دوسال تذکر رهبری پیرامون ظرفیت درونزای کشور

به گزارش گلستان 24، هرچند رئیس‌جمهور امروز و کاندیدای دو سال قبل انتخابات ریاست‌جمهوری، در تبلیغات انتخاباتی‌اش وعده حل و فصل مشکلات اقتصادی کشور را داده بود و مشکلات آن زمان را محصول سوء‌مدیریت مسئولان وقت عنوان می‌کرد؛ اما امروز و بعد از گذشت دو سال از عمر دولت یازدهم، آنچه از عملکرد دولت شاهدیم، عدم توجه به ظرفیت‌های واقعی مردم و کشور برای حل و فصل مشکلات است و متاسفانه دولت روحانی، تمام توجه و تمرکز خود را به مذاکرات با غربی‌ها دوخته است و بدون توجه به عواید چنین نگاهی، همه مسائل جامعه را به مذاکرات گره زده است. حالا و بعد از گذشت دو سال از عمر دولت شاهدیم که تدبیر دولت کارساز نبوده و مذاکرات با غرب، چیزی عاید ملت ایران نکرده است. دولت یازدهم به قدری نسبت به مسائل اقتصادی بی توجه بوده که حتی صدای کارشناسان اقتصادی حامی دولت هم در آمده است و آن‌ها نیز عملکرد دولت را غیرقابل دفاع عنوان کرده‌اند. اما جای تاسف فراوان جایی است که رئیس‌جمهور و اعضای دولت یازدهم به تذکرات و رهنمودهای مکرر رهبر انقلاب مبنی بر لزوم تمرکز به طرفیت‌های درونی کشور و عدم چشم دوختن به بیرون، توجه نکردند و وضعیت جامعه را بعد از دو سال به چنین روزی دچار کردند. برای پی بردن بیشتر به جفایی که دولت یازدهم در این دو سال به مردم روا داشته است، بازخوانی و یادآوری برخی از رهنمودها و تذکرات رهبر انقلاب مبنی بر توجه به ظرفیت‌های درون و البته بی‌توجهی دولت به آن‌ها امری لازم است که در ادامه به آن اشاره می‌شود:

دانلود جدول کامل بیانات رهبر انقلاب پیرامون اهمیت پیشرفت درونزای کشور در دوسال اخیر

تذکرات رهبر انقلاب در همان ابتدای آغاز به کار دولت

رهبر انقلاب که فرجام چشم دوختن به بیرون و بی‌توجهی به ظرفیت‌های داخلی را برای کشور، فرجامی خوشایند و مثبت نمی‌دیدند، از همان ابتدای آغاز به کار دولت یازدهم، نسبت به پرهیز از گرفتار شدن دولت در توهم امید به غرب تلاش کردند و در این زمینه به کرات به دولت‌مردان تذکر دادند. ایشان در مراسم تنفیذ حکم ریاست  ‌جمهوری حسن روحانی افزودند: «درس بزرگی که ما از این فشارهای اقتصادی دریافت کردیم، این است که هرچه می‌توانیم، باید به استحکام ساخت داخلی قدرت بپردازیم؛ هرچه می‌توانیم، در درون، خودمان را مقتدر کنیم؛ دل به بیرون نبندیم. آن‌هائی که دل به بیرون ظرفیت ملت ایران می‌بندند، وقتی با یک چنین مشکلاتی مواجه شوند، خلع سلاح خواهند شد. ظرفیت‌های ملت ایران خیلی زیاد است. ما باید بپردازیم به استحکام ساخت درونی اقتدار ملی.»(1)

