زمینهایی که هر روز آب میروند
رهایی از مشکلات در حوزه کشاورزی در گرو یکپارچه‌سازی اراضی است اما به دلیل حاکم بودن کشاورزی سنتی و وجود مشکلات حقوقی و اجتماعی در این رابطه عملیات یکپارچه‌سازی اراضی موفقیتآمیز نبوده است.
به گزارش گلستان24، گلستان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود یکی از قطبهای کشاورزی کشور محسوب می‌شود اما وجود مشکلات عدیده در این بخش باعث شده تا کشاورزی ما از اقتصادی شدن فاصله داشته باشد و به دنبال آن مشکلات اقتصادی را برای مردم استان و حتی کشور به وجود آورد.
یکی از مهمترین عواملی که در اقتصادی شدن کشاورزی دخیل است میزان تولید است در سال‌های اخیر اما میزان تولید محصولات کشاورزی در استان روند رو به کاهشی داشته و به گفته کارشناسان امر، خرد شدن اراضی کشاورزی از جمله مهمترین دلایل کاهش تولید است.
اگرچه در سال‌های اخیر به دلیل روند رو به افزایشی خرده‌مالکی در گلستان، مسؤولان امر شعارهایی از رنگ و بوی یکپارچه‌سازی اراضی سر میدهند اما وجود مشکلات حقوقی و اجتماعی در این بحث باعث شده تا کشاورزان گلستانی چندان تمایلی به یکپارچه‌سازی اراضی از خود نشان ندهند.
زمین‌های اجدادی‌مان را با دیگران شریک نمیشویم
یک کشاورز گلستانی در همین رابطه در گفت و گو با خبرنگار فارس از گرگان گفت: در حال حاضر اکثر زمین‌های استان قطعات کوچکی دارد و مالکان آن کشاورزانی هستند که با سختی و مشقت فراوان زمین را خریداری و برای آن چاه آب، ادوات کشاورزی و دیگر تجهیزات را فراهم کرده‌اند از طرفی زمین‌های مجاور، مالکان آن اشخاص متفاوتی هستند و به طریق دلخواه از زمین‌های خود بهرهبرداری میکنند در این میان شاید تجهیزات و امکانات زمین‌های ما را نداشته باشند بنابراین برای ما به صرفه نیست که در زمین و امکانات با آنها شریک شویم.
این کشاورز گلستانی ادامه داد: اگر زمینها را امروز به صورت قطعه و خرد میبینیم به دلیل آن است که بعد از فوت بزرگ خانواده این اراضی بین وراث تقسیم می‌شود در واقع این زمین ها از پدرانمان برای ما به ارث رسیده و خیلی ارزشمند هستند چرا که آنها مشقت فراوانی برای نگهداری از آن را تحمل کرده‌اند و ما به سادگی نمی‌توانیم چشم خود را به روی آن همه سختی ببندیم و زمین‌های اجدادی‌مان را با دیگران شریک شویم.
مشکلات معشیتی کشاورزان با یکپارچه‌سازی اراضی حل می‌شود
به گفته کارشناسان بخش کشاورزی، در سال‌های اخیر از جمله مشکلات عمده در این بخش گران شدن نهادههای کشاورزی و نبود ماشین‌آلات مجهز در این بخش است که در نهایت موجب عدم بهرهبرداری اراضی می‌شود.
کارشناس مسؤول طرح تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی گلستان با بیان که بسیاری از مشکلات معشیتی کشاورز با یکپارچه‌سازی و فعالیت در غالب شرکتهای کشت و صنعت قابل حل خواهد بود در گفت و گو با خبرنگار فارس از گرگان گفت: وقتی این امر تحقق یابد شاهد نیروی مازاد کار در بخش کشاورزی خواهیم بود که با حمایت دولت می‌توان کارخانه‌های فرآوری محصولات کشاورزی و انواع کارخانه‌های صنایع تبدیلی احداث کرد و این نیروی مازاد که اکثر کشاورز هستند می‌توانند در این صنایع مشغول به کار شوند و از نظر اقتصادی وضعیت رو به رشدی داشته باشند.
غلامرضا بلالی افزود: به خاطر وجود مشکلات از لحاظ اجتماعی و حقوقی تاکنون موفقیت قابل توجهی در امر یکپارچه‌سازی اراضی کسب نکردهایم. در صورت اجرای طرح یکپارچه‌سازی احتیاج به مدیریت واحد داریم و از آنجا که بسیاری از مالکین تجهیزات و ادوات شخصی دارند راضی نخواهند شد اراضی به صورت واحد مدیریت شود ضمن اینکه این طرح مشکلات حقوقی در همین زمینه هم دارد. همچنین در این طرح مرز اراضی جابه‌جا خواهد شد و از آنجا که کشاورز زمین و خاک خود را مرغوب‌تر می‌داند راضی به یکسان شدن مرزها نخواهد شد.
