رمضان‌خوانی ترکمن‌ها با چاشنی کمک به محرومان

مردمان ترکمن از جمله مردمانی هستند که به سنت‌های دیرین خود وفادار مانده و به صورت متعدد و متکثر در اجرای آنها در جامعه همت می‌گمارند که شاید یکی از بارزترین نمونه‌های آن را بتوان  لباس سنتی، خوراک و نحوه آداب معاشرت آنها دانست.

«رمضان‌خوانی» و یا مراسم «یا رمضان» نام آئین و رسم ماندگاری است که ترکمن‌ها در شب‌های میانی ماه مبارک رمضان آن را از ابتدای شب تا به سحر به اجرا می‌گذارند که این سنت دیرینه رنگ و بویی مذهبی و دینی داشته و علاوه بر آنکه فضای بانشاط و پرانرژی را برای همه به وجود می‌آورد به تقویت بنیان‌های اعتقادی نیز به ویژه در نسل جوان و نوجوان خواهد انجامید.

این سنت حسنه که از چندین منظر می‌توان به آن نگریست و بنا بر نظر بزرگان و پیرمردهای ترکمن مملو از آثار اعتقادی است به این شکل اجرا می‌شود که در شب چهاردهم ماه مبارک رمضان به بعد، پس از نماز عشاء گروه‌های چند نفره رمضان‌خوانی با چرخیدن در سطح شهر و روستا در مقابل درب منازل شروع به خواندن شعر و ادعیه مرتبط با ماه مبارک رمضان می‌کنند به شکلی که یک نفر دعا و ابیات شعر را با صدای بلند در مقابل درب منازل  می‌خواند و سایر افراد همراه این شخص که گروه رمضان‌خوان نامیده می‌شوند نیز با صدای بلند به صورت گروهی در انتهای ابیات و فرازهای دعا ذکر «الله» و «هو الله» را تکرار می‌کنند.

و در مقابل صاحب‌خانه به شکرانه ماه مبارک رمضان و برای سپاس از گروه حاضر کالا یا مبلغی پول را به عنوان هدیه به این گروه اعطا می‌کند که در گذشته اعطای برنج، آرد و گندم رواج داشته و امروزه بیشتر هدیه نقدی مورد توجه است.

برخی از بزرگان ترکمن معتقد هستند که رمضان‌خوانی یک سنت برای ابراز کردن شادمانی مردم ترکمن به دلیل توفیق یافتن برای درک ماه رمضان، روزه‌داری و مهم‌تر از همه میهمانی خداوند متعال است و به همین دلیل مردم اقدام به اجرای این سنت دیرینه می‌کنند.

برخی دیگر از بزرگان ترکمن نیز معتقد هستند که گذشتگان این قوم شب‌های نیمه ماه مبارک رمضان را ماه بسته شدن پرونده سالانه انسان و باز شدن پرونده‌ای جدید برای بندگان است و به همین دلیل مردم با دعاخوانی در این شب‌ها طلبِ سالی پربرکت و سرشار از الطاف الهی و سرنوشتی روشن می‌کنند.

گروهی دیگر از قدیمی‎ها و بزرگ‌ترهای قوم شریف ترکمن نیز بر این باور هستند که رمضان‌خوانی در نیمه ماه مبارک رمضان به نوعی تلنگر برای افراد است زیرا می‌تواند افرادی که تا نیمه ماه مبارک رمضان نتوانسته‌اند از فیوضات این ماه بهره ببرند را تلنگری زده و به بهره‌مندی از این ماه که به میهمانی خدا مشهور است ترغیب کرده و به نوعی او را متوجه رو به اتمام رفتن این فرصت بزرگ کند.

اما آنچه وجه تمایز برنامه‌های امسال رمضان خوانی در استان گلستان بوده است اضافه کردن چاشنی خدمت به محرومان به مراسم یا رمضان است که بنا به تصمیم برخی از گروه‌های رمضان‌خوانی در گنبدکاووس، بندرترکمن، آق‌قلا و سایر شهرستان‌های استان گلستان عواید جمع‌آوری شده گروه‌های رمضان‌خوانی به محرومان و نیازمندان اختصاص داده می‌شود و این می‌تواند ارزش و ماندگاری این سنت حسنه را دوچندان کند.

گفتنی است برخی از ابیات و اشعار زیبایی که در مراسم سنتی «یا رمضان» به زبان ترکمنی اجرا می‌شود در ادامه مشاهده می‌کنید:

تک خوان: یارمضان آیدا، آیدا گلدیک سیزه، یارمضان زکاتینی برینگ بیزه
قویون برینگ، قوچ برینگ، خیری سیزه، محمد امتی یا رمضان، الله‌هو
دسته همخوان: آل‌لاو (الله هو)

تک خوان: السلام علیکم یاتان کیشی‌لر، کیرپیگنی کیرپیگینه قاتان کیشی‌لر
معنی (سلام بر شما که خوابیده‌اید، ای جماعتی که پلک روی پلک نهاده‌اید)
نماز اوقاپ روزه توتان کیشی‌لر، محمد امتی یا رمضان، الله هو
معنی (نماز خوانده و روزه‌گرفته‌اید، بر امت محمد امشب یارمضان است)
دسته هم‌خوان: آل‌لاو (الله هو)

به هر تقدیر همه می دانیم که حفظ و تقویت سنت‌های دیرین و پایبندی به مفاهیم معنوی این سنت‌ها همواره توانسته است ضمن استحکام هویت‌های قومی و ملی به انسجام، برادری و البته ارتقای سطح فرهنگ عمومی در سطح کشور کمک کند و روحیه خودباوری و عشق به اصالت و انسانیت را مضاعف کند.

انتهای پیام/