الگویی به نام انقلاب اسلامی

یکی از وجوه تمایز انقلاب اسلامی 22بهمن 57 ایران با انقلابهای دیگر دنیا، ماهیت دینی آن است؛ ماهیتی که قابلیت الگو شدن بیشتر در سطح جهانی را دارد؛ این نکته از نظر اندیشمندان غربی، مورد توجه قرار گرفته است و هر یک به نحوی به وجود ماهیت دینی در انقلاب ایران اشاره کرده‌اند. در روایات رسیده از معصومین(علیهم السلام) به ماهیت دینی ایرانیان اشاره شده است؛ ماهیتی که در بزنگاههای حساس و حیاتی کشور، نقش آن پررنگ‌تر احساس شده است.

قوم با ایمان سلمان
 در سوره محمد آمده است: «وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا یَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَیْرَکُمْ ثُمَّ لا یَکُونُوا أَمْثالَکُمْ[محمد/38] و اگر شما از دین خدا روى بگردانید خدا قومى غیر شما که مانند شما (بخیل) نیستند (بلکه بسى از شما بهتر و فداکارترند) به جاى شما پدید آورد.»[1]این آیه به مسلمانان صدر اسلام هشدار می‌دهد که در صورت سهل‌انگاری در انجام وظایف دینی، خدا گروه دیگری را جانشین شما می‌کند که الگوی شما باشند؛ چون از شما عملکرد بهتری دارند.
تفسیر نمونه درباره این آیه می‌نویسد: «اکثر مفسران در ذیل آیه مورد بحث نقل کرده‏‌اند که بعد از نزول این آیه جمعى از اصحاب رسول خدا عرض کردند: این گروهى که خداوند در این آیه به آنها اشاره کرده چه کسانی هستند؟ در این هنگام سلمان نزدیک پیامبر(صلی الله علیه و آله) نشسته بود، پیامبر دست بر پاى سلمان (و طبق روایتى بر شانه سلمان) زد و فرمود: منظور این مرد و قوم او است، سوگند به آن کس که جانم به دست او است اگر ایمان به ثریا بسته باشد گروهى از مردان فارس آن را به چنگ مى‏‌آورند.»[2]

نکته: البته این حدیث و احادیث مشابه این حدیث، دلیل بر خودستایی ایرانیان و برتری نژاد آنان بر دیگران نیست؛ بلکه این یک واقعیت است که هر گاه گروهی در پی دستیابی به آرمانی (در اینجا دین خدا منظور است) باشند؛ خداوند نیز آنها را تأیید و کمک می‌فرماید؛ این واقعیت در قرآن آمده است: «إِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ[رعد/11] خدا حال هیچ قومى را دگرگون نخواهد کرد تا زمانى که خود آن قوم حالشان را تغییر دهند.»
ملت بزرگ ایران همواره در طول تاریخ به دنبال معنویت و ارزشهای الهی بودند؛ تا اینکه یک مرد الهی، رهبری قیام آنان را در دست گرفت و طی مبارزاتی دامنه دار از سال42 تا 57، انقلاب اسلامی را به ثمر نشاند؛ انقلابی که شالوده ان را ارزشهای معنوی تشکیل می‌دهد و الگوی مناسبی نه تنها برای کشورهای منطقه، بلکه برای جهان نیز هست.
«میشل فوکو » اندیشمند فرانسوی در این باره معتقد است: «محور و قطب اصلی انقلاب اسلامی ایران، معنویت گرایی است. این ویژگی، انقلاب اسلامی را از سایر انقلابها متمایز کرد و آن را به الگویی جدید تبدیل کرد.»[3]
نکته‌ای که در سخنان این اندیشمند غربی وجود دارد؛ الگو بودن انقلاب معنوی ایران است. امروزه حکومت شیعی و اسلامی ایران، الگویی برای کشورهای اروپاییست که در  مورد مذهب شیعه تحقیق کرده و به این مذهب روی بیاورند.[4]
«آنتونی گیدنز» جامعه شناس مشهور انگلیسی در مورد نقش مذهب در انقلاب ایران می‌گوید: «غول‌های فکری جامعه شناسی، یعنی مارکس، دورکیم و ماکس وبر، با کم و بیش اختلافاتی، روند حرکت عمومی جهان را به سمت سکولاریزه کردن و به حاشیه رفتن دین می‌دیدند. ولی از آغاز دهه هشتاد و با انقلاب اسلامی ایران، شاهد تحقق عکس این قضیه هستیم. یعنی سیر تطور عمومی جهان، روندی معکوس را آغاز کرده و به سمت دینی شدن و معنویت گرایی به پیش می‌رود»[5]
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در جهان، شاهد اقبال دانشگاههای دنیا به مباحث اسلام شناسی و شیعه شناسی هستیم؛ گر چه ممکن است نیت آن دانشگاهها، از ورود به مباحث دینی چندان صادق نباشد؛ ولی در مجموع، تأثیر مثبت خود را بر جای گذاشته است.
دنیا فهمیده است که باید انقلاب معنوی ایران را شناخت. افکار عمومی دنیا به چشم خود دیدند که یک حکومت دینی با همه دشمنی‌ها و ددمنشی‌های دشمنانش، همچنان محکم و مقتدر به پیش می‌رود.