در مناسبات بین‌المللی سهم هر کشوری به قدر قدرت درونی او است

رهبر انقلاب همچنین در هفته دولت در دیدار با اعضای هیئت دولت، بازهم نسبت به لزوم توجه به ظرفیت‌های داخلی کشور و پرهیز از نگاه به بیرون تذکر دادند و از اعضای دولت خواستند برای حل و فصل مشکلات کشور، به توانمندی‌های نخبگان و منابع داخلی توجه کنند: «نگاهمان به بیرون نباشد. این، توصیه‌ی ما است؛ این معنایش این نیست که از امکاناتی که در بیرون هست استفاده نکنیم؛ این دو حرف با هم اشتباه نشود. امیدمان را به بیرون از ظرفیّت داخلی کشور ندوزیم. در بیرون از مجموعه‌ی کشور و نظام جمهوری اسلامی، جبهه‌ی بزرگی وجود دارد که با همه‌ی توان از سی و چند سال پیش به این طرف کوشیده نگذارد که این انقلاب ریشه‌دار بشود، نگذارد که این نظام جمهوری اسلامی پایدار بماند، نگذارد که پیشرفت کند، نگذارد که در زمینه‌های گوناگون الگو بشود. نمی‌شود از دشمن و روش‌های خصمانه‌ای که کرده، انتظار دوستی و محبّت و صمیمیّت داشت. نمی‌گوییم از اینها استفاده نکنید، امّا می‌گوییم اطمینان نکنید، اعتماد نکنید، چشم به آنجا ندوزید، چشم به داخل بدوزید. در داخل کشور خیلی امکانات وجود دارد که اگر چنان‌چه نگاه ما - چه در زمینه‌های اقتصادی، چه در زمینه‌های فرهنگی، چه در زمینه‌های گوناگون دیگر - [به آن‌ها باشد و] اگر بتوانیم از این نیروهای داخلی استفاده کنیم، کلید حلّ مشکلات اینجا است؛ یعنی در درون کشور و امکانات داخلی کشور است که از این‌ها می‌شود خردمندانه بهره‌برداری کرد. این‌ها باید شناسایی بشوند. و این است که رتبه‌ی ما را در دنیا بالا می‌برد. در مناسبات بین‌المللی سهم هر کشوری به قدر قدرت درونی او است؛ هر مقداری که واقعاً در درون اقتدار داشته باشد، سهمش از مجموعه‌ی مناسبات بین‌المللی به همان نسبت بالاتر است.»(2)

آن گشایشی ارزش دارد که متّکی باشد به قدرت درونی یک ملّت

 دو ماه بعد و این بار در دیدار با دانشجویان و دانش آموزان به مناسبت سالروز 13 آبان، رهبر انقلاب اسلامی بر لزوم تمرکز مسئولان بر روی پیشرفت داخلی تاکید کردند: «ما برای مسائل اقتصادی کشور همه‌ی تلاشمان بایستی متمرکز باشد بر روی مسائل داخلی؛ آن پیشرفتی، آن گشایشی ارزش دارد که متّکی باشد به قدرت درونی یک ملّت. یک ملّت اگر به قدرت خود، به توانایی‌های خود متّکی بود، دیگر از اخم یک کشور، از تحریم یک کشور متلاطم نمی‌شود؛ این را باید ما حل کنیم. همه‌ی حرف ما با مسئولین - چه مسئولین گذشته، چه مسئولین امروز - همین است که باید برای گشایش مسائل کشور و مشکلات کشور، از جمله مشکلات اقتصادی، نگاه به درون باشد. ما در کشور ظرفیّت‌های زیادی داریم.»(3)

مشکلات کشور را تنها یک چیز حل می‌کند، آن هم عبارت است از نگاه به ظرفیّت‌های درونی

