بررسی اخرین تحولات میدانی سوریه +نقشه‌ها و تصاویر

به گزارش گلستان 24، در روزهای گذشته تحولاتی در جبهه‌های مختلف سوریه رخ داده که با هم مروری خواهیم داشت بر اهم آنها:

 

چنانکه که در گزارش‌های قبلی اشاره کردیم، بزرگترین گروه تروریستی تکفیری موجود در اطراف دمشق، گروه جیش الاسلام به رهبری زهران علوش است. این گروه، برخلاف دیگر گروه‌های تروریستی که در مورد نتایج نبرد قلمون، حالت انکار در پیش گرفته‌اند، برخورد «واقع‌گرایانه» با شکست هم‌پیمانانش در قلمون را در پیش گرفته و این را پذیرفته که راه قلمون دیگر به روی رزمندگان جیش الاسلام که در دوما (د ریف دمشق) متمرکز‌اند بسته شده است فلذا برای ادامه‌ی حیات باید به تثبیت مسیر اردن فکر کنند.

 

از این گذشته، نتایج نبرد قلمون تنها به بسته شدن مسیر زهران علوش و تروریست‌هایش خلاصه نمی‌شود بلکه این تهدید هم مطرح است که دامنه‌ی نبرد قلمون به سمت جنوب گسترش یافته و از بلندی‌های تل کردی و اردوگاه الوافدین، به خود دوما هم منتهی شود.

به همین جهت نیروهای جیش الاسلام به سراغ راه لوجستیکی ثانویه‌ای رفته‌اند که عبارت است از مسیر ارتباطی بین غوطه‌ی شرقی دمشق به صحرای سوریه و از آنجا به سمت اراضی اردن. در همین مسیر لازم است که تکفیری‌های جیش الاسلام برای تسلط بر این مسیر حتما  امکان دور زدن فرودگاه بین‌المللی دمشق را داشته و بر شهر حران العوامید سیطره مطلق پیدا کنند تا بتوانند دروازه‌ی صحرای سوریه را به سمت خود باز ببینند.

 

 

در جبهه‌ی اول، جیش الاسلام تلاش دارد استحکامات دفاعی خود در تل کردی و اردوگاه الوافدین را تقویت کند و نقاطی را که از آغاز درگیری‌ها در آن منطقه از دست داده بازپس بگیرد. در صورت موفقیت در این امر، اگر از سوی مقاومت و ارتش به دوما یورش برده شود، امکان پایداری بیشتری برای تکفیری‌های جیش الاسلام فراهم خواهد بود. 

 

در جبهه‌ی دوم، نیروهای جیش الاسلام تلاش دارند بر «حوش فاره» (در جنوب شرقی دوما) مسلط شوند که نقطه‌ی اتصال دوما و النشابیه به شمار می‌رود و خود النشابیه نیز نقطه‌ی اتصال حوش فاره به دیر سلمان (در ۵ کیلومتری حران العوامید) محسوب می‌گردد.

جبهه‌‌ی سوم هم عبارت است از نبرد جاری در دیر سلمان برای تأمین کامل امنیت مسیر از دوما تا حران العوامید که مهم‌ترین نقطه‌ی اتصال به صحرای سوریه محسوب می‌شود.

 

 

اما در کف میدان، به نظر می‌رسد که نقشه‌های زهران علوش سخت‌تر از چیزی که انتظار داشته پیش می‌رود. مثلا درگیری‌های جیش الاسلام در تل کردی با سرعتی که انتظار داشته‌اند پیش نرفته است و موفقیت‌های به دست آمده در مقیاس «متر» است و آن هم در مناطقی حاشیه‌ای که اتفاقا در تیر‌رس آتش‌باری ارتش هم هستند و جیش الاسلام هر روز تعدادی از نیروهایش را در نتیجه‌ی آتش‌باری توپخانه‌ای و هوایی ارتش در این منطقه از دست می‌دهد. 

تلاش‌هایی که جیش الاسلام برای تسلط بر حوش فاره داشته هم تا به حال به نتیجه‌ای نرسیده و خطوط تماس درگیری کماکان ثابت مانده است و نیروهای جیش الاسلام موفق به ورود به شهر نشده‌اند. ضمن آنکه ضربات توپخانه‌ای و حملات هوایی ارتش، و همچنین خود درگیری‌های زمینی مستقیم، باعث گردیده نیروهای جیش الاسلام نتوانند در محور دیر سلمان برای خود، نقاط دائمی تثبیت کنند.

