1000 کارخانه بزرگ و کوچک در استان گلستان تاسیس شده است
با توجه به قرارگیری کشور ایران در عرض جغرافیایی مشخص و کمبود ریزش‌های جوی و عدم توزین مناسب این بارش‌ها و شکل پراکنش زمانی و مکانی آن، در زمره کشورهای نیمه‌خشک و خشک جهان قرار می‌گیرد.
به گزارش گلستان ۲۴؛ استفاده از آب در تمام صنایع امری رایج بوده و بدون حضور این ماده حیاتی، انجام فعالیت‌های صنعتی غیرممکن است نمونه‌هایی از اهمیت آب در عملیات کارخانه‌های صنعتی عبارت است از: تولید محصول (کاغذ، منسوجات، مواد غذایی)، انتقال مواد اولیه ( شستشوی خاکستر و رسوبات زاید کوره‌های بلند ذوب‌آهن)، شست وشو (لبنیات، نوشابه‌سازی، چغندرقند، داروسازی)، سرد کردن محصولات (آبکاری)، تهویه مطبوع و ده‌ها مصرف دیگر.
* بخش صنعت حدود 10 تا 20 درصد منابع آب در دنیا را مصرف می‌کند
بخش صنعت حدود 10 تا 20 درصد منابع آب در دنیا را مصرف می‌کند، میزان مصرف آب در بخش صنایع و درصد آن در بین کشورهای مختلف متفاوت است و علاوه بر آب و هوا و اقلیم که میزان مصرف آب در بخش کشاورزی و به تبع آن میزان درصد آب صنعت را تعیین می‌کند، عمدتا به میزان صنعتی بودن کشورها بستگی دارد. کشورهایی هم هستند که نزدیک به ۶۰ درصد آب مصرفی‌شان در بخش صنعت است.
در کشور ما میزان مصرف آب در بخش صنعت حدود دو درصد تا سه درصد کل مصارف آب کشور است. بیشترین میزان مصرف آب مربوط به صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی است که 40 درصد از آب مصرفی بخش صنعت را به خود اختصاص داده است. گروه صنایع مواد غذایی و آشامیدنی با مصرف حدود 18 درصد آب بخش صنعت، رتبه دوم را به خود اختصاص می‌دهد.
حدود 13 درصد از آب مصرف شده در بخش صنعت کشور مربوط به تولید فلزات اساسی است که از این حیث سومین صنعت آب بر کشور به شمار می‌رود. علاوه بر صنایع مذکور، تولید محصولات کانی غیرفلزی، کاغذ و ماشین‌آلات صنعتی را نیز می‌توان از دیگر صنایع آب بر عنوان کرد.
توزیع جغرافیایی صنایع در کشور با محوریت آب صورت نگرفته است و همین امر موجب شده است که با وجود پایین بودن سهم این بخش نسبت به متوسط جهانی، مشکلات زیادی در تأمین منابع آبی لازم برای بخش صنعت مشاهده شود.
* میزان آب لازم در افق سال 1404 بخش صنعت، حدود 100 میلیون مترمکعب برآورد شده است
استان گلستان به عنوان قطب اصلی امنیت غذایی در کشور از پتانسیل بالایی در جهت شکل‌گیری صنایع تبدیلی و تکمیلی در بخش زراعت و دامداری برخوردار است. ذخایر معدنی استان و وجود شبکه‌های فعال و واجد اهمیت انتقال انرژی نیز فرصت مناسبی برای ایجاد صنایع بزرگ فراهم آورده است.
این ویژگی‌ها امکان شکل‌گیری زنجیره‌های تولیدی صنایع غذایی، ماشین‌آلات تولیدی کشاورزی، تشکیل خوشه صنعتی پتروشیمی و فلزی، ایجاد شهرک‌های صنعتی و نواحی بهره‌برداری معدنی، را فراهم می‌سازد.