در ایام‌الله دهه فجر انقلاب اسلامی و در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، رهبر انقلاب بار دیگر نسبت به پرهیز از امید بستن به بیرون برای برطرف کردن مشکلات تذکر دادند و توجه به تقویت ساخت درونی اقتصاد را یادآور شدند: «راه برطرف کردن مشکلات اقتصادی کشور نگاه به بیرون نیست، نگاه به برداشتن تحریم دشمن و مانند این‌ها نیست؛ راه آن، این است که به درون نگاه کنند؛ ساخت درونی اقتصاد را تقویت کنند... ملّت توجّه داشته باشد. ببینند که باید یک کشور اقتدار درونی خود را حفظ کند؛ این توصیه‌ی همیشه‌ی ما به مسئولین است. مشکلات کشور را تنها یک چیز حل می‌کند، آن هم عبارت است از نگاه به ظرفیّت‌های درونی - که این ظرفیّت‌ها هم بحمداللَّه بسیار است، بی‌شمار است - و استفاده‌ی از این ظرفیّت‌ها به شکل حکیمانه. خوشبختانه مسئولین اقتصادی دولتی به این معنا توجّه کرده‌اند، به این نتیجه رسیده‌اند. راه برطرف کردن مشکلات اقتصادی کشور - حالا این بخش از مشکلات - نگاه به بیرون نیست، نگاه به برداشتن تحریم دشمن و مانند این‌ها نیست؛ خوشبختانه مسئولین اقتصادی کشور به این معنا توجّه کرده‌اند. راه آن این است که به درون نگاه کنند؛ ساخت درونی اقتصاد را تقویت کنند؛ این کار را بنا دارند بکنند و ان‌شاءاللَّه همین است که پیش خواهد رفت و در این توفیق پیدا خواهند کرد. به دشمن نمی‌شود چشم دوخت؛ از دشمن نمی‌شود انتظار داشت.»(4)

طرح نظریه اقتصاد مقاومتی به عنوان علاج مشکلات کشور

رهبر معظم انقلاب، نه تنها توجه ظرفیت‌های داخلی کشور را به مسئولین و دولت‌مردان به طور مکرر تذکر دادند، که حتی به نظریه‌پردازی در این زمینه نیز پرداختند و بحث مهم اقتصاد مقاومتی را طرح کردند و تکیه بر آن را راه علاج مشکلات کشور عنوان کردند: «علاج مشکلات کشور پیمودن راه اقتصاد مقاومتی است؛ یعنی تکیه به درون. چشم را ندوزیم به دست دیگران؛ ما تواناییم، ما ثروتمندیم، هم ثروت انسانی داریم هم ثروت‌های زیرزمینی؛ ثروت‌های ما فوق‌العاده است.»(5)

«واقعیت دیگری که باید به آن توجه داشت، ظرفیت‌های بی‌شمار ملی است؛ که خوشبختانه مسئولین کشور، مسئولین دولتی - که من امکان این را داشتم که بالخصوص در این ایام با این‌ها ملاقات کنم - بعد از تشکیل دولت جدید، می‌بینم همه معترفند، معتقدند، واقفند، به ظرفیت‌های بی‌شمار داخلی کشور؛ که خب همین وجود این ظرفیت‌ها هم بحمدالله رهنمون شد که این حقیر و همفکران و همکاران و کمک‌ها، به این مسئله‌ی اقتصاد مقاومتی برسیم؛ والا اگر کشوری از ظرفیت داخلی محروم باشد، نمی‌تواند یک اقتصاد مقاوم به‌وجود بیاورد. اقتصاد مقاوم آن‌وقتی است که ما در داخل، ظرفیت داریم. با هر کدام از این مسئولین اقتصادی و مرتبط با این قضایا انسان می‌نشیند، می‌بیند اینها ظرفیت‌های داخلی فراوانی را می‌شمرند.»(6)

«در این سیاست‌های اقتصاد مقاومتی تکیه‌ی اصلی بر روی ظرفیت‌های داخلی است، که بسیار هم گسترده است. نه به این معنا که ما چشم‌مان را به روی امکانات بیرون کشور می‌بندیم؛ نه، حتماً استفاده می‌کنیم - استفاده‌ی حداکثری هم می‌کنیم- منتها نگاه ما، تکیه‌ی ما، اعتماد ما بیشتر برروی مسائل داخلی است؛ تمرکز ما روی امکانات داخلی کشور و داشته‌های درونی کشور است.»(7)

«اقتصاد مقاومتی اقتصاد درون‌زا است. یعنی از دل ظرفیّت‌های خود کشور ما و خود مردم ما می‌جوشد؛ رشد این نهال و این درخت، متّکی است به امکانات کشور خودمان.»(8)

