طرح کارورزی به نفع جامعه کار و تولید نیست

اما اینکه سرنوشت اشتغال به چه سرانجامی دچار شده و چرا اکنون بعد از گذشت چندین سال، طرح کارورزی در سالی که مزین به «اقتصاد مقاومتی: تولید- اشتغال» است به نفع تولید و اشتغال نبوده و نتواسته نقطه امید جوانان شود، موضوعی است که خبرنگار فارس در مصاحبه تفضیلی با غلامرضا طالبا دبیر خانه کارگر استان گلستان به آن پرداخته است، مصاحبه‎ای که رویکرد آن برای باز شدن گره‎های اشتغالزایی و ارائه راهکارهای مناسب از دیدگاه کسانی که دستی بر تولید و اشتغال دارند انجام شده که خواندن آن قطعا خالی از لطف نخواهد بود.

فارس: اجرای طرح کارورزی را تا چه میزان به نفع تولید و اشتغال می‎دانید؟

طالبا: ابتدا لازم می‎دانم در خصوص حادثه تروریستی که در تهران به وقوع پیوست از طریق این رسانه به خانواده شهدای این حادثه تسلیت عرض کنم و از اینکه فرصتی حاصل شد تا پیرامون موضوع مهم اشتغال به بحث و تبادل بپردازیم بسیار خرسند هستم.

ما طرح کارورزی را به نفع جامعه کار و تولید نمی‎بینیم چراکه این طرح برای به استثمار کشیدن افراد جویای کار است، به نظر می‎رسد طرح کارورزی دو هدف را دنبال می‎کند نخست اینکه آمار شاغلان را در یک مقطع افزایش و آمار بیکاری را با کاهش نشان دهد از طرفی وضعیت استخدامی و کارگران را به وضع پیمانکاری، استاد-شاگردی تبدیل کند.

از طرفی شما هم می‎دانید که طرح کارورزی دانش‎آموختگان دانشگاهی در مراکز علمی دانشگاهی به صورت عملی گذرانده می‎شود و دانشجویان در یک دوره چهار یا 6 ماهه بر اساس تحصیلات خود طرح کارورزی را دارند؛ اینکه ما بخواهیم به جای درست کردن زیرساخت‎های آموزشی، صورت مسئله را پاک کرده و طرحی نو دراندازیم قطعا نتیجه خوبی ندارد، پرواضح اینکه این طرح به نفع تولید و اشتغال نیست.  

فارس: طرح کارورزی با پشتوانه علمی و تخصصی پای در عرصه گذاشت و برای زدودن بیکاری؛ سروصدای زیادی هم در کشور به پا کرد کمااینکه طرح  پیشنهادی گلستان ابتدا در این استان پایلوت قرار گرفت و اکنون به طرحی فراگیر تبدیل شده است و جامعه و جوانان برای عبور از بحران بیکاری به آن امید بسته‎اند؛ آیا امید به این تدبیر، واهی است؟

طالبا: طبق دستورالعمل عبارت کارورز برای ارتقاء علمی فارغ‎التحصیلان است دانشجویان در پایان دوره تحصیلات یک دوره کاورزی را می‎گذرانند، تعریف کارورز طبق بند «ب» ماده 112 فصل پنجم قانون کار مشخص شده و سن و مدت کارورزی معلوم است.

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عنوان دستگاه ناظر برای نظارت بر اجرای طرح کارورزی مشخص شده است، وقتی دستگاه ناظر خودش مسئول روابط کار است از سویی؛ وقتی روابط کار وجود ندارد و در قالب کارورز فعالیت صورت می‎گیرد خودبه خود نظارت آن نیز ملغی می‎شود.

طبق طرح کارورزی معادل یک سوم حداقل دستمزد مصوب سال جاری از سوی دولت به کارورز پرداخت می‎شود که حدود 310 هزار تومان است آیا یک فرد می‎تواند با این حقوق گذران زندگی و معیشت کند ما برداشت‎مان این است طرح کارورزی نوعی به استثمار کشیدن افراد جویای کار است.

دولت برای اینکه در یک مقطع زمانی آمار بیکاری را کاهش دهد به طرح کارورزی روی آورده است و این عواقب ناخوشایندی به دنبال دارد.

طرح کارورزی با بندهایی از قانون اساس مغایرت دارد، تضمینی برای شاغلان بعد از طرح کارورزی نیست، بیمه طرح کارورزی از نوع بیمه مسئولیت است نه بیمه تامین اجتماعی؛ به این معنا که هیچ گونه سابقه بیمه‎ای از کارورز در سازمان تامین اجتماعی ایجاد نمی‎شود که این موضوع مشکلاتی را برای فارغ‎التحصیلان به وجود می‎آورد.

فارس: اینکه گفته می‎شود بیش از 70 درصد کارورزان در طرح کارورزی جذب بازار کار می‎شوند را تا چه حد واقعی می‎دانید؟

طالبا: طرح کارورزی به دنبال ایجاد اشتغال پایدار نیست، در برهه‎ای طبق ماده 191 قانون نوسازی نساجی و صنایع کارگاه‎های زیر پنج و 10 نفر را از قانون کار معاف کردیم اما چقدر اشتغال ایجاد شد، حدود 50 یا 60 سال پیش چنین طرح‎هایی در کشورهای در حال توسعه مانند هندوستان اجرا شد که متاسفانه با شکست مواجه شدند.

کارفرما یک کارورز را جذب و بعد از دو سال آن را اخراج می‎کند سپس یک کارورز دیگری جذب و این روند ادامه می‎یابد با این اوصاف چه تضمینی برای افزایش اشتغال جز اینکه در یک مقطع زمانی؛ آمار اشتغال بالا برود وجود دارد.

ما برداشت‎مان این است که می‎خواهند کارورزان را با چنین طرح‎هایی سرگرم کنند در حالیکه طرح کارورزی برای ایجاد اشتغال پایدار اصلا مناسب نیست.

فارس: شما به عنوان نماینده جامعه کار و تلاش تا چه حدی برای بیان مشکلات طرح کارورزی و ارائه راهکارهای باپشتوانه اقدام کردید؟

طالبا: همیشه در جلسات مختلف مشکلات و موضوعات را مطرح می‎کنیم اما انگار مسئولان گوش شنوایی ندارند طرح کارورزی به صورت پایلوت ابتدا در استان گلستان کلید خورد و بعد از آن کشور گریبانگیر این طرح شده است که باید برای رفع مشکلات تدبیر اساسی شود.

نماینگان کارگری در کانون عالی کار، جلسات متعددی با وزیر کار گذاشتند انتظار ما این است وقتی نمایندگان کارگران به عنوان کارشناس، مسائلی مطرح می‎کنند حرف‎های آنان را قبول داشته باشند چراکه اینها جزو بدنه کارگری هستند متاسفانه مسائل و موضوعات، صورتجلسه می‎شوند اما خبری از اجرا شدن نیست.

نمایندگان کارگری در کانون عالی کشور جلسه‎ای با وزیر کار گذاشتند، طرح نیز ارائه کردند متاسفانه حرف نمایندگان کارگری در کشور به کرسی ننشست امیدواریم تلاش و تدبیر مسئولان برای ایجاد اشتغال واقعی و پایدار باشد.