به صورت مجازی برگزار کنیم. در نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران1700 ناشر داخلی با 100 هزار کتاب حضور داشتند و شرایط نسبتا مساعدی را داشتیم. عدالت فرهنگی یکی از مزیت‌های این نمایشگاه نسبت به نمایشگاه غیر مجازی بود. ما شاهد دسترسی وسیع مردم از اقصی نقاط کشور به این نمایشگاه بودیم و این یک فرصت برای کل ایرانیان به شمار می‌آمد. کاهش هزینه‌های بالاسری از دیگر مزیت‌های این نمایشگاه بود. سال گذشته در نمایشگاه کتاب تهران 17 میلیارد تومان هزینه‌های بالاسری داشتیم و امسال هزینه این نمایشگاه کمتر از یک میلیارد است. دست یافتن به اطلاعات قابل اعتماد برای برنامه‌ریزی در فضای مکتوب از دیگر مزیت‌های این نمایشگاه است. به عنوان مثال در نمایشگاه غیر مجازی فروش کتاب متمرکز نبود و ما به صورت تخمینی مجموعه فروش را برآورد می‌کردیم، ولی در نمایشگاه مجازی کتاب تهران به صورت دقیق اعلام شد که 64 میلیارد تومان فروش داشته‌ایم. بنابراین با توجه به اینکه در جهان داده و اطلاعات هستیم هر چه اطلاعات دقیق‌تر باشد برنامه‌ریزی‌ها هم دقیق‌تر می‌شود. کاهش تخلفات و برگزاری ‌وبینارهای بین المللی از دیگر مزیت‌های این نمایشگاه بود. 

نمایشگاه مجازی کتاب چشم‌انداز خوبی برای آینده اقتصاد فرهنگ ایجاد کرد

وی تصریح کرد: نمایشگاه مجازی کتاب تهران فرصت های قابل توجهی برای حوزه فرهنگ ایجاد کرد. البته در دو روز اول برگزاری به دلیل نقص فنی سامانه نمایشگاه با مشکلاتی رو به رو شدیم. ارتباط چهره به چهره هم در این نمایشگاه وجود نداشت، اما در مجموع همکاری‌های خوبی از جمله از سوی وزارت ارتباطات و شرکت پست ایران داشتیم که جای تشکر دارد و برگزاری این نمایشگاه تجربه قابل توجهی بود و چشم‌انداز خوبی برای آینده اقتصاد فرهنگ ایجاد کرد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در عین حال تصریح کرد: با توجه به اینکه نمایشگاه مجازی کتاب تهران اولین سالی بود که برگزار می شود، ولی فروش آن قابل توجه بود. اما در مقایسه آن با برگزاری نمایشگاه‌های کتاب سال های قبل باید گفت که ناشران در گذشته از چند ماه قبل از برگزاری شروع به نشر کتاب‌های جدید و خوب چاپ می‌کردند تا این کتاب‌ها را به نمایشگاه کتاب تهران برسانند و تولید انبوه کتاب صورت می‌گرفت. ولی نمایشگاه مجازی کتاب چنین موقعیتی را نداشت و بسیاری از کتاب‌های خوب از همان ابتدای روزهای آغازین تمام شد و ناشران چشم اندازی از نمایشگاه مجازی نداشتند. عامل دیگری که باید به آن اشاره کرد، مشکلات سامانه نمایشگاه مجازی کتاب تهران بود که در دو روز اول برگزاری با آن مواجه شدیم و عملا تعداد روزهای برگزاری هشت روز بود و زمان کمتری نسبت به روزهای نمایشگاه غیر مجازی که 11 روز است، داشتیم. تبلیغات و اطلاع رسانی هم طبعاً در برگزاری این نمایشگاه موثر بود.

نشر الکترونیک مکمل نشر کلاسیک است

صالحی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه با توجه به ظهور کتاب های الکترونیک، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه تمهیداتی برای حمایت از صنعت نشر داشته، افزود: نشر الکترونیک سال‌ها است که در جهان و از جمله ایران مطرح شده است و فضای کرونا هم ناشران کلاسیک را متوجه حوزه نشر الکترونیک کرده که مکمل آن است نه رقیب نشر کلاسیک.  بنابراین شاهد سرمایه‌گذاری ناشران در این حوزه هستیم. یارانه‌هایی برای نشر تخصیص داده شده است ولی باید بدانیم نشر الکترونیک یک پدیده است که نمی شود آن را طرد کرد و در پیمایش‌های جدید حوزه مصرف فرهنگی نشان داده شده که کسانی که کتاب‌های الکترونیک مطالعه می‌کنند میزان مصرف الکترونیک آن‌ها از مصرف کتاب‌های کلاسیک و کاغذی بیشتر است و آینده خوانش ما به سمت کتاب‌های الکترونیک در حال حرکت است از جمله تخصیص یارانه‌ها تلاش می‌کنیم حمایت‌ها معنوی هم از آثار الکترونیک داشته باشیم که امکان قاچاق این آثار کمتر شود و در این زمینه لایحه آن را به مجلس ارائه کرده ایم که به کمک فرهنگ و هنر و نشر الکترونیک می آید.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اینکه چقدر می‌توان یارانه‌های حمایت را جدی‌تر کرد، گفت: افزایش نسبتا مناسبی در نظر گرفته شده است. هر چند هزینه نشر و مطبوعات بالا رفته و این افزایش تکافوی افزایش‌های هزینه‌ها نیست، اما امسال نسبت به گذشته تغییرات مناسبی در یارانه‌ها داریم. امسال تا حدی که ممکن بود در این زمینه تلاش کردیم مثلا در خریدهای فصلی کتاب (بهاره، تابستانه و پاییزه) 50 میلیارد تومان فروش بوده که یارانه ها هم معطوف به آن بوده است که تاحدی می تواند مکمل و مسکن هزینه ها باشد.