این مسؤول ادامه داد: از طرفی یکی از دلایل خرد شدن اراضی قوانین مربوط به ارث است در اکثر کشورهای دنیا یکپارچه‌سازی اراضی در قالب شرکتهای تعاونی تولید انجام و اداره می‌شود، بر اساس آن به مالک هر زمین به اندازه مقدار زمینی که دارد سهام تعلق میگیرد پس از فوت شخص، زمین بین وراث تقسیم نمی‌شود بلکه آن سهام است که قابلیت تقسیم شدن بین اعضا را دارد بنابراین با انجام اصلاحاتی در قانون ارث می‌توان این امر را در جامعه محقق کرد.
وی بیان کرد: آیین‌نامه اجرایی قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی و ایجاد قطعات مناسب فنی و اقتصادی در دولت قبل مصوب شد اکنون این طرح برای اجرایی شدن در دستور کار وزرات جهاد کشاورزی قرار دارد این طرح نیازمند اعتبارات پایدار و قابل قبول است و لازم است برای تأمین منابع نمایندگان مجلس مساعدت کنند البته اراضی مشاعی که به چند شرکت تعاونی واگذار شده در استان وجود دارد اما نسبت به کل استان بسیار محدود است در حال حاضر مهمترین اقدام سازمان در جلوگیری از خرد شدن اراضی تبلیغ و فرهنگ‌سازی این موضوع برای کشاورزان است ولی تاکنون تنها در موارد محدودی به نتیجه رسیدهایم.
گسترش خرده‌مالکی، موجب کاهش سطح کشت محصولات می‌شود
یک کارشناس ارشد کشاورزی استان کشاورزی در شرایط اقتصادی امروز را نیازمند زمین با قطعات بزرگ عنوان کرد و در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از گرگان اظهار کرد: در حال حاضر سرانه زمینی که به هر کشاورز در استان تعلق میگیرد خیلی پایین است بنابراین اگر از لحاظ کشاورزی به این موضوع نگاه شود این نوع کشاورزی یک فعالیت تفننی و غیر اقتصادی محسوب می‌شود که در اتلاف منابعی هم چون آب و خاک، عمر کشاورز را نیز تلف می‌کند.
مهدی اسلامی افزود: رهایی از مشکلات در حوزه کشاورزی استان در گرو یکپارچه‌سازی اراضی است اما به دلیل حاکم بودن کشاورزی سنتی و وجود مشکلات حقوقی و اجتماعی در این رابطه عملیات یکپارچه‌سازی اراضی نه تنها در استان بلکه در کشور موفقیتآمیز نبوده است.
وی ادامه داد: با نقشهبرداری از 100 هکتار از اراضی مرغوب استان متوجه خواهید شد که مالکیت آن متعلق به 40 تا 50 نفر است و هر یک در اراضی خود محصولات متفاوت و یا اگر مشابه باشد با تجهیزات و نهادههای متفاوت کشت میکنند که همه این مسائل موجب کاهش سطح کشت محصولات خواهد شد در حالی‌که افزایش تولید یکی از ارکان مهم در بخش کشاورزی محسوب می‌شود تا مادامی که افزایش تولید در این بخش وجود نداشته باشد شاهد صرفه اقتصادی نیز در این بخش نخواهیم بود.
این کارشناس در پایان گفت: روند فعلی بهره‌وری از زمین (منظور خرده‌مالکی رو به رشد) علاوه بر معضلات و مشکلات فراوان همچون رقابت در استفاده از منابع آب زیرزمینی و بحران آب در استان، افزایش مصرف سموم، عدم بهکار گیری روش‌های فنی و مکانیزاسیون در کشاورزی استان، کار را به جایی رسانده که سالیانه بودجه قابل توجه‌ای برای توسعه مزارع بین جادهای صرف می‌شود و با این امر علاوه بر صرف بودجه، سطح قابل توجهی از اراضی از زیر کشت خارج خواهد شد.
گسترش نظام خرده‌مالکی موجب کاهش بهره‌وری تولیدات کشاورزی می‌شود و تا زمانی که کشاورز و مسؤولان با هم تعامل نداشته باشند ارائه الگوهای جدید کشاورزی کمکی به وضعیت اسفناک صنعت کشاورزی نخواهد کرد در جامعه‌ای که کشاورزی سنتی بر آن حاکم است قطعأ برای پذیرش طرح‌های جدید از سوی کشاورزان باید برنامه‌های بدون نقص که با شرایط فعلی کشاورزی ما سازگاری دارد تدوین شود.
منبع:فارس
ارسال نظر