بررسی مبانی اندیشه فقه سیاسی امام خمینی(ره) در کلام امام صادق(ع)

به گزارش گلستان ۲۴؛ حجت‌الاسلام رسول مزرئی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: امسال سالگرد ارتحال بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت امام خمینی (قدس سره) با ایام سوگواری شهادت امام صادق علیه‌السلام مصادف شده است. یقیناً اندیشه فقه سیاسی امام خمینی (قدس سره) مبتنی بر قرآن و سنت، به‌ویژه فقه جعفری علیه‌السلام است؛ چنانکه ایشان در وصیت‌نامه الهی – سیاسی خود به این مطلب اشاره کرده و فرمودند: «ما مفتخریم که مذهب ما جعفری و فقه ما که دریای بی‌پایان است، یکی از آثار اوست».

وی خاطرنشان کرد: فقه سیاسی یکی از ابعاد و محورهای اندیشه سیاسی حضرت امام خمینی (قدس سره)‌ در کنار فلسفه سیاسی و اخلاق سیاسی است. فقه سیاسی علم به احکام فرعی در عرصه سیاست داخلی و خارجی از روی ادله تفصیلی است.

مزرئی با بیان اینکه فقه سیاسی مسائل گوناگونی را در برمی‌گیرد و مهم‌ترین مسئله آن موضوع «ولایت‌فقیه» است، افزود: در بین فقهای شیعه تنها امام خمینی (قدس سره) بود که در مقام نظر و اندیشه مبانی، مبادی، لوازم و مسائل این نظریه را به‌خوبی تبیین کردند و در مقام عمل با مبارزه علنی با طاغوت و تشکیل حکومت اسلامی، تدبیر امور مردم و اجرای قوانین حکومتی اسلام را به ولی‌فقیه سپردند.

مدیر مدرسه علمیه امام خمینی (ره) گرگان بیان کرد: به نظر ایشان اجرای عدالت و قوانین حکومتی اسلام نخست وظیفه پیامبر صلی‌الله و اهل‌بیت علیهم‌السلام و در زمان غیبت با تفویض آن حضرات به فقیه عالم، عادل و آشنا به مقتضیات زمان سپرده شده است. پس اجرای دستورات اجتماعی - سیاسی اسلام در زمان غیبت جز با زمامداری فقیه عملی نخواهد شد. افزون بر ادله عقلی که بر ولایت‌فقیه اقامه شده، آیات قرآن و روایات معصومین علیهم‌السلام نیز بر زمامداری فقیه جامع‌الشرایط دلالت دارد.

وی گفت: از جمله این روایات که حضرت امام خمینی (قدس سره) به آن استناد کرده‌اند، مقبوله عمر بن حنظله از امام صادق علیه‌السلام است. او می‌گوید: «از امام ششم پرسیدم در صورتی که دو تن از دوستان و یاران شما در مسئله‌ای مثل ارث یا دِیْن، اختلاف داشتند، آیا می‌توانند برای داوری به حاکم و قاضی دستگاه خلافت رجوع کنند؟ حضرت فرمودند: در این صورت نزاع را نزد طاغوت مطرح کرده‌اند و هر آنچه که به نفع آنان حکم کند، هرچند حق مسلّمشان باشد، حرام است زیرا حقّ خود را با حکم طاغوت ستانده‌اند درحالی‌که خداوند در قرآن کریم فرمان داده است که به طاغوت کفر ورزند. پرسیدم: پس چه کنند؟ فرمودند: از میان خود کسی را پیدا کنند که راوی حدیث ماست و در حلال و حرام، صاحب‌نظر است، حکم خود را به او واگذار کنند تا میان ایشان داوری کند، چرا که من، چنین شخصی را بر شما حاکم قرار داده‌ام و هرگاه او به حکم ما داوری کرد و حکم او پذیرفته نشد، یقیناً حکم خداوند را کوچک شمرده و ما را انکار کرده‌اند و کسی که ما را انکار کند و نپذیرد خدا را انکار کرده است و این در حدّ شرکِ به خداست».

مزرئی خاطرنشان کرد: از این‌رو حضرت امام خمینی (قدس سره) که مجتهد در فقه جعفری بوده، رجوع به طاغوت را شرک دانسته و بر نظریه ولایت‌فقیه تأکید داشته و حفظ نظام اسلامی که در واقع حفظ ولایت‌فقیه است را از اوجب واجبات دانسته است.