 

 

در کنار اینها، منابع محلی از شدت‌گیری خشم و نفرت اهالی دوما به دلیل بالاگرفتن برخوردهای منفی جیش الاسلام خبر می‌دهند. در همین زمینه دو قضیه پیش آمده است که شاید در روزهای آینده باعث دردسر زهران علوش شود. اولی قضیه‌ی تلاش اهالی دوما برای ارتباط با دمشق است، خصوصا دانشجویانی که برای امتحانات سالیانه باید از دوما خارج شده و به دمشق بروند و این امری است که جیش الاسلام به صورت مطلق آن را رد می‌کند. دومین قضیه، مربوط به اراضی‌ای است که نیروهای جیش الاسلام در اطراف دوما در آن می‌جنگند و حالا صاحبان آن اراضی خواستار آنند که زمین‌هایشان را پس بگیرند تا در آن کشاورزی کرده و رزق خود را فراهم کنند. و این نیز عامل دیگری شده در درگیری تروریست‌ها با مردم محلی.

 

در روزهای گذشته جبهه‌ی تدمر از جبهه‌های داغ سریه بوده است که پیشروی‌های داعش و همچنین پاتک‌های ارتش در آن خبرساز شده است. شهر تدمر (یا چنانکه در منابع تاریخ آمده است «پالمیرا») از قدیمی‌ترین شهرهای سوریه است که آثار باستانی فراوانی را (خصوصا از دوره‌ی امپراطوری روم) در خود جای داده و برخی از آثار باستانی موجود در آن در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. تدمر ۲۱۰ کیلومتر از شمال شرق دمشق فاصله دارد و جزو استان حمص سوریه است.

 

 

 

داعش در چند روز گذشته تلاش کرد با هجومی ناگهانی، این شهر و مناطق اطراف آن را به تصرف خود درآورد. اولین نقطه‌ای که به دست نیروهای داعش افتاد، منطقه‌ی السخنه در شمال تدمر بود. در ادامه‌ی نبردها نیروهای داعش موفق شدند به بخش‌هایی از شمال شهر تدمر نیز نفوذ کنند. 

اما نبردها در شمال غرب تدمر (در منطقه‌ی پست السد) و همچنین نبردهای تپه‌ی رادیو، موجب شد نیروهای داعش از اطراف قلعه‌ی تاریخی شهر عقب‌نشینی کنند. تکفیری‌های داعش تلاش فراوانی صورت داده بودند تا بر این قلعه مسلط شوند ولی موفق نشده بودند.

 

 

تسلط ارتش بر تپه‌هایی که بر شهر تدمر اشراف دارند (یعنی تپه سیریاتل و تپه‌ی رادیو و تلویزیون و تپه‌ی قلعه‌ی تدمر) تأثیر مهمی بر حضور نیروهای داعش در اطراف شهر داشت چرا که این تپه‌ها بر همه‌ی راه‌های منتهی به شهر اشراف دارند. این تسلط ارتش همزمان شد با نابودی یک کاروان نیروهای داعشی که از شهر رقه در شمال سوریه برای کمک به نیروهایشان در شهر السخنه راهی آنحا بودند.

سرعت واکنشی ارتش برای نجات شهر تاریخی تدمر موجب گردید نیروهای داعش از چند نقطه‌ی شهر که در آن حضور داشتند به سرعت عقب‌نشینی کنند تا در محاصره واقع نشوند.

 

 

 

در روزهای گذشته، محور نبردها متمرکز بوده است در شمال و شمال شرقی تدمر (از جمله در اطراف منطقه‌ی نفتی الهیل). نیروهای داعش همچنین فشار سنگینی بر جاده‌ی حمص-تدمر وارد کرده‌اند تا مانع رسیدن کمک‌های ارسالی از حمص برای نیروهای مدافع شوند. خبرهای رسیده حاکی است با وجود آنکه ارتش بر داخل شهر مسلط شده است، اما خطر همچنان این جاده را تهدید می‌کند.

در شمال شهر هم در منطقه‌ی صحرایی، همچنان حملات غافلگیرانه و تک‌تیراندازی تروریست‌ها ادامه دارد. در روزهای گذشته بدبینی گسترده‌ای حاکی از آن بود که شهر تاریخی تدمر از دست خواهد رفت ولی در حال حاضر، خوشبینی جایگزین آن شده است، هرچند منابع مطلع تذکر می‌دهند که خطر همچنان در اطراف شهر وجود دارد و نمی‌توان گفت ارتش صد در صد وضعیت نظامی را در کنترل گرفته است، هرچند موفق شده نبرد را به بیرون از شهر منتقل کند و همچنین استحکامات دفاعی‌اش در بیرون شهر را هم تقویت نماید.

