کشاورزی گلستان در حصار فقر و سنت / انتظار علاج‎بخشی بخش کشاورزی توسط سازمان مدیریت

 به گزارش گلستان 24،شناخت ظرفیت‎های استان برای دستگاهی همچون سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی که وظیفه اجرای برنامه‎ توسعه و برنامه‎ریزی بودجه این استان شمالی را بر عهده دارد، امری بایسته و ضروری است تا بداند داشته‎هایش چیست و بر آن مبنا حرکت کند.

اکنون که این سازمان در حرکتی دوباره به دنبال علاج‎بخشی و هموار ساختن مشکلات گذشته است باید بداند که طی این سال‎ها چه شرایطی برای توسعه بخش کشاورزی استان مهیا شده و چه عواملی در درجا زدن این بخش تاثیرگذار بوده است.

اخیرا استاندار گلستان در مراسم افتتاح سامانه "131" به موضوع کشاورزی در گلستان به عنوان یکی از شاخصه‎های مهم و تاثیرگذار اشاره کرده، اما در عین‎حال از ناکارآمدی این دستگاه عریض و طویل طی سال‎های گذشته انتقاد کرده است.

این وضعیت نامناسب آنچنان است که «حسن صادقلو»، در این نشست، اهمیت یا بی‎اهمیتی بسته شدن یک اداره از این مجموعه را در یکی از مناطق استان به دلیل فقدان تاثیرگذاری، موضوعی قابل تامل برشمرد و از مدیریت این سازمان که به گفته وی، صاحب‎نظر و اهل کار است، خواست تا تحرک در ساختار این سازمان را در سطح استان به عنوان اولویت کاری خود مورد توجه قرار دهد.

به گفته وی: کشاورزی سنتی در استان پاسخگوی نیازهای آینده نیست و ارزش افزوده لازم را ایجاد نمی‌کند، آن هم در شرایطی که معافیت‌های مالیاتی مناسبی برای این قشر در نظر گرفته شده لازم است به سمت کشاورزی با فناوری روز حرکت کنیم.

صادقلو با تاکید بر افزایش روحیه ی جهادی در عرصه کشاورزی،گفت: باید بنیانگذاری و حساسیت نسبت به دنیای فناوری کشاورزی داشته باشیم تا بتوانیم آینده‎ی کشاورزی استان را روشن‎تر از پیش بسازیم.

این انتقاد به‎جا و منطقی، برون‎رفت شرایطی است که اکنون کشاورزی گلستان به آن مبتلا شده است و موجب شده تا راندمان تولیدی این بخش همچنان با گذشته تفاوت چندانی نداشته باشد و به دلیل تقسیم شدن اراضی به اراضی کوچک‎تر و یا تغییر کاربری، این بخش تولیدی عملا شرایط خوبی نداشته باشد.

فقدان برنامه‎ریزی برای توسعه کشاورزی و حمایت از کشاورزان گلستانی

باید پذیرفت مدیریت کشاورزی گلستان همچون محصولات این دیار، بیشتر دیمی است، چنانچه به موقع باران ببارد و آفتاب هم به موقع بتابد، نتیجه بهتری عاید کشاورزی استان می‎شود در حالی که اگر چنین اتفاقی حادث نشود به همان میزان شرایط بدتری رقم می‎خورد، حالا در این شرایط باید پرسید، سازمان متولی چه نقشی را برعهده دارد.

گلستان از دیرباز به عنوان یکی ازقطب‎های اصلی کشاورزی کشور مطرح بوده، اما ساختار سنتی و بی‎تفاوتی متولیان این بخش این جایگاه ارزشمند را دستخوش تغییرکرده است، حذف کشاورزی ازمحور توسعه استان طی سال‎های اخیر، و تنزل جایگاه مالکان بزرگ زمین‎های زراعی به خرده مالکان طی سال‎های پس از انقلاب، مسیر را برای توسعه این بخش ناهموار ساخته است.

جهاد کشاورزی نیز طی این‎سال‎ها به عنوان مهم‎ترین دستگاه متولی، به دلیل نداشتن برنامه و چشم‎انداز مشخص به طور عملی گام چندانی برای توسعه این بخش برنداشته است، تا جایی که به نظر می‎آید متاسفانه بود و نبود این دستگاه هیچ تاثیری بر عملکرد کشاورزان گلستانی ندارد.