الگو شدن دینی با تعهد به ارزش‌ها
در قرآن می‌خوانیم: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ وَ یُثَبِّتْ أَقْدامَکُم‏[محمد/7] اى اهل ایمان، شما اگر خدا را یارى کنید (یعنى دین خدا را) خدا هم شما را یارى کرده و ثابت قدم گرداند.»
این آیه یاری کردن دین خدا (ارزش‌های دینی) را باعث تقویت اهل ایمان می‌داند؛ تقویتی که خواه ناخواه در دید دیگران خواهد بود.
خدا می‌فرماید: «الَّذینَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّکاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْکَرِ[حج/41] (آنان که خدا را یارى مى‏ کنند) آنهایى هستند که اگر در روى زمین به آنان اقتدار و تمکین دهیم نماز به پا مى‌‏دارند و زکات مى‌‏دهند و امر به معروف و نهى از منکر مى‌‏کنند.»[6]
بی‌تردید الگوشدن ایران اسلامی، با عمل به دستورات الهی امکان‌پذیر بوده و خواهد بود؛ مثلاً در جنگ تحمیلی، رزمندگان اسلام با پایبندی به ارزش‌های الهی چون نماز شب و دعا و... و تقویت روحیه معنوی و مجهز شدن به سلاح معنوی،، باعث به زانو در آوردن صدام و حامیانش شدند. اکنون شجاعت و سلحشوری آنان برای ملت بزرگ ایران و ملت‌های آزاده الگوی مناسبی است. دنیا دید که اگرایران در طول تاریخ، گرفتار دسیسه‌های استعمارگران شده است؛ به خاطر نبود پایبندی به ارزش‌های الهی بوده است.
در فتنه 88 ودر پی اهانت اوباش به عزاداری ابا عبدالله الحسین(علیه السلام)، شور حسینی و غیرت حسینی بود که وارد میدان شد و بساط حرمت شکنان را برچید.
وقتی دنیا می‌بیند مردم ایران با روحیه دینی و معنوی به پا خاسته و برای پیشرفت کشورشان تلاش خواهند کرد؛ طبعاً این پیشرفت همراه با معنویت، الگویی برای کشورهای دیگر خواهد بود.

سخن آخر
اندیشمندان غربی، انقلاب معنوی ایران را الگویی برای جهانیان می‌دانند؛ الگویی که بر اساس پایبندی به ارزش‌های الهی و تقویت روحیه معنوی افراد، شکل می‌گیرد.

پی‌نوشتها
[1]. ترجمه الهی قمشه‌ای، ص510.
[2]. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، ناشر: دارالکتب اسلامیه سال چاپ: 1374ش، ج‏21، ص 49.
[3]. راسخون، احیای تفکر دینی.
[4]. شیعه شناسی، جغرافیای جهان تشیع.
[5]. راسخون، احیای تفکر دینی.
[6]. ترجمه الهی قمشه‌ای، ص337.