 

 

اما روز گذشته خبر رسید که شهروندان عادی و مؤسسات دولتی روند روزمره خود را از سر گرفته‌اند، هرچند خمپاره‌های بی هدف داعش همچنان بر سر مردم شهر فرود می‌ِآید. در عین حال خبر می‌رسد که کمک‌های رسیده به نیروهای مدافع تدمر «کیفی و قابل توجه» بوده است. در عین حال، شب گذشته نیروهای داعش هجوم جدیدی را از سمت غربی شهر آغاز کردند و به این ترتیب، محور غربی شهر هم وارد محورهای داغ این جبهه شد، هرچند پیش‌روی‌ای از طرف نیروهای داعش ثبت نشده است.

 

از شهر راهبردی جسر الشغور هم خبر می رسد که نیروهای مدافع بیمارستان ملی این شهر موفق شده‌اند با حمایت نیروی هوایی و همچنین واحد توپخانه‌ی ارتش، از بیمارستان خارج شده و شعاع حضور خود را از داخل ساختمان بیمارستان تا دیواره‌های بیرونی بیمارستان گسترش دهند. خبرهای رسیده حاکی است این عملیات، هیچ کشته‌ای در بین نیروهای مدافع بیمارستان نداشته ولی موجب کشته شدن برخی تروریست‌ها شده که در ساختمان‌های اطراف بیمارستان حضور داشته‌اند.

درحالیکه همچنان کاروان‌های کمک نظامی به سمت این منطقه راهی است، و ارتش به تثبیت بیشتر مواضع خود بر تپه‌های مشرف بر شهر (تپه‌های الخطاب، المشیرفة و شیخ الیاس) که پیشتر آنها را فتح کرده بود ادامه می‌دهد، برخی‌ها منتظرند تا طی دو روز آینده تحول مهمی در این جبهه رخ دهد.

 

 

 

منابع میدانی خبر می‌دهند که تکفیری‌های جیش الفتح قصد داشته‌اند تپه‌ی المنطار در شرق جسر الشغور را که به دست ارتش افتاده بود باز پس بگیرند اما موفق نشده‌اند و تجهیزاتشان در تپه‌ی المقاع که نزدیک آنجاست منهدم شده است.

در همین حال نبردها بین نیروهای ارتش و مقاومت با تکفیری‌ها در منطقه‌ی کوه اربعین ادامه دارد و نیروهای ارتش هنوز نتوانسته‌اند به پست الفنار (که به دست تکفیری‌ها سقوط کرده) برسند، چراکه تکفیری‌ها آنجا را به شدت زیر آتش دارند و از تک‌تیراندازها هم در این بین استفاده می‌کنند ولی نبرد همچنان در اطراف این پست ارتش ادامه دارد. 

از داخل اریحا هم خبر می رسد که مردم شهر در نتیجه‌ی جنگ جاری زندگی بسیار سختی را می‌گذرانند چراکه آب از دو هفته‌ی پیش قطع شده است. کما اینکه برق نیز از زمان اصابت موشک به یکی از مخازن سوخت نیروگاه حرارتی زیزون و خروج آن از مدار، از حدود یک ماه پیش در این شهر قطع است. قیمت محصولات هم افزایش پیدا کرده و حقوق کارمندان هم از زمان سقوط شهر ادلب، با تأخیر پرداخت می‌شود. در همین حین، دانشجویان باید در امتحانات ترم دوم شرکت کنند درحالیکه می‌ترسند مراکز امتحان از سوی تروریست‌ها هدف موشک قرار گیرد.

در دو منطقه‌ی المسطومه و المقبله هم تلاش‌های تکفیری‌ها برای تصرف آنها ادامه دارد، ولی با توجه به فشار سنگین تکفیری‌ها از محورهای جنوبی ادلب و شهرهای فیلون و کورین و قمیناس، نبرد به سختی ادامه دارد، هرچند نیروی هوایی ارتش سوریه هم مسیرهای لوجستکی تروریست‌ها را در حمایت از مدافعین این دو منطقه به صورت مستمر مورد تهاجم قرار می‌دهد.

 

 

از سهل الغاب (که محور اصلی حمله برای بازپس‌گیری جسرالشغور خواهد بود) هم خبر می‌رسد که نیروهای تکفیری به دو شهر تل واسط و الزیاره هجوم برده‌اند ولی با توجه به حملات هوایی ارتش، ناکام مانده‌اند.

