میانگین سن اعتیاد در گلستان به ۲۰ سال رسیده است

به گزارش گلستان 24، مطابق مواد ۱۵و۱۶قانون مبارزه با مواد مخدر اصلاحی ۸۹ اعتیاد بیماری در معرض جرم است. طی دهه های گذشته به دلایل مختلف رشد اعتیاد در گلستان افزایش یافته است و گواه این موضوع افزایش آمار بالای زندانیانی است که اکثر آن ها به مواد مخدر اعتیاد دارند.

در رابطه وضعیت مواد مخدر، گفتگویی ترتیب دادیم با حسین شعبانی،  معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری گلستان که در ادامه می خوانید.

وضعیت اعتیاد در استان گلستان به چه صورت است، آیا آماری از معتادان گلستان و سن اعتیاد وجود دارد؟

به دلیل نداشتن دسترسی مستقیم قوه قضاییه به معتادان نمی توان در مورد مصرف دقیق مواد در استان سخن گفت. از حیث رغبت به مصرف هم علاقمندی به مصرف در مواد مخدر صنعتی بیشتر است. سن اعتیاد نیز به صورت میانگین ۲۰ سال به بالا است. هر چند در برخی خانواده ها استعمال مواد در کودکان نیز مشاهده شده اما به حدی نیست که میانگین را برهم زند.  

متاسفانه در سنین جوانی بخصوص در دانشجویان تبلیغات سوء اثرات مواد مخدر شیشه یا متامفتامین بر تقویت حافظه و ایجاد شادمانی و جلوگیری از خواب وجود دارد. اقلیتی در طبقه روشنفکرنما مبادرت به مصرف مواد می کنند و عمدتا به مصرف موادی روی می آورند که تشریفات کمتری در استعمال داشته باشد و قبراقی و سر حالی و نشاط را از مصرف کننده نگیرد به همین دلیل بیشتر به مصرف مواد مخدر صنعتی از نوع شیشه روی می آورند.

لذا لازم است جامعه شریف دانشگاهیان و اساتید را از این اتهام که مصرف کننده مواد مخدر هستند مبرا کنیم. به قول معروف دانشجونما و استاد نماها این اعمال را مرتکب می شوند. 

در ادامه همین بحث، مصرف مواد مخدر از نوع صنعتی و شیشه در بین اندکی از جوانان زیر ۱۸سال وجود دارد به خصوص مواقعی که به مصرف قلیان به عنوان دروازه ورود به دنیای مواد مخدر روی می آورند.

۹۵ درصد مصرف مواد مخدر پر خطر در بین جوانان است که آمار دانشجویان در این بین چشمگیر نیست در سنین بالاتر هم مصرف مواد به میزان با پنج تا ده درصد است.

علت گرایش افراد به مواد مخدر چیست؟

بسته به سن فرد متفاوت است. در سنین نوجوانی متاسفانه تبعیت پذیری از گروه های همسال و یکبار تجربه و چشم و هم چشمی با دوستان دیگر و خصوصا قرار گرفتن در موقعیت و مکان نامناسب علت اصلی است که معمولا از قلیان و سیگار آغاز می شود. 

در سن جوانان و دانشجویان علاوه بر موارد فوق رفع برخی نیازهای جسمی و روحی و سرکوب کردن سرخوردگی ها، رسیدن به تناسب اندام، کم خوابی و یا افزایش نشاط و شادمانی از علل گرایش به مواد مخدر است.

یکی از راه های پیشگیری از مصرف مواد در بین جوانان افزایش نشاط اجتماعی است باید به هر ترتیب و با استفاده از الگوهای سالم این نشاط را در جامعه بالا ببریم

یکی از راه های پیشگیری از مصرف مواد در بین جوانان افزایش نشاط اجتماعی است. باید به هر ترتیب و با استفاده از الگوهای سالم این نشاط را در جامعه بالا ببریم ضمن اینکه افزایش اطلاعات عمومی جوانان و طرح سوال بدون خجالت هم تاثیرزیادی خواهد داشت.

