افزایش کشت زیتون نیازمند احداث زیرساخت‌های آبیاری نوین است

به گزارش گلستان 24 ؛ در انتهای مرداد ماه سال جاری، به همت انجمن زیتون و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان گلستان، تالار فخرالدین اسعد گرگانی شاهد برگزاری همایش زیتون با حضور معاون باغبانی وزارت جهاد کشاورزی و فعالان بخش‌های مختلف زیتون بود.

زنجیره صاحبان نهالستان، باغداران، کارخانجات کنسرو و روغن کشی و بازرگانان مرتبط با زیتون از جمله فعالان کشت و صنعت زیتون در بخش خصوصی هستند که در این همایش سخنان در خور توجهی برای گفتن داشتند.

البته اختلاف دیدگاه و نظر بین حلقه‌های مختلف زنجیره کشت و صنعت زیتون در بخش خصوصی با یکدیگر و هم بین متولیان دولتی و بخش خصوصی با هم در بیان مسائل مختلف از جمله اولویت دادن به گونه‌های روغنی یا کنسروی زیتون در استان و توجه به سلیقه مصرف کنندگان و بازار محوری برای تعیین نوع گونه توسعه زیتون مشهود بود که این گوناگونی نظرات می‌تواند با جلسات هم اندیشی دیگر، به وفاق و هم افزایی منجر شود.

نگارنده به دلیل اطلاع از مسائل آبی، از منظر آب به این همایش و مسائل مطروحه در آن نگریسته و در راستای نیل به مقصود همایش، پنج موضوع را قابل تأمل می دانم که امیدوارم ذی‌نفعان و ذی‌مدخلان امر زیتون، این میوه بهشتی، مغذی و سرشار از برکت و شفا به آن توجه درخور عنایت کنند.

۱. با توجه به وضعیت آب در استان گلستان که از چشم متولیان همایش و سخنرانان مخفی نماند، به نظر می‌آید انتخاب گونه‌های کم آب طلب تر زیتون و گونه‌هایی که تحمل بیشتری در مقابل تنش‌های آبی دارند، مناسب استان گلستان بوده و در صورت وجود چنین گونه‌هایی، لازم به نظر می‌رسد که نسبت به پیوند این گونه‌ها بر تنه درختان موجود و هم توسعه زیتون در استان از این گونه‌ها صورت گرفته و در صورت نیاز به تحقیقات، مراکز تحقیقاتی استان و کشور، نسبت به این امر مهم تسریع کنند.

۲. در همایش عنوان شد که در حال حاضر متوسط عملکرد زیتون آبی در استان حدود چهار تن است که البته این امر به عوامل گوناگون بستگی دارد و در صورت آبیاری به میزان ۱۰ هزار متر مکعب در هکتار، گونه‌های مناسب زیتون بیشترین عملکرد محصول (حدود ۱۶تن در هکتار) را خواهد داشت و البته میزان آبیاری حدود هفت هزار متر مکعب در هکتار برای عملکرد حدود ۱۲ تن در هکتار کافی دانسته شد. با توجه به عدم وجود منابع آب قابل توسعه در بخش کشاورزی، لزوم اجرای سیستم‌های آبیاری نوین برای افزایش راندمان آبیاری باغات زیتون و کاهش میزان آب مورد نیاز موضوعی ضروری است که برخی سخنرانان به آن توجه کافی مبذول کردند و لازم است از سوی باغداران و مسئولان مرتبط به جد مورد توجه قرار گیرد.

۳. از موارد مورد تأکید همایش، لزوم افزایش سطح کشت زیتون در استان گلستان از ۱۰ هزار هکتار موجود به حدود ۶۰ هزار هکتار بود. در این باب ذکر این نکته ضروری است که با توجه به اتمام سهم آب بخش کشاورزی از منابع آب زیرزمینی استان، امکان توسعه از این منابع آب غیر ممکن به نظر می‌رسد و در صورت ترجیح اقتصادی زیتون بر محصولات دیگر، لازم است از سطح زیر کشت محصولات آبی دیگر از منابع آب زیرزمینی مجاز کاسته شده و به جای آن، باغات زیتون احداث شود. از جمله منابع آبی دیگر برای توسعه زیتون، می‌توان به جایگزینی این محصول به جای زراعت در شبکه پایاب سدهای کوچک مخزنی و آب بندان های استان و هم به شبکه پایاب سدهای بزرگ استان (با لحاظ همه تمهیدات و هماهنگی‌های لازم) هم اندیشید.

۴. موضوع توسعه باغات زیتون در بخشی از اراضی شیبدار جنوب و جنوب شرقی استان که دارای طیف حرارتی مناسب زیتون هستند هم از موارد مطروحه در همایش بود. با توجه به میزان بارندگی در اراضی مورد اشاره، به نظر می‌آید به جای حدود هفت هزار متر مکعب در هر هکتار، بتوان نیاز آبی حدود یک هزار متر مکعب در هکتار را متصور بود. این موضوع ضمن این که مواردی مثل کاهش سیل و حفاظت خاک را نوید می‌دهد، از طرف دیگر حاوی این هشدار هم هست که به ازاء هر هفت هکتار توسعه باعات در اراضی شیبدار، ناگزیر بیش از یک هکتار از اراضی در حال آبیاری به وسیله آب‌های سطحی در دشت بدون آب خواهد ماند، لذا به جهت توسعه پایدار، انتخاب مناطق توسعه کشت زیتون در اراضی شیبدار باید با مطالعه بیشتر و هماهنگی بین متولیان بخش آب و بخش کشاورزی جانمایی شود که اجمالاً و در نگاه کلی به نظر می‌آید بخشی از حوضه‌های آبریز خلیج گرگان و قره سو و زیر حوضه‌های مشرف بر سد در دست احداث نرماب، از حوضه‌های مناسب باشد. حوضه آبریز اترک علیرغم موارد مثبت، از نگاه صاحب این قلم به دلیل منابع آبی سیلابی و نامطمئن در زمره مناطق توسعه باغات از جمله زیتون قرار نمی‌گیرد.

۵. ایجاد تأسیسات شیرین سازی آب دریای خزر و احداث خط انتقال آب در حوضه آبریز اترک برای توسعه باغات زیتون هم توسط رئیس محترم اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان مطرح شد که در صورت داشتن توجیه اقتصادی می‌تواند به یکی از بزرگترین فرصت‌های استان در امر توسعه سطح زیر کشت زیتون تبدیل شود.

انتهای پیام / مهر