 

در ریف شرقی حلب هم نبردهای مهمی بین ارتش و داعش در جریان است. فرودگاه نظامی کُوَیرِس یکی از دو فرودگاه نظامی مشهور در اطراف حلب است. فرودگاه مهم و معروف دیگر این منطقه یعنی فرودگاه نظامی منگ در آگوست ۲۰۱۳ و پس از چند ماه محاصره بالاخره سقوط کرد اما فرودگاه نظامی کویرس همچنان پایداری می‌کند. به رغم حملات گسترده‌ای که تاکنون داعش به این فرودگاه داشته، فقط یک بار موفق شده به داخل آن راه پیدا کند که آن هم پس از چند ساعت معلوم شد یک کمین هوشمندانه بود و ده‌ها کشته و زخمی از آنها گرفت.

 

 

داعش از حدود دو هفته پیش؛ آغاز نبرد برای سیطره بر این فرودگاه را اعلام کرد، ولی خبرهای میدانی حاکی از تلفات سنگین تکفیری‌ها در این نبرد بوده است، خصوصا در بین تروریست‌های خارجی‌ای که به گستردگی در این نبرد حاضر شده‌اند. اهمیت این فرودگاه در آن است که تنها پایگاه باقی مانده در دست ارتش سوریه در ریف شرقی حلب به شمار می‌رود.

به گفته‌ی یک منبع نظامی حاضر در منطقه، درگیری‌ها هر روز ادامه دارد و نیروهای ارتش به پایگاه‌های تروریست‌ها در برخی روستاهای اطراف فرودگاه هجوم می برند و نیروی هوایی هم همزمان در چند محور وارد صحنه‌ی نبرد می‌شود.

 

 

از ابتدای ماه جاری میلادی حملات داعش به این فرودگاه قطع نشده است. شدید‌ترین این حملات هنگامی بود که سه نفربر زرهی مملو از مواد منفجره توسط سه نیروی انتحاری غیر سوری برای هجوم به کار گرفته شد و سپس درگیری شدیدی در سمت خانه‌های سازمانی نظامیان (که دو سال است خالی از سکنه است) در مجاورت شهر کویرس صورت گرفت. در دو هفته‌ی اخیر، نبردهای هر روزه به کمک حملات نیروی هوایی، به نفع مدافعین فرودگاه پیش رفته است، مدافعینی که در بین آنها دانشجویان دانشکده‌ی نظامی هوایی (داخل فرودگاه) و اساتید این دانشکده هم به چشم می‌خورند. این فرودگاه حالا دو سال و نیم است که در محاصره‌ی تکفیری‌ها قرار دارد و بر مناطق اطراف آن، نیروهای داعش تسلط دارند. نزدیک‌ترین نیروهای ارتش به آنها هم ده کیلومتر از فرودگاه فاصله دارند. یعنی نیروهایی که در خط قوسی التیاره - السفیره - اتوبان حلب رقه مستقر هستند.

 

 

جدیدترین حرکت داعش هم در این منطقه اعلام «عفو» نظامیانی است که خود را «تسلیم دولت خلافت» کنند. فعالان نزدیک به داعش هم سه شماره تلفن برای ارتباط با داعش منتشر کرده‌اند. کاری که با تمسخر مدافعین داخل فرودگاه مواجه شده و می‌گویند: «البته فکر خوبی است ولی متأسفانه کسی از ما بلد نیست چچنی و ترکی و اوزبکی حرف بزند!»

به رغم انتشار گروه‌های تکفیری در این منطقه از اوایل سال ۲۰۱۲، تا اواخر سال ۲۰۱۳ نیروهای ارتش برای تأمین لوجستکی بیش از هر چیز بر اهالی روستاهای نزدیک به فرودگاه تکیه داشتند. ولی یک سلسله عملیات اعدام که توسط جبهه النصره و احرار الشام در منطقه صورت گرفت موجب شد رفت و آمد غیرنظامی‌ها به فرودگاه تقریبا قطع شود چرا که هر کس به عنوان «همکار با ارتش» شناخته می‌شد اعدام می‌گردید.

در فوریه ۲۰۱۴، یک هفته هجوم سنگین (با استفاده از نیروهای انتحاری و خط‌شکن‌های انتحاری) به فرودگاه صورت گرفته که نتیجه‌ای در برنداشت.

در جولای ۲۰۱۴ داعش مجددا تلاش کرد بر فرودگاه مسلط شود ولی موفق نشد و پس از آن نبرد در اطراف فرودگاه فروکش کرد تا آپریل ۲۰۱۵ که دوباره درگیری‌ها در این منطقه از سر گرفته شد و از ابتدای ماه جاری به اوج خود رسید. در ۶ آپریل نیروهای تکفیری موفق شدند با استفاده از حملات انتحاری در چند محور خود را به خانه‌های سازمان در نزدیکی دانشکده‌ی نظامی هوایی برسانند. ولی نبردهای سنگینی که در آنجا در گرفت به بیرون راندن تروریست‌ها از آنجا منتهی شد.