«اقتصاد مقاومتى یعنى ما اگر به نیروى داخلى، به ابتکار جوان‌ها، به فعّالیّت ذهن‌ها و بازوها در داخل، تکیه کنیم و اعتماد کنیم، از فخر و منّت دشمنان خارجى، خودمان را رها خواهیم کرد؛ راه درست این است. معناى اقتصاد مقاومتى این است که ما نگاه کنیم، ظرفیّت‌هاى بى‌پایانى را که در داخل هست جستجو کنیم، شناسایى کنیم، با برنامه‌ریزى درست و صحیح این ظرفیّت‌ها را فعّال کنیم، این استعدادها به کار گرفته بشوند. من یکى دو روز پیش گفتم در یک دیدارى؛ هرجایى که ما به ابتکار و استعداد جوانان‌مان تکیه کردیم، آن‌جا ناگهان مثل چشمه‌اى جوشید، شکوفا شد؛ در قضایاى مربوط به مسائل هسته‌اى، در قضایاى مربوط به مسائل دارویى، در درمانهاى گوناگون، در سلّول‌هاى بنیادى، در نانو، در این برنامه‌هاى صنعتىِ دفاعى، هرجایى ما سرمایه‌گذارى [کردیم‌] و به این نیروى جوان و علاقه‌مند و مؤمن و بااخلاص داخلى تکیه کردیم و به او ارج نهادیم، کارمان پیش رفت؛ خب، به این برسیم. مسائل اقتصادى هم همین‌جور است؛ ظرفیّت‌هاى اقتصادى باید فعّال بشود؛ این راه پیشرفت کشور است. آن‌وقت کشور، هم از لحاط مادّى و اقتصادى، هم از لحاظ اعتبار بین‌المللى، هم از لحاظ عزّت ملّى و اعتمادبه‌نفس ملّت ایران، و هم از لحاظ معنوى و اخلاقى و روحى پیشرفت خواهد کرد.»(9)

«رونق اقتصادی با تولید حاصل می‌شود، با فعّال کردن ظرفیّت‌های درونی کشور حاصل می‌شود، نه با چیز دیگر... به مسئولین دولت عرض می‌کنم: اقتصاد مقاومتی را جدّی بگیرید. خب، رئیس جمهور محترم گفتند، مسئولین دیگر هم کم‌وبیش اظهار کرده‌اند، گفته‌اند، منتها باید عمل کرد: وَ لا مِمَّن عَلی‌ غَیرِ عَمَلٍ یَتَّکِل؛ این‌جور نباشد که به زبان بگوییم، در عمل کُند حرکت بکنیم. در اقتصاد مقاومتی تکیه بر تولید داخلی است، بر استحکام بنیه‌ی درونیِ اقتصاد است. رونق اقتصادی هم این است؛ رونق اقتصادی با تولید حاصل می‌شود، با فعّال کردن ظرفیّت‌های درونی کشور حاصل می‌شود، نه با چیز دیگر.»(10)

لزوم استفاده‌ی حدّاکثری از ظرفیّت‌های داخلی

در سال 93 و  با وارد شدن دولت به سال دوم خود، رهبر انقلاب اسلامی باز هم اعضای دولت یازدهم را به توجه و استفاده از ظرفیت‌های داخلی کشور توجه دادند: «یک مسئله‌ی مهمّ دیگر، استفاده‌ی حدّاکثری از ظرفیّت‌های داخلی است. کشور ما در منطقه‌ی حسّاسی قرار دارد؛ همسایه‌های زیادی داریم، بالا دریا داریم، پایین دریا داریم، به همه‌ی دنیا دسترسی داریم. کشور ما روی نقشه که نگاه کنید، یک چهارراه بسیار حسّاس و مهمّ زمینی و هوایی است؛ دسترسی به آب‌های آزاد هم دارد؛ این‌ها فرصت‌های بسیار مهمّی است؛ علاوه بر منابع، علاوه بر امکانات، برنامه‌ریزی بشود، فکر کنند، از این فرصت‌ها به نحو احسن استفاده کنند.»(11)

سخنان مهم رهبر انقلاب در آغاز سال 94 در رابطه با نگاه درست و نادرست به اقتصاد کشور

