100کیلومتر سرنوشت ساز برای پایان بحران سوریه +نقشه

تلاش ارتش سوریه و نیروهای مقاومت برای رفع محاصره منطقه نبل و الزهرا در طول چهار سال گذشته اولین مورد از این رویکرد نبود، اما به علت یورش هزاران مبارز مسلح از ترکیه باعث شده بود عملیات آزادسازی این منطقه شکست بخورد. البته اوضاع در شرایط کنونی متفاوت از قبل دنبال می‌شود، از سویی حمایت متحدان دمشق از این کشور افزایش پیدا کرده و از سوی دیگر مداخله روسیه معادله ها را به هم زده است.

بر کسی پوشیده نیست که افزایش رویکردهای تروریستی در سوریه و طولانی شدن بحران و ناآرامی در این کشور ناشی از باز بودن مرزهای ترکیه در طول پنج سال گذشته به روی عناصر مسلح و تجهیزات و مهمات قاچاق شده به این کشور است، به همین علت بود که در ماه‌های اخیر استراتژی دمشق و متحدان آن تغییر کرد، پوشش هوایی روسیه نیز نقش عمده‌ای را در این زمینه ایفا کرده و باعث شده جبهه‌های مبارزات بر روی مناطق مرزی ترکیه در حومه لاذقیه و شمال حلب متمرکز شود.   

پیشروی‌های ارتش سوریه به ویژه در حومه لاذقیه باعث شده آنکارا محاسبات خود را از دست رفته ببیند، بعد از تکمیل شدن محاصره حلب تراژدی ترکیه در بحران سوریه کامل شد، چرا که مقامات ترکیه از اهمیت ویژه این شهر برای خود مطلع است. حلب پایتخت پروژه ترکیه در سوریه و تمام منطقه است ، اردوغان همچنان این شهر را جزو دارایی های امپراتوری عثمانی می‌داند، لذا هر نوع عقب‌نشینی از این شهر را در راستای از بین رفتن رویا پردازی‌های خود در منطقه بر می‌شمرد.

علاوه بر اینها یکی از مهم‌ترین مسیرهای امدادرسانی و اعزام نیروهای تروریستی و قاچاق سلاح به سوریه از تانک گرفته تا خودروهای زرهی ، از مسیر شمالی حلب صورت می گیرد که آزادسازی نبل و الزهرا گام بزرگی در پاکسازی این منطقه به شمار می رود. در حال حاضر حدود 100 کیلومتر از مسیر جرابلس به عفرین در اختیار گروه های تروریستی قرار دارد که پاک‌سازی کامل آن به محاصره کامل تروریست ها در سوریه و نزدیک شدن به پایان بحران این کشور منجر خواهد شد.

موقعیت نبل و الزهرا نسبت به حلب

 

 

اهمیت پیروزی نیروهای مقاومت در آزادسازی منطقه نبل و الزهرا را در اظهارات و مواضع حامیان بین المللی گروه‌های تروریستی نظیر آمریکا، فرانسه، عربستان سعودی و ترکیه می‌توان مشاهده کرد. این گروه‌ها در حالی که در تدارک تشکیل میز مذاکرات ژنو برای امتیازگیری از محور مقاومت بودند، به گونه‌ای از این پیروزی غافلگیر شدند که زیر میز مذاکرات زدند، آمریکا و فرانسه نسبت به تحولات سوریه و حل و فصل نظامی این بحران ابراز نگرانی کرده و عربستان تهدید به حمله نظامی به سوریه کرد، آنهم در شرایطی که هنوز برون رفتی از بحران یمن برای خود نمی بیند.

ابعاد این بحران برای ترکیه دو چندان است، چرا که از سویی مسیر امدادرسانی برای تروریست‌ها را مسدود می‌بیند و از سوی دیگر یگان‌های مبارز کرد را به عنوان دشمن حاکمیت کنونی آنکارا در نوار مرزی سوریه مستقر می بیند. به این ترتیب است که ترکیه صرف نظر از رویا پردازی‌های خود در اشغال بخشی از خاک سوریه ، شرایط کنونی را تهدیدی برای امنیت ملی خود قلمداد می‌کنند.

