سیاسی کاری‌های پسابرجامی با علم و فناوری در سالگرد جشن هسته‌ای/ صنعت هسته‌ای و سندروم آبگوشت بزباش و قرمه سبزی

به گزارش گلستان24، موضوع پیشرفت علمی، مسئله رشد تولیدات علمی ، و تاکید بر اقتصاد دانش بنیان از سوی عالی ترین مقام رسمی کشور همواره مطرح شده و مهم دانسته شده است. در این میان صنعت هسته ای کشور، در همه سالهایی که به "دوران تحریم" موسوم شد، با اتکاء به توان داخلی، تولیدات علمی دانشمندان این حوزه پیشرفت قابل توجهی داشته است.

این پیشرفتها، البته با به شهادت رسیدن دانشمندان این بخش، در سطح عمومی جامعه دارای آبرو شد و با عمومیت یافتن، به بخشی از نماد عزتمندی جمهوری اسلامی تبدیل شد، به نحوی که در همین مذاکرات و به نتیجه رسیدن توافق در نزدیک به سه سال گذشته، یکی از برگ های برنده طرف ایرانی که موجبات حضور با "دست پر" تیم مذاکره کننده را فراهم آورده بود، تحقیق و توسعه ای بود که در8 سال دولت گذشته به حداکثر رسیده بود.

در این میان و پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات و شکل گرفتن برجام در فضای سیاست خارجی، به واسطه برخی بندهای تحریمی موجود در توافق و البته مهم تر از آن به واسطه نگاه قاجار مئابانه برخی از نزدیکان سیستم اجرایی ، در همه این ایام تلاش شد، تا در دوران به اصطلاح پسا برجام ، روندی آغاز شود که به نابودی سیستماتیک صنعت هسته ای ایران اسلامی بیانجامد چرا که به سان شاه قاجار که میگفت: نفت میخواهیم چه کار، به صراحت گفته اند که "انرژی هسته ای می خواهیم چه کار!" جماعتی که در فرآیند شکل گیری توافق با شعار "هر توافقی بهتر از عدم توافق" ، دست دشمن را برای اعمال فشارها در جریان مذاکرات باز گذاشتند، این روزها و در پسابرجام به شدت حذف فرآیندهای علمی را تجویز می کنند.

چرا که وابسته کردن را کشور آگاهانه یا نا آگاهانه دنبال می کنند. پس از انعقاد توافق هسته ای سوالات فراوانی پیرامون آخر و عاقبت فضای علمی در اذهان شکل گرفت؛ یکی از جدی ترین مباحثی که همواره مطرح بود، این موضوع بود که پس برجام اجرای بندهای آن؛ فضای علمی پسابرجام چه تفاوتی با پیش از آن خواهد داشت؟!

برای جامعه دانشگاهی این موضوع مطرح بود که تاثیر برجام فضای آکادمیک و دانشگاهی چه خواهد بود؟ یکی از ابعاد تحریم‌های ظالمانه غرب علیه ایران، اعمال فشارهای شدید در حوزه امور علمی، آموزشی، دانشگاهی و پژوهشی و تحقیقاتی بوده است. در حالی که در پیش، حین و پس از توافق، بسیاری از خود رییس جمهور و محمدجواد ظریف تا رسانه‌های حامی دولت مدعی شدند پس از برجام و متعاقبا رفع تحریم‌ها ، رشد علمی و تبادل بین دانشمندان ایرانی با کشورهای دیگر به شکل معجزه اسایی سرعت خواهد گرفت، این اتفاق به دلایل مشخص و معلوم رخ نداد. چرا که اولا پس از از بین بردن اصلی ترین تاسیسات هسته ای و بزرگ ترینانهدام هسته ای قرن، کاهش غنی سازی، تعطیلی بخش های مهمی از نطنز و فردو و نیز پر کردن راکتور اراک با سیمان، به طور طبیعی کاهش تحقیق و توسعه اتفاق می افتاد و ادعای ادامه تحقیق و توسعه غیرعادی می نمود.