یکی از نیازهای اولیه برای استقرار صنایع گوناگون اعم از صنایع کوچک یا بزرگ، وابسته یا غیر وابسته به کشاورزی، منفرد یا مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی در استان گلستان، وجود آب با کمیت مورد اطمینان و کیفیت مناسب است که برای جبران عقب ماندگی صنعتی این استان، میزان آب لازم در افق سال 1404، حدود 100 میلیون مترمکعب برآورد شده که تامین 50 درصد آن از منابع آب سطحی و نیم دیگر از منابع آب زیرزمینی در نظر گرفته شده است.
هرچند در حال حاضر مصرف صنایع در استان از این میزان کمتر بوده و رسیدن به این حجم، نیازمند استقرار صنایع بیشتر و نیز سرمایه‌گذاری بیشتر در امر استحصال آب سطحی استان است.
* 1000 کارخانه بزرگ و کوچک در استان گلستان تاسیس شده است/ نیمی از آنها در شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان استقرار یافته‌اند
حدود یک هزار کارخانه بزرگ و کوچک در استان گلستان تاسیس شده که نیمی از آنها در شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان استقرار یافته‌اند.
تعداد 13 شهرک صنعتی در استان گلستان فعال است که حدود 400 کارخانه فعال در آنها تاسیس شده است.
همچنین تعداد 10 ناحیه صنعتی فعال در استان وجود دارد که وسعت و تعداد واحدهای آنها از وسعت و تعداد واحدهای شهرک‌های صنعتی کوچک‌تر و کمتر است و حدود 100 کارخانه در حال فعالیت در آنها هستند.
واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی عمدتا در 6 گروه کانی غیرفلزی، فلزی، شیمیایی، غذایی، سلولزی و برق و الکترونیک قرار گرفته‌اند.
صرفه‌جویی و مدیریت بهینه مصرف آب موجب کاهش هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم واحدهای صنعتی و کاهش مصارف انرژی در بسیاری از بخش‌ها می‌شود. توسعه بدون نیاز به آب جدید، کاهش هزینه تصفیه پساب، کاهش ریسک تامین آب به ویژه در خشکسالی‌ها از دلایل مهم صرفه‌جویی آب در بخش صنعت استان است که به برخی راهکارهای عملیاتی که بعضا در واحدهای صنعتی متعددی از بخش‌هایی از آنها استفاده شده است، اشاره می‌شود:
1 – در مقوله انتقال و توزیع آب، راهکارهایی مانند: نصب کنتور اصلی، بررسی ادواری لوله‌ها و اتصالات و جلوگیری از نشت آب از شبکه‌های فرسوده، بهبود شبکه توزیع، تفکیک کامل خطوط شبکه‌های آبرسانی) شرب، تولید، آتش‌نشانی و آبیاری فضای سبز) و نصب کنتورهای فرعی و صدور قبض آب برای بخش‌های مختلف، تعیین شاخص مصرف بهینه برای مقایسه، کنترل دوره‌ای و طرح اقدامات تدریجی بهبود و کاهش مصرف آب، ایجاد عوامل انگیزشی برای بخش‌های صرفه‌جویی کننده.
2 - در مواردی که از آب به عنوان شست و شو استفاده می‌شود، مانند شست و شوی ماشین‌آلات، تجهیزات، دستگاه‌ها و سالن تولید: استفاده از شیرهای تحت فشار بالا برای شست وشو از جمله شستن تانکرهای حامل شیر، استفاده از این شیرها به دلیل وجود هوای تحت فشار در آب سبب می‌شود که برغم خارج شدن آب با سرعت بسیار بالا، دبی آب مصرفی به نسبت کم باشد.
* فراهم کردن بستر فرهنگی مناسب صرفه‌جویی، توجه عمومی و جلب مشارکت کارکنان در زمینه کاهش مصارف آب
3 - در فرایند آب به عنوان خنک‌کننده: عایق کاری محیط که موجب کاهش کندانس بخار می‌شود، استفاده از روش‌های دیگر به جای آب برای خنک کردن، جلوگیری از دورریز نابه‌جای آب‌های خنک‌کننده با ایجاد شبکه‌های چرخشی بیشتر بین بدنه‌هایی که نیاز به خنک کردن دارند و برج‌های خنک کننده.