 

زلزله آزادسازی شهرهای نبل و الزهرا در ابعاد سیاسی میز مذاکرات ژنو را به لرزه انداخت، درست است که مخالفان و دولت‌های حامی گروه‌های تروریستی نتوانسته بودند به رویکرد مشترکی در جهت نمایندگی سیاسی معارضان در این نشست دست پیدا کنند و این موضوع یکی از نقاط ضعف آنها به شمار می‌رفت، اما عامل اصلی شکست این دور از مذاکرات غافلگیری میدانی بود که دولت‌های مذکور با آن مواجه شدند، به گونه‌ای که پس از آزادسازی این منطقه استراتژیک چیزی را در دست خود نمی‌دیدند که بتوانند بر سر آن مذاکره کنند.

  

موقعیت نبل و الزهراء

 

پیروزی محور مقاومت در آزادسازی شهرهای نبل و الزهرا در راستای تحولات ژنو و همراه با نرمش استراتژیک این محور در مذاکره با گروه‌های مخالف دولت دنبال می شود، این رویکرد نشان می‌دهد که متحدان سوریه از مسکو گرفته تا تهران و نیروهای مقاومت منطقه استراتژی کاری مشخصی داشته و ضمن تاکید و ادامه موفقیت‌های میدانی در عرصه مبارزات، رویکردهای مثبتی نسبت به تحولات سیاسی از خود نشان می‌دهند، این در حالی است که جبهه مقابل دچار تردید و تزلزل شده و خطوط قرمز خود را یکی پس از دیگری از دست می‌دهد. از جمله این خطوط قرمز، براندازی بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه یا ادعای مبارزه با تروریسم در این کشور بود که دیگر هیچ جایگاه بین‌المللی برای خود نمی‌بیند.   

مسکو و تهران در ابعاد دیپلماتیک حضور تأثیرگذاری در روند مذاکرات با پایتخت‌های غربی، برای استفاده سریع از فرصت‌های جدی حل و فصل سیاسی بحران سوریه دارند، در همین راستا کانال‌های دیپلماتیک بین این دو کشور با محور آمریکایی و غربی در روزهای اخیر به شدت فعال بوده و دیدارهای متعدد در این راستا انجام شده است.

البته به نظر نمی رسد محور متخاصم با سوریه در نتیجه این تحولات ساکت بنشیند، در این راستا سرتیپ ایگور کوناشینکف سخن‌گوی وزارت دفاع روسیه اخیرا اعلام کرد که نظامیان روس تحرکات مخفی از سوی ترکیه در مرزهای این کشور با سوریه مشاهده کردند. ارتش ترکیه به همراه گروه‌های ترکمن حامی خود آموزش‌ها و تمرین‌های گسترده‌ای را در این منطقه انجام می‌دهد. در این خصوص می‌توان به تصمیم ناگهانی آنکارا در ممانعت از ورود ناظران روس به مرزهای هوایی بین سوریه و ترکیه اشاره کرد.

موقعیت جرابلس

موقعیت عفرین

 

 

سرنخ‌های به‌دست‌آمده از اخبار جبهه داغ حلب از فینال‌های در زمینه عزم ترکیه برای مداخله نظامی در سوریه خبر می‌دهد، البته این سرنخ ها ممکن است آخرین تیر تبلیغاتی در ترکش ترکیه باشد، چرا که تحولات کنونی اجازه چنین ماجراجویی‌هایی را در صورت تفکر منطقی به مقامات مسکو نمی دهد. حضور نظامی ترکیه در سوریه قطعا منطقه را به سمت جنگ فراگیر پیش می‌برد، جنگی که هیچ یک از طرف‌های بین‌المللی خواستار آن نیستند. حضور نظامی ترکیه در سوریه قطعا با واکنش جدی مسکو و محور مقاومت منطقه ای مواجه خواهد شد، این در حالی است که شرایط داخلی ترکیه و اوضاع نابسامان امنیتی و سیاسی و حتی اقتصادی این کشور نیز اجازه چنین ماجراجویی‌هایی را به تیم اردوغان نمی دهد.