جامعه ریشه اعتیاد را در نبود شغل می بنید حال آنکه نمی توان بین این دو ارتباط منطقی برقرار کرد. معتادان صرفا به علت اعتیاد بازداشت نمی شوند بلکه به علت جرائم دیگری در ابتدا بازداشت می شوند.

 اینگونه افراد که ما در زندان با آنها سروکار داریم به علت ترک نکردن اعتیاد و اصرار بر مصرف مواد به زندان معرفی می شوند؛ نباید فراموش کنیم که علت اولیه مصرف مواد از این عوامل دور نیست.

نمی توان اعتیاد را معلول بیکاری دانست همنیطور که نمی توان بیکاری معلول اعتیاد معرفی کرد ولی بنا به فرمایش حضرت علی (ع) وقتی بهترین تفریح کار دانسته و اوقات فراغت سالم و ساماندهی شود فرد از گمراهی نجات پیدا می کند.

فقدان اوقات فراغت سالم در نسل جوان و نوجوان آنها را به سمت آسیب ها ازجمله اعتیاد می برد. تجربه بحران اقتصادی آمریکا در سالهای ۱۹۲۹-۱۹۴۰ و سیاست نیکسون در الزام همه برای کار در بیابان در قبال دریافت دستمزد نشان می دهد که باید جوانان را به کار گماشت و اوقات معطل مانده آنها را پر کرد تا از اعتیاد و سایر آسیب ها مصون باشند.

چند درصد از مجرمانی که روانه زندان می شوند معتاد هستند؟

 ۷۴ درصد از افرادی که روانه زندان شده بودند به مواد مخدرازنوع صنعتی دچار بودند و ۸۲ درصد از سارقان که روانه زندان شده بودند معتاد به مواد مخدر بودند. تقریبا ۶۵ درصد از دستگیر شدگان پلیس نیز در اولین سوال خودرا معتاد معرفی می کردند که این امر نشانه تاثیر اعتیاد بر رشد جرایم در گلستان همانند سایر استان ها است.

بیشتر معتادان در گروه جرائمی چون سرقت، ایراد ضرب و جرح و تهدید هستند. علیرغم اینکه سرقت در استان از اولویت اول برخوردار است اما خوشبختانه جرایم خشن، باندی و سرقت های به عنف و صدمه در استان اندک بوده و اکثر سرقت های استان به قول معروف دله دزدی است که از داخل خودرو، منازل، پارکینگ و مغازه ها انجام می شود. 

هر چند سرقت های باندی در استان داشتیم ولی تعداد آنها اندک بوده و سارقان نیز اهل استان نبودند، در این نوع سرقت ها افراد اغلب معتاد نیستند.

آیا جلوگیری از عرضه قلیان در سفره خانه ها باعث کاهش مصرف شده؟

هر چند شروع کننده اول در مبارزه با عرضه قلیان در شهرستان و استان بوده ام ولی تاکیدم بیشتر بر مقابله با عرضه کنندگان زیر زمینی بوده است. در چندسال گذشته با مدیریت میراث فرهنگی نشست هایی با صنف سفره خانه ها داشتم و آنها را متقاعد به پذیرش برخی قواعد در عرصه قلیان کردم. در قانون جامع ملی مبارزه با مواد دخانی عرضه غیر مجاز ممنوع است، اما بنظرم باید مراکز مجازی وجود داشته باشند که استعمال قلیان تحت شرایطی خاص مجاز باشد؛ این امور را باید دانشگاه علوم پزشکی نیز بپذیرد.

مبارزه بدون جایگزینی و ساماندهی مصرف، فقط مسیر مصرف را به سمت زیر زمین ها، خانه های مجردی، پارکینگ های آپارتمان ها، داخل جنگل ها و در پیاده روهای مناطق تفریحی سوق می دهد.