4 – در مقوله آب شرب و بهداشت کارگران: فراهم کردن بستر فرهنگی مناسب صرفه‌جویی و توجه عمومی و جلب مشارکت کارکنان در زمینه کاهش مصارف آب از جمله ایجاد یک بخش اختصاصی در نشریات داخلی، استفاده از تلویزیون دیواری در غذاخوری، مسابقات مرتبط با آب، برگزاری کمپین صرفه‌جویی آب، آموزش راه‌های صرفه‌جویی آب، استفاده از ابزارهای ساده کاهش مصرف آب در محل‌های مصرف، سرویس‌های بهداشتی، استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف بر روی دوش‌های حمام، کنترل و ارائه آمار مصرف روزانه آب در جلسات روزانه کارخانه.
5 – استقرار دستگاه‌های با مصرف کمتر آب: پیشرفت تکنولوژیکی معمولاً در جهت مصرف آب کمتر حرکت کرده است، بنابر این هرچه تکنولوژی تولید جدیدتر باشد معمولاً آب مصرفی خطوط تولید کاهش می‌یابد.
6 – استفاده از روش‌های با مصرف کمتر آب مانند تولید ماسه شسته بدون استفاده از آب و با استفاده از جریان هوا.
7 - احیاسازی و تولید آب: استفاده حداکثری از آب همراه شیر(حدود 60 درصد از حجم شیر از آب تشکیل شده است) و آب پنیر دریافتی، به عنوان آب مصرفی کارخانجات لبنی، استفاده از آب‌های تقطیر تولیدی در سیستم در محل‌های قابل استفاده و به خصوص در دیگ‌های بخار و سایر محل های قابل مصرف، کاهش و کنترل مصرف آب دستگاه RO.
8 - استفاده از آب باران: ایجاد بستر مناسب سقف سوله‌های صنعتی برای جمع‌آوری باران، جمع‌آوری رواناب حاصل از بارش در محوطه و اطراف کارخانه با احداث کانال و هدایت به سمت استخر جمع‌کننده و عبور از فیلتر و پمپاژ به کانال زیر سقف سوله یا مخازن ذخیره برای استفاده برج‌های خنک کننده، خط تولید یا ایجاد گلخانه و فضای سبز.
9 – در بخش آبیاری فضای سبز: استفاده از گیاهان کم آب طلب، اجرای سیستم‌های آبیاری نوین مانند قطره‌ای و بارانی، اصلاح هندسی شیب خیابان‌ها و هدایت باران به فضای سبز برای آبیاری.
10 - تصفیه فاضلاب تولیدی کارخانه به عنوان آخرین راه صرفه‌جویی در مصرف آب مطرح می‌شود که از پساب تصفیه شده، بسته به نوع فرایند تصفیه، مصارفی مانند: برگشت به فرایند تولید، شست و شو در مجموعه‌های تأسیساتی کارخانه که آب استفاده شده در این بخش‌ها نیازمند الزامات بالای بهداشتی نیست، آبیاری فضای سبز و نهایتا مصارف کشاورزی ( با جابه‌جایی آب سهم کشاورزی با پساب تصفیه‌شده صنعتی)
ناگفته نماند که موارد گفته شده فقط شامل صرفه‌جویی در حدود دو درصد تا سه درصد سهم بخش صنعت می‌شود ولی نقش صنعت در استان در صرفه‌جویی و مصرف بهینه آب می‌تواند با تولید دستگاه‌های کاهنده مصرف مانند شیرآلات، آبیاری تحت فشار، صنایع مرتبط با کاهش مصرف آب و مواردی از این دست افزایش یابد.
/فارس
ارسال نظر