این دستگاه متولی، طی این ‎سال‎ها بیشتر عهده‎دار توزیع کود و بذر بین کشاورزان گلستانی بوده، که در این بخش هم به دلیل فقدان مدیریت مناسب با بذرهای بی‎کیفیت و تکراری، عملا در کاهش و یا ثابت ماندن دستاورد کشاورزان از زمین‎های زراعی تاثیرگذار بوده است که البته شاید بخشی از این مشکلات ریشه در تحریم‎هایی دارد که کشور با آن دست و پنجه نرم می‎کند.

در مورد دیگر نهاده‎های کشاورزی هم می‎توان گفت، ورود سم‎های بی‎کیفیت، فرسودگی ماشین‎آلات کشاورزی، فقدان حضور کارشناسان کشاورزی در مزارع و اجرای پراکنده و بی‎برنامه طرح‎هایی همچون از بین‎برنده ارگانیک آفات، شرایط کشاورزی استان را همچنان در همان وضع نامطلوب نگاه داشته است.

طی این‎سال‎ها، کشاورزان گلستانی به دلیل اقتصاد ضعیف حاکم بر معیشت و زندگی روزمره آنان، با وجود اعلام خرید تضمینی محصولات از سوی دولت به دلیل پرداخت دیرهنگام قیمت تولیدات کشاورزی مجبور هستند محصولات خود را به قیمتی پایین‎تر به دلالان و واسطه‎ها بفروشند.

اقتصاد ضعیف کشاورزان گلستانی

بخشی از کشاورزان هم که صبر می‎کنند تا قیمت محصولات را از دولت دریافت کنند، ضمن مواجه شدن با بدقولی متولیان این بخش به دلیل افت بالای محصولشان با کاهش قیمت تضمینی مواجه می‎شوند که با این روند آنان نیز در سال‎های آینده ترجیح خواهند داد، محصولشان را به دلالان بفروشند، نه به دولتی‎ها.

نبود نقشه راه مناسب و سیاست‎های غلط، طی سالیان گذشته موجب شد تا محصولات استراتژیکی چون پنبه به فراموشخانه سپرده شوند و تنها در بخشی از شرق استان این محصول کشت شود.

طی چند سال اخیر بی‎توجهی به کشاورزی، این ظرفیت مهم منطقه را دچار چالش کرده و اکثر زمین‎های کشاورزی تبدیل به باغات شده‎اند و کشاورزان نیز بدهکاران اصلی بانک‎ها محسوب می‎شوند.

طی این سال‎ها، گران شدن قیمت نهاده‎های کشاورزی، از جمله بذر، کود و سم، شرایط را برای زراعت مشکل کرده، تا آن‎جا که بسیاری از کشاورزان این منطقه، عطای کشاورزی را به لقایش بخشیده‎اند و زمین‎های خود را فروخته‎اند.

در این استان شمالی حدود 92 نوع محصولات زراعی، باغی، دامی و شیلاتی تولید می شود که سهم عمده‎ای را در تولید کشور داراست.

حدود 47 در صد دانه های روغنی، 10 در صد کل تولید پنبه، 20 درصد توتون، 10درصد تولید گندم، 10 درصد شلتوک، چهار درصد سیب زمینی و سه درصد جو کشور و خیلی از محصولات دیگر در استان گلستان تولید می‌شود.

در مجموع این استان دارای 217 هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی را در خود جای داده و تولید محصولات کشاورزی استان گلستان بالغ بر 3.55 درصد از تولید کل محصولات زراعی کشور است.

با همه این اوصاف، کشاورزی در گلستان همچنان حال مساعدی ندارد، چنانچه چندی پیش، نماینده ولی فقیه در گلستان با اشاره به اینکه این استان، قطب کشاورزی است، گفت: متاسفانه وضع کشاورزی استان مطلوب نیست. 

کشاورزان گلستانی از وضع کشاورزی منطقه گله دارند

آیت‌الله سید کاظم نورمفیدی در گفت‎و‎گویی خبری اضافه کرد: در گذشته کشاورزی در استان رونق خاصی داشت ولی اکنون وضعیت خوبی ندارد.

وی خاطرنشان کرد: کشاورزان از وضع کشاورزی منطقه گله دارند و قیمت کود و محصولات کشاورزی و دیگر نهاده‎های کشاورزی بالا است.

