جابهجایی روستاهای در معرض خطر گلستان طرحی ناکام در گذر زمان
پس از گذشت سالها از تجربه جابهجایی روستاهای در معرض سیل گلستان به نظر میرسد این طرح آن چنان کارآمد و موفق نبوده است.
به گزارش گلستان24، در اواخر دهه 70 زمانی که سیلابهای مرگبار گلستان را تحتتاثیر خود قرار داد، طرح جابهجایی روستاهای در معرض تهدید سیلاب مطرح شد تا ایمنسازی روستاها بتواند دغدغه استان را در این بخش مرتفع سازد، عملیاتی که با وجود اجرایی شدن در برخی مناطق نتایج آنچنان مثبتی درپی نداشته است.
*تهدید هویت مناطق جامعه جابهجا شده
وقتی یک روستا به هر دلیل جابهجا میشود، موضوع تنها کوچ یک جامعه انسانی به یک نقطه دیگر نیست، بلکه با این جابهجایی علاوه بر هویت آن جامعه، منابع درآمد آن منطقه را نیز از آنان گرفتهایم.
در گذشته بسیاری از مردمان این نقاط که عموما از طبقه محروم و کمتوقع محسوب میشوند با داشتن برخی حیوانات خانگی همچون گاو و گوسفند و یا داشتن مزرعهای کوچک زندگی خود را اداره میکردند، اما در مکانهای انتقال یافته دیگر خبری از این امکانات نبود و علاوه بر آن محل اسکان جدید عملا امکان نگهداری از دام را از آنان دریغ میکرد.
با حذف منابع درآمد و خاطرات این جامعه انسانی، جدا از ایجاد بحران هویت، یک معضل اجتماعی به مشکلات جامعه اضافه کردهایم و با پیامدی همچون بازگشت دوباره افراد منتقل یافته به محل سکونت سابق روبهرو شویم.
مدیر کل مدیریت بحران استان گلستان ضمن تائید مشکلات در جابهجاییهایی که طی سالهای گذشته با هدف پیشگیرانه در استان انجام گرفته گفت: به دنبال نقد اقدامات گذشته نیستیم، چرا که در آن مقطع تصور میشد این کار بهترین گزینه موجود است؛ اما پس از سالها از این اقدام، تبعات منفی ناشی از این جابهجاییها در گذر زمان خود را نشان داده است.
*بازگشت خانوارهای جا به جا شده به محل سکونت قبلی
صادق علی مقدم در گفتوگوی اختصاصی با خبرنگار فارس در گرگان اظهار کرد: در موضوعی چون حوادث طبیعی، نوع برخورد در وهله اول نسبت سازگاری روستاها با شرایط موجود است چون در جابهجاییها نمیتوان کل مباحث هویتی، معیشتی و اجتماعی را در حتی در بهترین شرایط تامین کرد.
وی خاطرنشان کرد: طی سنوات گذشته، طی تصمیماتی مدیریتی اقدام به جابهجایی یکسری روستاهای در معرض خطر کردهایم که آسیبشناسی جابهجاییها نشان میدهد، برخی روستاها به دلیل فقدان مطالعات ساختگاهی موقعیت فعلی، در حال حاضر با خطراتی نظیر نشست زمین مواجه شدهاند.
مقدم یادآور شد: در اکثر مناطق به دلیل آن که تمامی جوانب از جمله معیشت و مباحث هویتی لحاظ نشده، بازگشت به مکانهای قبلی انجام گرفته که این محیط در معرض خطر، به دلیل فقدان برخورداری از امکانات حمایتی و رفاهی بسیار آسیبپذیر است.
وی ادامه داد: بررسی مشکلات اجتماعی این نوع جابهجاییها در مناطقی مانند شهر تازه تاسیس فراغی گویای وجود مشکلات جدی در بطن جامعه است.
دبیر شورای هماهنگی مدیریت بحران استان گلستان با اشاره به تغییر سیاستهای این اداره کل در زمینه جابهجایی افزود: بر این اساس با توجه به تجارب ناموفق گذشته در سیاستگذاری فعلی، جابهجایی آخرین گزینه برای کاهش خطرات احتمالی است و با انجام مطالعات همه جانبه سعی شد که روستاهای در معرض خطری همچون «کشکک رامیان»، «برنجوین»، «مینودشت»، «چشمهلی مراوهتپه» و «نرگسچال آزادشهر» مورد مطالعه قرار گیرند و با تعریف عملیات اجرایی علمی و تاثیرگذار، تثبیت روستاها محقق شود.
*مطالعات ساختگاهی حلقه مفقوده مکانهای تعیین شده برای جابهجایی
مقدم تصریح کرد: با وجود تلاشهای انجام گرفته به دلیل فقدان تحقق اعتبار مورد نیاز، این اقدام استان با چالش جدی مواجه شده، این در شرایطی است که در سنوات گذشته با صرف هزینههای گزاف، جابهجاییهای ناموفق در استان طی بازههای زمانی کوتاه انجام گرفته است.
به گفته وی: طرح برنامه جابهجایی 50 روستا از جمله موضوعاتی است که میتوان به آن اشاره کرد و باید گفت این جابهجاییها نه تنها مشکلی را حل نکرده بلکه مشکلات ساختمانهای جدید اضافه شده و روستاهای تخلیه شده دوباره محل اسکان ساکنان قدیمی آن شده است.
باید پذیرفت موضوع جابهجایی به عنوان یکی از گزینههای مدیریت مناطق پرخطر در گلستان، نتایج چندان مثبتی از خود به جای نگذاشته است و جدا از ایجاد مشکلات ساختاری در منطقه افراد کوچ یافته را از هویت تهی ساخته و نسبت به آینده مأیوس ساخته است.
طی این سالها افزایش افسردگی و حتی خودکشی در مناطق محروم به ویژه در بین افراد کوچ یافته نشان میدهد که این جابهجاییها به شکل علمی پیش نرفته است و میتوانست با مطالعات علمی مسیر بهتری را بپیماید و تنها صورت مسئله را پاک نکند.
با توجه به شرایط اقلیمی گلستان و وجود پدیدههای طبیعی در استان، احتمال طرح ایمنسازی مناطق پرخطر با گزینه جابهجایی دور از انتظار نیست، گزینهای که باید در پایان تمامی گزینهها باشد نه اینکه به عنوان نخستین راهکاری پیش رو طرح شود، مسئولان گلستان نیز باید ضمن توجه به مشکلات گذشته در حوزه جابهجایی، در این عرصه نگاه علمی و و جامعتری از خود بروز دهند.
فارس
ارسال نظر