تالاب‌های سه‌گانه گلستان

به گزارش گلستان 24 ؛رودخانه اترک و سیلاب‌های آن نقش قابل توجهی در تامین آب این تالاب‌ها دارد.بر اساس گزارش‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست از نظر پوشش گیاهی تفاوت‌هایی در این تالاب‌ها وجود دارد. در تالاب آلماگل تراکم پوشش گیاهی کمتر از تالاب آجی‌گل است. 

در تالاب آلماگل از گیاهان شناور در آب، فقط بومادران آبی و از گیاهان بن در آب فقط نی در بخش‌های محدودی از تالاب می‌روید ولی در تالاب آجی‌گل، بومادران آبی، بخش وسیعی از آن را پوشانده و گیاه گوشاب شانه‌ای نیز در آن دیده می‌شود. نی، جگن و لویی هم از گونه‌های گیاهی بن در آب هستند که در این تالاب وجود دارند.

 بستر همه این تالاب‌ها لجنی بوده و عمق لجن در تالاب آلماگل بیشتر از آجی‌گل است. پرندگان مهاجر شمال سیبری هر سال در این تالاب‌های بین‌المللی فرود می‌آیند که از جمله آنها انواع اردک، قو، چنگر، حواصیل، اگرت، باکلان، کشیم، غاز و پرندگان شکاری از قبیل سنقر تالابی، عقاب‌ها، شاهین و سارگیه را می‌توان نام برد.

ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد تالاب گمیشان

تالاب گمیشان به صورت نوار نسبتا باریکی است که با جهت شمالی جنوبی در امتداد سواحل جنوب‌شرقی دریای خزر قرار گرفته و با بندرترکمن 24 کیلومتر فاصله دارد. تالاب گمیشان یکی از تالاب‌های مورد علاقه پرندگان مهاجر است و به عنوان یک ذخیره‌گاه ژنتیکی باارزش از آن یاد می‌شود.

از ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد تالاب گمیشان، اکوسیستم کم‌نظیرش است. در این تالاب انواع ماهیان، سخت‌پوستان، نرم‌تنان، دوزیستان، خزندگان و پرندگان را می‌توان یافت. همچنین پایگاه پاییزی و زمستانی برخی از پرندگان در حال انقراض و نادر جهان هم هست. بخشی از تالاب به وسعت 14 هزار هکتار از سال 76 به عنوان منطقه شکار ممنوع مدیریت می‌شود.

 این تالاب در سال 80 به عنوان تالاب بین‌المللی در کنوانسیون جهانی حفاظت از تالاب‌ها به ثبت کلاس‌های آب‌های لب شور طبقه‌بندی شد.بنابر آخرین اعلام اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان در نخستین روز بهمن امسال، وضعیت تالاب‌های استان مطلوب ارزیابی شد. 

با کاهش نزولات آسمانی در منطقه، تقریبا کل سطح تالاب بین‌المللی گمیشان در فصول گرم سال کاملا خشک و در زمستان نیز بخش بسیار اندکی دارای آب بود. این دستگاه متولی اعلام کرد در حال حاضر با بارش‌های مطلوب در سراسر استان، ثبت بارش 80 میلیمتری در شهرستان گمیشان، همچنین هدایت آب‌های ناشی از بارش‌ها به سوی این تالاب شاهد آبگیری سطح وسیعی از آن هستیم. این نکته را هم باید در نظر داشت که پسرفت آب دریای خزر تهدیدی جدی برای تالاب گمیشان به شمار می‌آید.

برنامه آبگیری تالاب

سال گذشته از محل اعتبارات طرح حفظ و احیای تالاب‌ها و دریاچه‌های کشور، عملیات مسدودسازی آبراهه‌هایی که توسط صیادان بین این تالاب‌ و دریا ایجاد شده بود و موجب تخلیه آب آن به سمت دریا می‌شد، به اتمام رسید. این اقدام نقش بسزایی در حیات دوباره و آبگیری قابل توجه این تالاب بین‌المللی داشت. کانال‌های زهکشی اراضی زراعی که سال گذشته و با موافقت اداره حفاظت محیط‌زیست استان در حوضه آبخیز تالاب گمیشان احداث شدند نیز در آبگیری تالاب نقش موثری داشتند. 

با احیا و آبگیری دوباره این تالاب علاوه بر بازگشت گونه‌های جانوری و آبزی، فرصت فعالیت‌های مرتبط با گردشگری مانند پرنده‌نگری، عکاسی از طبیعت و... بار دیگر فراهم شد. از طرف دیگر به دلیل حضور گردشگران، رونق اقتصادی را هم به دنبال داشت. به محض آبگیری تالاب فهرست پرندگان موجود در آن افزایش یافت. 

در حال حاضر کلونی‌های متعددی از گونه‌های مختلف پرندگان آبزی و کنار آبزی در بخش‌های مختلف تالاب بین‌المللی گمیشان قابل مشاهده هستند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به کلونی‌های غاز پیشانی سفید، باکلان‌ها، فلامینگوها، اردک‌ها و پلیکان پا خاکستری اشاره کرد. انواع مرغابی، غاز، قو، پلیکان، پرستوی دریایی، سلیم، کاکایی، چنگر، اگرت و خوتکا از دیگر گونه‌های قابل مشاهده در تالاب هستند. بارش‌های اخیر موجب تقویت پوشش گیاهی اطراف تالاب شده است و ریسک ایجاد کانون‌ ریزگرد و انتشار آن در منطقه را از بین می‌برد.

شرایط مطلوب 

اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان وضعیت آبگیری سایر تالاب‌های بین‌المللی استان نظیر آلماگل، آلاگل و آجی‌گل را نیز مطلوب ارزیابی کرده است.