در حوزه فضاهای فرهنگی احتیاج به سرمایه گذاری پرشتاب و پرتوان داریم

صالحی درباره رویکرد کشور در زمینه افزایش سرانه مصرف های فرهنگی و هنری در حوزه های مختلف از جمله مطالعه کتاب، روزنامه، رفتن به سینما و ... گفت: عوامل متعددی در کاهش مصرف فرهنگی دخیل است که پایین بودن این مصرف برای کشوری که هویت آن فرهنگی است یک عیب محسوب می‌شود. عوامل اقتصادی هم در این امر دخیل است اما تنها عامل نیست. بنابراین عوامل دیگری هم وجود دارد که منجر شده تا مصرف فرهنگی ما در حوزه‌های مختلف شرایط متعادلی نداشته باشد. یکی از نکات اصلی که می‌تواند به این موضوع کمک کند گسترش فضاهای فرهنگی است زیرا منجر به تغییر ذائقه مصرف فرهنگی می‌شود. هر مقدار فضاهای فرهنگی را افزایش دهیم می‌توانیم در سبک زندگی اجتماعی هم تغییرات جدی ایجاد کنیم. وقتی فضای سبز را ارتقا دهیم و سبک زندگی متناسب با آن قرا رگرفت افراد در پارک‌ها و بوستان ها حضور می‌یابند و از فضای آن استفاده می‌کنند. در حوزه فضاهای فرهنگی عقب افتادگی‌های بسیاری داریم که در این زمینه احتیاج به سرمایه‌گذاری پرشتاب و پرتوان داریم. در این زمینه شاهد عدم تکمیل برخی پروژه‌های نیمه کاره هستیم. بنابراین لازم است دولت‌ها، مجلس و نهاد قانونگذار این فضا را جدی‌تر بگیرند تا نقطه تماس ذائقه اجتماعی را با مصرف فرهنگی افزایش دهند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اقدامات دولت در زمینه افزایش سالن های تئاتر، موسیقی، سینما و ... گفت: تعداد سالن‌های سینما از 200 سالن به 600 سالن رسیده است. در سال 92 فروش سینما 30 میلیارد تومان بود و سال گذشته این رقم به 300 میلیارد تومان رسید. میزان مخاطب سالن سینمایی حداقل هفت برابر شده است و این نشان می‌دهد وقتی به فضاهای فرهنگی توجه کنیم چنین تاثیراتی هم در پی خواهد داشت. در حوزه تئاتر هم چنین تشابهی را داریم. شاهد افزایش تعداد تماشاگر و میزان فروش هستیم. در حوزه‌های مختلف اقداماتی داشته ایم ولی همچنان به اهتمام در این زمینه نیاز است.

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه آثار به صورت آنلاین عرضه می شود برای برگزاری جشنواره های فجر چه تمهیداتی اندیشیده شده است تا موارد امنیتی و عدم کپی‌برداری آن رعایت شود، افزود: در مورد جشنواره فیلم چند استدلال وجود داشت. اول اینکه به جریان کارگردان اولی ها توجه داشتیم. امسال بسیاری از فیلم ها کارگردان اولی هستند بنابراین گفتیم اگر جشنواره امسال برگزار نشود این کارگردان ها با توجه به اینکه اولین اثر خود را عرضه می کنند دچار لطمه می‌شوند؛ بنابراین با این استدلال و برخی استدلال های دیگر بنا شد تا جشنواره فیلم فجر برگزار شود. تصمیم دیگر این بود که فیلم‌ها برای منتقدان، داوران و اهالی رسانه اکران شود؛ ولی اینکه برای مردم هم اکران شود، محل سوال بود. وقتی تغییرات شهرها از فضای قرمز به زرد و آبی در شرایط کرونایی تبدیل شود و سالن‌ها بازگشایی شد، تصمیم گرفته شد تا با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی اکران عمومی با 30 درصد ظرفیت سالن ها مجاز شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان این گفت‌وگو گفت: لازم است از اصحاب فرهنگ و هنر تشکر کنم که در شرایط کرونایی پرچم فرهنگ و هنر کشور را حفظ کردند و این نشان داد که هنر در هر شرایطی زنده است.