موضوع دیگری که در روزهای اخیر مطرح شده مطالب روزنامه انگلیسی گاردین است که مدعی شده احتمالاً عربستان سعودی هزاران تن از نیروهای ویژه خود را با همکاری ترکیه به سوریه اعزام خواهد کرد. این روزنامه می‌افزاید که ریاض و آنکارا به براندازی دولت بشار اسد اصرار دارند و با اشاره به تحولات کنونی علاوه بر این که هزینه سیاسی بحران سوریه را باعث از دست رفتن برگه‌های خود می بینند، به این نتیجه رسیده اند که در صورت ادامه این روند، پیروزی نهایی نیروهای مقاومت در جبهه سوریه دور از دسترس نیست.

 

 

وخامت اوضاع عربستان برای آغاز جنگ احتمالی بر ضد سوریه شدیدتر از ترکیه است، این کشور علاوه بر اینکه در باتلاق یمن گرفتار است، با بحران های گسترده ای نظیر افزایش نارضایتی های عمومی مردم، تحرکات گروه های تروریستی در داخل عربستان و نابسامانی اوضاع اقتصادی از جمله کسری بودجه و حذف خدمات رفاهی شهروندان مواجه است.

گرچه هماهنگی‌هایی استراتژیک بین آنکارا و ریاض به عنوان مقدمات این راهبرد مشترک در هفته‌های اخیر و در جریان سفر رجب طیب اردوغان به ریاض فراهم شد، اما نکته مهم دیگر این است که هیچ یک از این کشورها بدون موافقت آمریکا و پوشش ائتلاف نظامی ناتو قادر به انجام این حمله نیستند. یک مقام مسئول ترکیه در این رابطه به خبرگزاری رویترز گفت: ترکیه عضوی از ائتلاف بین‌المللی است و با همکاری متحدان خود کار می‌کند، ما بارها تأکید کرده‌ایم که ترکیه هیچ اقدام یک‌جانبه را انجام نمی‌دهد. به این ترتیب سؤال بعدی که در این راستا مطرح می‌شود این است که آیا توازنی بین منافع و هزینه های آمریکا در حمله نظامی احتمالی به سوریه وجود دارد؟

درک واکنش باراک اوباما رئیس جمهور امریکا نسبت به حمله نظامی به سوریه  مشکل به نظر نمی رسد، بویژه در شرایطی که آمریکا درگیر مسایل انتخاباتی است، این در حالی است که اوباما می داند که گزینه جنگ همواره گزینه مطلوب تیم محافظه کاران بوده و هر اقدامی در این راستا تخم طلای انتخابات را در سبد حریف قرار می دهد، به این ترتیب ممکن است اوباما تهدیداتی برای انجام حمله نظامی جهت توقف پیشروی ها مطرح کند، اما انجام این اقدام دست کم تا زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بعید به نظر می رسد.  

این در حالی است که منافع آمریکا و غرب بر لزوم افزایش تنش های کنونی در منطقه تاکید ندارد، بلکه به دنبال مدیریت این تنش ها و قرار دادن آن ها در چارچوب قابل کنترل و مهار کنونی است. به این ترتیب با وجود ژست تبلیغاتی مخالفان دولت سوریه، به نظر نمی‌رسد گزینه تهدید به جنگ بر ضد این کشور، گزینه‌ای واقعی و عملیاتی باشد. شاید بتوان گفت افزایش حمایت از گروه‌های تروریستی و جلوگیری از آزاد سازی اراضی باقیمانده در شمال سوریه به دست ارتش تنها گزینه است که مخالفان در شرایط کنونی می‌تواند در پیش بگیرند و به این ترتیب باید منتظر حملات سخت محور مقاومت برای پاکسازی صد کیلومتر سرنوشت ساز شمال سوریه باشند.