در ثانی آنچه در بندهایی از توافقنامه گنجانده شده است خبر از برداشتن تحریم‌ها علیه آموزش و تحقیقات در کار نیست، چنانچه این روزها مستندات فراوانی مبنی بر ادامه تحریم های آموزشی وجود دارد. سفارتخانه های اروپایی هنوز هم دانشجویان ایرانی را حتی برای فرصت مطالعاتی با مشکلات فراوان مواجه می کنند و میگویند به دلیل تحریم اجازه استفاده از امکانات آموزشی وجود ندارد. از طرفی دیگر به واسطه ضعف متنی و حقوقی برجام، هر از چندگاهی قانون ها و مصوبه های کنگره آمریکا ، دولت های اروپایی و بعضا مجالس آنها، تحریم های جدیدتری نیز به فشارهای قبلی اضافه می شود. به عنوان مثال قانون اخیر کنگره آمریکا با ایجاد محدودیت روادید برای اتباع 38 کشور، در صورت حضور در ایران، به طور طبیعی شرایطی را فراهم کرده است که کمتر دانشجو و استاد تبعه این 38 کشور ریسک حضور در ایران و نپذیرفته شدن در ایالات متحده را می پذیرد. نهایتا رخداد برجام با اثر وضعی مخربی نیز همراه بوده است. شرایط علمی کشور از صنعت هسته‌ای گرفته تا موشکی، فضایی، پزشکی و درمانی، سلول‌های بنیادین، ساخت صنایع دریایی، تاسیسات نفتی، نانوفناوری، ساخت سدها و سازه‌های عمرانی، لیزر و ده‌ها رشته دیگر که کشور را از دست درازی به سوی بیگانگان بی نیاز کرده است، نتیجه نگاهی بود که اتکا به توان داخلی را منشا پیشرفت می دانست.

این روزها اما اینکه بسیاری از مدعیان و طرفداران برجام در جهتی مخالف اندیشه اتکا به نیروی داخل حرکت می کنند، موجب نگرانی است. به نظر می رسد برخی به برجام به عنوان مدلی مغایر با مدل پیشرفت بومی می نگرند . نگاه برخی روشنفکران طرفدار دولت از این جنس است که عملا "مانمی توانیم" را تئوریزه می کنند. به نحوی که گویا روحیه دولتمـردان قاجاری در پسا برجام تقویت خواهد شد. رویکردی که برخی مشاوران رئیس‌جمهور از پیشتازان اشاعه آن هستند، که ایرانی جماعت جز در پخت آبگوشت بزباش! و قرمه‌سبزی! توانایی دیگری ندارد. البته ایشان در دیدار اساتید این موضوع زمانی نوران کننده است که هشدار مکرر رهبر انقلاب را نیز مورد توجه قرار دهیم. اینکه "رشد علمی با سیاسی‌کاری برخی کاهش یافته است." این روزها و در ایام توسعه صنعت هسته ای و دهمین سالروز جشن هسته ای ، شاید بتوان نمونه ای از این سیاسی کاری را در اخراج جمعی از متخصصین سازمان انرژی اتمی جست و جو کرد. طی روزهای اخیر در خبری که در برخی رسانه ها منعکس شد، مطرح شد که سازمان انرژی اتمی به بیش از هزار نفر از متخصصین هسته‌ای (بخش‌های گداخت، لیزر و ...) نامه اخطار جهت تسویه حساب و اخراج به علت تعطیلی مراکز هسته‌ای پس از اجرای برجام، داده است. اگرچه در فرایند برکناری این متخصصین از لفظ اخراج استفاده نشده است- تا مورد مطالبه رسانه ها قرار نگیرد-اما به سادگی نمی توان از کنار این موضوع مهم عبور کرد. پیشتر نیز جمعی از متخصصین صنعت هسته‌ای اعلام کرده بودند که پس از سر باز زدن از ترک محیط کار خود به واسطه ارسال چند باره نامه اخطار تسویه حساب و تحمل ماه‌ها قطع حقوق، با فشار روانی شدیدی از جانب نهادهای زیرمجموعه سازمان انرژی اتمی مواجه شده اند. رفتارهای این چنینی در پسابرجام نشان می دهد، برخلاف ادعای مطروحه توسط دولت و تیم مذاکره کننده مبنی بر پیشرفت های علمی در پسابرجام ، نه تنها پیش رفتی در کار نیست که حتی عقب گرد هسته ای نیز رخ داده است?

منبع: سراج 24