در حالی که در یک‌سال و نیم گذشته از عمر دولت یازدهم، رهبر معظم انقلاب به طور مکرر تلاش کرده بودند دولت‌مردان را نسبت به سراب امید به غرب آگاه کنند و مدام بر لزوم توجه به ظرفیت‌های دورنی کشور تاکید می‌کردند؛ در آغاز سال 94 و در سخنان مهم خود در جوار حرم مطهر امام رضا(ع) با تفصیل بیشتری نسبت به دو دیدگاه درست و نادرست به اقتصاد کشور سخن گفتند: «در نگاه کلان به اقتصاد کشورمان دو جور نگاه وجود دارد. من خواهش می‌کنم بخصوص صاحب‌نظران و همچنین جوانان و عامّه‌ی مردم عزیزمان به این نکته توجّه کنند که دو جور نگاه به رونق اقتصادی و پیشرفت اقتصاد وجود دارد؛ یک نگاه می‌گوید که ما پیشرفت اقتصاد را باید از ظرفیّت‌های درون کشور و درون مردم تأمین بکنیم. ظرفیّت‌های بسیار زیادی در کشور وجود دارد که از این ظرفیّت‌ها یا استفاده نشده است یا درست استفاده نشده است؛ از این ظرفیّت‌ها استفاده کنیم؛ [یعنی] اقتصاد درون‌زا؛ اقتصادی که مایه‌ی خود و مادّه‌ی خود را از درون کشور و از امکانات کشور و از توانایی‌های مردم خودمان به دست می‌آورد. این یک نگاه است که می‌گویند برای رونق اقتصادی نگاه کنیم به امکانات درونی کشور و استعدادها را و ظرفیّت‌ها را بشناسیم، آن‌ها را بدرستی به کار بگیریم، [آن وقت] اقتصاد رشد خواهد کرد، نمو خواهد کرد؛ این یک نگاه.

نگاه دوّم به اقتصاد کشور نگاه به پیشرفت اقتصاد با استفاده از کمک بیرون از مرزها است؛ می‌گوید سیاست خارجی‌مان را تغییر بدهیم تا اقتصاد ما درست بشود، با فلان مستکبر کنار بیاییم تا اقتصاد رونق پیدا کند، تحمیل قدرت‌های مستکبر را در بخش‌های گوناگون و مسائل گوناگون بپذیریم تا اقتصادمان رونق پیدا کند؛ این هم نگاه دوّم است. امروز شرایط کشور به ما نشان داده است که این نگاه دوّم یک نگاه کاملاً غلط و عقیم و بی‌فایده است. همین تحریم‌هایی که امروز علیه ملّت ایران اعمال می‌شود، دلیل محکم و متقنی است بر غلط بودن این نگاه؛ یعنی شما وقتی که به امید قدرت‌های خارجی نشستید تا آن‌ها بیایند اقتصاد شما را رونق بدهند و با زیر بار آن‌ها رفتن، اقتصاد را رونق بدهید، آن‌ها به حدّ کم قانع نیستند. وقتی که شما نگاه می‌کنید به بیرون، مواجه میشوید با یک مسئله‌ای مثل کاهش قیمت نفت؛ ناگهان قدرت‌های مستکبر با همراهی ایادی منطقه‌ای خودشان متأسّفانه به این نتیجه می‌رسند که قیمت نفت را به نصف و گاهی کمتر از نصف برسانند؛ شما مواجه می‌شوید با یک چنین مشکلی؛ وقتی نگاه به بیرون باشد، این است. وقتی شما نگاه به درون کردید، دیگر این‌جور نیست. امروز خارجی‌ها و رؤسای قدرت‌های مستکبر می‌خواهند همین نگاه دوّم را در مردم ما تقویّت کنند.