آیا موادی مانند متادون در کنترل مصرف معتادان تاثیرگذار بوده؟

قطع مصرف مواد مخدر بدون جایگزین معمولا مشکل است مانند فرزندی که پس از پایان شیردهی مادر باید جایگزینی استفاده کند و این جایگزین در متل اون خلاصه شده است درحالی که باید جایگزین های اجتماعی و مددکاری و آماده سازی مددجو برای بازگشت به زندگی و جامعه در آموزش های کمپ های ترک اعتیاد قرار گرفته و برجسته شود.

متاسفانه مشاهده می شود که اکثر مدیران کمپ ها به متادون درمانی صرف روی آورده اند که شاید نوعی استخوان لای زخم باشد. البته من کسی را متهم نمی کنم ولی تا وقتی که مشاوره و مددکاری و اشتغال درمان شدگان در اولویت نباشد آنها آماده بازگشت به جامعه نمی شوند.

چرا خرده فروشان بعد از دستگیری به سرعت آزاد می شوند؟

خصوصیت اصلی مواد مخدر صنعتی امحا فوری قبل از دستگیری است به همین علت معمولا خرده فروشان بلافاصله قبل از دستگیری مواد را معدوم کرده و فقط کافی است آنها را روی خاک بپاشند تا دیگر اثری از آنها نباشد.

معمولا براساس مواد مکشوفه برای متهم مجازات تعیین می شود. بنابراین نمی توان بیش از این برای متهمی که مواد مخدر مکشوفه گرمی دارد مجازات تعیین کرد همچنین قرار تامین کیفری نیز باید با میزان مجازات متناسب باشد بر همین اساس قضات مکلفند به نسبت مجازات برای متهم قرار تامین صادر کنند.

امتیازات آب و برق توزیع کنندگان در گذشته قطع می کردیم. این اقدام من در سالیانی که در کسوت معاونت دادستان بودم حداقل در سه نقطه شهر گرگان پاسخ داد و محدودیت هایی برای توزیع کنندگان ایجاد کرد و همزمان نیز کارگاه های تولید خانگی هم کشف شد که بعد از انتقالم به معاونت استان این روند ادامه نیافت. 

من هنوز هم معتقد به این برنامه و جواب ده بودن آن در امور غیر کیفری هستم. به هر حال هرچه باشد از دست روی دست گذاشتن و ارجاع همه امور به مجازات بهتر است.

در سه ماهه اول سال جاری تقریبا ۵۴۶کیلو مواد مخدر سنتی و ۸کیلو مواد مخدر صنعتی کشف شد اما متاسفانه  از کشف کارگاه خبری نداریم.

راهکارهای پیشگیری از اعتیاد به مواد مخدر چیست و چقدر موثر بوده اند؟

رئیس قوه قضائیه آئین نامه مراقبت بعد از خروج را در سال گذشته تصویب کردند که در معاونت چند جلسه برای اجرای آن گذاشته شد و شیوه نامه ای برای آن تدوین شد. امیدوارم در اجرای آن با همکاری سایر دستگاه های استان موفق باشیم. این شیوه نامه بیشتر بر باز اجتماعی کردن درمان شدگان و نظارت بر عملکرد آنها بعد از درمان توجه دارد.

با تلاش شورای هماهنگی و دادستان مجوز درمان معتاد زن در استان گرفته شد که درمان آنها در کمپ های ترک اعتیاد گرگان و آزادشهر می تواند در کاهش استعمال اعتیاد موثر باشد. اجرای آموزش مهارت انگیزش رفتار و مدیریت بر آن در قالب طرح امید در کمپ ها نیز اجرا می شود. در سال گذشته با همکاری شورای هماهنگی تربیت مربی این طرح انجام شد، اینکه این  اقدامات چقدر اثر دارد یاد ما را به هدف می رساند مستلزم گذشت زمان است در هر حال همه ما مکلف به انجام تکلیف هستیم و اگر تکلیف خود را به درستی انجام دهیم خدا نیز به ما کمک خواهد کرد.

مهر