عضو مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: اکنون وضعیت به جایی رسیده که برخی از کشاورزان می خواهند این کار را رها کنند و باید برای این بخش تلاش ویژه‎ای شود.

به گفته نورمفیدی، باید برای رونق بخش کشاورزی در استان تلاش بیشتری کرد و مسئولان باید به مشکلات این بخش رسیدگی کنند، زیرا این بخش اشتغال‎زا است.

وی تاکید کرد: اگر کشاورزی منطقه رونق گیرد بسیاری از مسائل استان از جمله اشتغال برطرف می‎شود.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری گلستان نیز با اشاره به وضعیت کشاورزی استان گفت: مشکلات این بخش را نباید تنها ناشی از وضعیت استان دانست، بلکه این شرایط متاثر از فاکتورهایی همچون سیاست‎های کلان کشاورزی کشور و نداشتن یک رابطه منطقی بین تجارت، صنعت و جایگاه تولید است.

رضا مروتی در گفت‎گوی اختصاصی با خبرنگار فارس اذعان کرد: با توجه به عوامل متعدد تاثیرگذار بر مشکلات حوزه کشاورزی باید از راه‎حل های متعددی همچون نوسازی ناوگان کشاورزی، سرمایه‎گذاری کلان در بخش کشاورزی و عرصه تولید برای تحول در این بخش بهره برد.

وی با اشاره به موضوع گسترش بازار کشاورزی به عنوان یکی از عوامل توسعه این بخش افزود: توسعه این بخش بدون داشتن شاهراه‎های حیاتی امکان‎پذیر نیست که با توجه به این موضوع انتظار می‎رود با تکمیل راه‎آهن گرگان، «اینچه‎برون» بتوان با هزینه کم، فایده بیشتری را به این بخش تزریق کرد.

مروتی تصریح کرد: بی‎شک وقتی می‎توان با کانتینرهای یخچالی در مسیر ریلی، محصولات کشاورزی را در زمان مناسب و سالم به مقصد رساند، می‎شود با هزینه کم، فایده بیشتری را نصیب تولیدکنندگان این بخش ساخت.

وی با اشاره به نبود برنامه جامعی در حوزه کشاورزی طی سالیان گذشته بیان کرد: به نظر می‎رسد نبود سیاست مشخص و متمرکز برای اقتصاد کشاورزی این بخش تولیدی را نه در گلستان بلکه در بسیاری از نقاط کشور سردرگم ساخته است.

این مسئول گلستانی اضافه کرد: فقدان تعیین اولویت منطقه‎ای برای کشت و خرید تضمینی و نداشتن برنامه برای ورود بخش خصوصی به این بخش از دیگر مشکلات کشاورزی استان و دیگر مناطق کشور است.

بورس کشاورزی باید به مفهوم واقعی در گلستان فعال شود

مروتی با اشاره به سیاست‎های دولت تدبیر و امید ادامه داد: ساختار کشاورزی استان را باید اقتصاد کشاورزی رقم بزند و به مفهوم واقعی بورس کشاورزی فعال شود تا دلال‎ها از این عرصه خارج شوند.

وی تصریح کرد: خوشبختانه در دولت تدبیر و امید سیاست‎های مناسبی برنامه‎ریزی شده که از جمله آنها می‎توان به واگذاری شهرک‎های گلخانه‎ای به جهاد کشاورزی استان اشاره کرد که در کنار این سیاست بحث تنظیم بازار نیز به این مجموعه سپرده شده است.

مروتی اضافه کرد: با این اقدامات، نشانه‎های خوبی را برای چشم‎انداز کشاورزی می‎توان متصور بود هر چند مسیر پیش رو دشوار و نیازمند کار با برنامه و جهادی است.

بانگاهی به آنچه بیان شد می‎توان نتیجه گرفت، کشاورزی در گلستان هنوز شرایط مناسبی ندارد و نیازمند برنامه‎ریزی، پرهیز از شعارهای بی‎حاصل و کار جهادی است تا بتوان از این بخش تولیدی به عنوان نقطه اتکایی برای افزایش درآمد استان و توسعه این منطقه شمالی بهره برد و از سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی استان نیز انتظار می‎رود با درک شرایط موجود، ضمن بررسی وضع موجود و مشکلات آن از دستگاه متولی این بخش برنامه توسعه طلب کند تا بیش از این کشاورزی در این ملک شمالی دچار مشکل، عقب‎ماندگی و روزمرگی نشود.

فارس