من پیام رئیس جمهور آمریکا را که به مناسبت عید نوروز خطاب به مردم ایران ‌کرده است دیدم؛ او در این پیام می‌گوید که شما بیایید حرف‌های ما را قبول بکنید؛ در واقع محتوا و محصول حرف او این است می‌گوید در مذاکرات هسته‌ای آن چیزی را که ما به شما دیکته می‌کنیم این را شما قبول بکنید تا در کشور شما ‌کار به وجود بیاید، ‌تا سرمایه به وجود بیاید، تا فعّالیّت اقتصادی در کشور شما راه بیفتد؛ یعنی همین نگاه دوّم. این نگاه، نگاهی است که هرگز به نتیجه نخواهد رسید؛ ‌باید نگاه کنیم به درون کشور، ظرفیّت‌های درونی بسیار است. این اقتصاد مقاومتی‌ای که ما عنوان کردیم و مطرح کردیم و خوشبختانه مورد قبول و استقبال همه‌ی صاحب‌نظران قرار گرفت – یعنی من حتّی یک نفر از صاحب‌نظران اقتصادی و اجتماعی را ندیدم که آنچه را به‌عنوان سیاست اقتصاد مقاومتی مطرح شده، او رد کند – ناظر به همین است؛ یعنی ناظر به امکانات درونی کشور. وقتی که اجازه نمی‌دهند که شما برای زمین خودت از بیرون آب بیاوری، باید چاه حفر کنی و از درون زمین خودت آب بیرون بیاوری تا محتاج ‌آب آن همسایه‌ی بخیل نباشی؛ باید از درون خود استمداد کنیم و بتوانیم کارها را پیش ببریم.»(12)

کلید حل مشکلات اقتصادی در لوزان و ژنو و نیویورک نیست

رهبر انقلاب اسلامی حتی در دیدار کارگران کشور نیز متذکر شدند که برای حل و فصل مشکلات کشور نباید به لوزان و ژنو و نیویورک چشم دوخت: «کلید حل مشکلات اقتصادی در لوزان و ژنو و نیویورک نیست، در داخل کشور است و همه باید مسئولیت‌های متفاوت خود را در تقویت تولید داخلی به عنوان "تنها راه علاج مشکلات اقتصادی" انجام دهند.»(13)

نتیجه‌گیری

گذشت دو سال از عمر دولت یازدهم و اتخاذ رویکرد متفاوت این دولت در عرصه سیاست‌خارجی، نشان داد که با عقب نشینی در مقابل دشمنان و امید بستن به آن‌‎ها قرار نیست مشکلی از کشور حل شود و گره زدن مشکلات اقتصادی جامعه به مذاکرات، چیزی جز اشتباه استراتژیک دولت یازدهم نبود. به نظر دیدبان این در حالی است که نگاهی به سخنان رهبر انقلاب از همان روز شروع به کار دولت یازدهم تاکنون، به وضوح نشان می‌دهد که ایشان همه تلاش خود را برای توجه دادن دولت‌مردان به ظرفیت‌های داخلی کشور و اجتناب آن‌ها از چشم دوختن به بیرون به کار گرفتند. تلاش‌هایی که البته به نظر می‌رسد توسط دولت‌مردان یازدهم آنگونه که باید مورد توجه قرار نگرفته است.

پی نوشت:

1- بیانات در مراسم تنفیذ حکم ریاست جمهوری اسلامی ایران‌، ۱۳۹۲/۰۵/۱۲

2- بیانات در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت، ۱۳۹۲/۰۶/۰۶

3- بیانات در دیدار دانش‌آموزان و دانشجویان، ۱۳۹۲/۰۸/۱۲

4- بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی ارتش، ۱۳۹۲/۱۱/۱۹

5- بیانات در دیدار مردم آذربایجان، ۱۳۹۲/۱۱/۲۸

6- بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری، ۱۳۹۲/۱۲/۱۵

7- بیانات در جلسه تبیین سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، ۱۳۹۲/۱۲/۲۰

8- بیانات در حرم مطهر رضوی، ۱۳۹۳/۰۱/۰۱

9- بیانات در دیدار مردم استان ایلام در سالروز ولادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام، ۱۳۹۳/۰۲/۲۳

10- بیانات در دیدار مسئولان نظام، ۱۳۹۳/۰۴/۱۶

11- بیانات در دیدار مردم آذربایجان، ۱۳۹۳/۱۱/۲۹

12- بیانات در حرم مطهر رضوی، 1394/01/01

13- بیانات در دیدار هزاران نفر از کارگران سراسر کشور، 1394/02/09